सरकारको २२ लाख स्रस्ष्टालाई
काठमाडौंः सरकारले भाषा, साहित्य, संस्कृति, संगीत, नाट्य र ललितकलामा उत्कृष्ट योगदान पुर्याउने मुलुकभरका ३१ जना स्रष्टालाई पुरस्कृत गरेको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले १२ जनालाई एक लाख र १९ जनालाई ५० हजार रुपैयाँका दरले पुरस्कृत गरेको हो ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले बुधबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा उनीहरूलाई एक लाख रुपैयाँ राशिका राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार, महाकवि देवकोटा पुरस्कार र भगत सर्वजित मानव मर्यादा राष्ट्रिय पुरस्कार र ५० हजार रुपैयाँ राशिको क्षेत्रीय प्रतिभा पुरस्कार प्रदान गरेका हुन् । २०७२ सालको क्षेत्रीय प्रतिभा पुरस्कार यसपटक पश्चिमाञ्चलका स्रष्टालाई भने दिइएन ।
राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार पाउनेमा संस्कृति विधातर्फ काठमाडौंका प्राध्यापक डा. कृष्णबहादुर थापा, संगीत तथा नाट्य विधातर्फ काठमाडौंका विष्णुभक्त फुयाँल, ललितकला विधातर्फ जनकपुरका अजितकुमार साह र भाषा तथा साहित्य विधातर्फ झापाका सरोज ओली छन् । चारैजनालाई एक लाख नगदका दरले ताम्रपत्र प्रदान गरियो । सरकारले उक्त पुरस्कार २०५१ सालदेखि प्रदान गर्दै आएको हो ।
यसैगरी क्षेत्रीय प्रतिभा पुरस्कार पाँचै विकास क्षेत्रबाट संस्कृति, संगीत तथा नाट्य, ललितकला र भाषा तथा साहित्य विधामा पाँचपाँच जना स्रष्टालाई प्रदान गरिएको छ । संस्कृतितर्फ पूर्वाञ्चलबाट इलामका डा. देवी क्षेत्री दुलाल, मध्यमाञ्चलबाट काठमाडौंका डा. गोपालभक्त धौबन्जा, मध्यपश्चिमाञ्चलबाट नेपालगन्जका डा. राजकुमार सुवेदी र सुदूरपश्चिमाञ्चलबाट दाङका खगेन्द्र घोरासैनीलाई प्रदान गरियो ।
संगीत तथा नाट्य विधातर्फ क्षेत्रीय प्रतिभा पुरस्कार पाउनेमा पूर्वाञ्चलबाट उदयपुरका कृष्ण शाह यात्री, मध्यमाञ्चलबाट काठमाडौंकी गीता थापा, पश्चिमाञ्चलबाट पोखराका रामभक्त जोजिजू, मध्यपश्चिमाञ्चलबाट बर्दियाका विष्णुबहादुर थापा र सुदूरपश्चिमाञ्चलबाट दार्चुलाका शंकरसिंह विष्ट छन् । ललितकलाका लागि पूर्वाञ्चलबाट विराटनगरकी अनुराधा थापा, मध्यमाञ्चलबाट काठमाडौंका सुरेन्द्र प्रधान, पश्चिमाञ्चलबाट बुटवलका मन गोल्डी, मध्यपश्चिमाञ्चलबाट सल्यानका सागर शाह र सुदूरपश्चिमाञ्चलबाट डडेल्धुराका भोजबहादुर ऐरले पाएका छन् ।
भाषा तथा साहित्य विधातर्फ क्षेत्रीय पुरस्कार पाउनेमा पूर्वाञ्चलबाट मोरङका चतुर्भुजलाल दास केवरत, मध्यमाञ्चलबाट धनुषाका डा. रेवतीरमणलाल कर्ण, पश्चिमाञ्चलबाट बागलुङकी सन्तु श्रेष्ठ, मध्यपश्चिमाञ्चलबाट सुर्खेतका पृथ्वीबहादुर सिंह र सुदूरपश्चिमाञ्चलबाट धनगढीका रामलाल जोशी छन् । २०६२ सालदेखि प्रदान गर्न थालिएको क्षेत्रीय पुरस्कारको राशि ५० हजार रुपैयाँ छ ।
महाकवि देवकोटा पुरस्कार भने पाँच वर्षदेखि कविता, निबन्ध, गद्याख्यान वा नाटक, भाषा साहित्य सेवा र बालसाहित्य वा लोकसाहित्य विधामा प्रदान गरिन्छ । प्रत्येक विधामा एक, एक लाख राशि रहेको यो पुरस्कार यसपटक लोकसाहित्यतर्फ कास्कीका डा. तीर्थराज सुवेदी, निबन्धतर्फ तेह्रथुमका हेमनाथ पौडेल, गद्याख्यानतर्फ ललितपुरकी माया ठकुरी, कवितातर्फ ललितपुरका मञ्जुल र भाषा साहित्यतर्फ पर्सा वीरगन्जका गोपाल अश्कले पाएका छन् ।
भगत सर्वजित मानव मर्यादा राष्ट्रिय पुरस्कार भने सरकारले पहिलोपटक प्रदान गरेको हो । एक लाख राशिका दरले यो पुरस्कार तीनजनालाई दिइयो । दलित मुक्ति आन्दोलनको क्षेत्रमा बागलुङका स्वर्गीय पद्मसिंह विश्वकर्मा, सीप, कला, विश्व साहित्य, संस्कृति, लेखन तथा अध्ययन अनुसन्धानको क्षेत्रमा भोजपुरका पदम सुन्दास र समाज सुधार अभियानको क्षेत्रमा काठमाडौं बस्ने अर्घाखाँचीका मोदनाथ प्रश्रितलाई प्रदान गरिएको हो । यो पुरस्कार राजनीतिक, सामाजिक, शैक्षिक र सांस्कृतिक र मानव अधिकारको क्षेत्रमा योगदान पुर्याउनेलाई पनि दिने सरकारको योजना छ ।
प्रधानमन्त्री केपी ओलीले नेपाल र नेपालीको शिर उँचो राख्ने काममा स्रष्टा र कलाकारलाई सधैं भूमिका खेल्न आग्रह गरे । उनले भने, ‘स्रष्टा र कलाकारबाट देशले सधैं सेवा पाइरहोस् । मुलुकको मौलिकता र पहिचान टिकाइराख्नु गौरवको विषय भएकाले नेपाली भाषा, साहित्य, संस्कृति र कलालाई जीवन्त बनाइराख्नु पर्छ ।' उनले दण्ड र पुरस्कार दुवै आवश्यक पर्ने उल्लेख गर्दै दण्डित हुँदा व्यक्तिले अपमानित महसुस र पुरस्कार पाउँदा गौरव गर्ने वातावरण समाजका लागि उदाहरण हुने बताए ।
नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेतीले मन्त्रालयबाट स्रष्टासम्म पुग्ने गरी सूचना प्रवाह नहुँदा पुरस्कारका लागि कममात्र स्रष्टा र कलाकारले आवेदन दिएको बताए ।