अविश्वास हटाउन भारत र चीनमा विशेष दूत

काठमाडौंः भारत र चीनसँगको सम्बन्ध सुदृढ र सन्तुलित बनाउने उद्देश्यसाथ सरकारले दुई उपप्रधानमन्त्रीलाई विशेष दूतका रूपमा छिमेकी मुलुकमा पठाउने निर्णय गरेको छ ।

मन्त्रिपरिषद्को बिहीबार सिंहदरबारमा बसेको बैठकले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको विशेष दूतका रूपमा उपप्रधानमन्त्री विमलेन्द्र निधिलाई भारत र अर्का उपप्रधानमन्त्री कृष्णबहादुर महरालाई चीन पठाउने निर्णय गरेको हो । निधि र महरालाई एक साताभित्रै भारत र चीनमा विशेष दूतका रूपमा पठाउन गृहकार्य सुरु गरिएको छ ।

अघिल्लो सरकारका पालामा भारतसँग बिग्रिएको सम्बन्ध सुधार्न र नयाँ सरकार गठन भएपछि चिनियाँहरूमा बढेको आशंका मेटाउन सरकारले उपप्रधानमन्त्री निधि र महरालाई भारत र चीन पठाउने निर्णय गरेको हो ।

नयाँ सत्ता समीकरणको औचित्यसहितको सन्देश प्रवाह गराउन र दुवै छिमेकी मुलुकमा रहेको अविश्वास र आशंका मेटाउन सरकारले दुई उपप्रधानमन्त्रीलाई छुट्टाछुट्टै मुलुकमा प्रधानमन्त्रीको विशेष दूतका रूपमा पठाउने निर्णय गरेको जानकारी कृषिमन्त्री गौरीशंकर चौधरीले दिए ।

चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेपाल भ्रमण सुनिश्चित गराउन, भारतका राष्ट्रपति प्रणव मुखर्जीलाई नेपाल भ्रमण गर्ने वातावरण बनाउन, प्रधानमन्त्री दाहालको भारत भ्रमणको वातावरण तयार गर्न र दुवै मुलुकमा रहेको अविश्वास र आशंका मेटाएर सम्बन्ध सुदृढ र सुमधुर बनाउन मन्त्रिपरिषद्ले भारत र चीनमा प्रधानमन्त्री दाहालको विशेष दूतमा आफूहरूलाई पठाउने निर्णय गरेको जानकारी उपप्रधान तथा गृहमन्त्री निधिले दिए ।

निधिका अनुसार विशेष दूतका रूपमा पठाउनुअघि प्रधानमन्त्री दाहालले छुट्टै विशेष निर्देशन दिनेछन् । त्यसबारे गृहकार्य भइरहेको निधिले बताए ।

निधिले आफूहरू छिट्टै भारत र चीनमा प्रधानमन्त्रीको विशेष दूतका रूपमा जान लागेको जानकारी दिए । ‘हामी जानुभन्दा पहिला प्रधानमन्त्रीले हामीलाई बोलाएर छुट्टै निर्देशन दिनुहुनेछ', निधिले भने ।

भारतसँग बिग्रिएको सम्बन्ध  सुर्धानर चिनियाँहरुको आशंका मेटाउन दुई उपप्रधानमन्त्रीलाई सरकारले विशेष दूतको रुपमा पठाउन लागेको हो । 

उनले भारत र चीनका कुन तहका नेतासँग भेटघाट हुने भन्नेबारेमा केही बताउन चाहेनन् । महराका स्वकीय सचिव हिमाल शर्माका अनुसार चीनका उपप्रधानमन्त्री वाङ याङ र चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको अन्तर्राष्ट्रिय विभागका प्रमुख सङ ताओसँग उपप्रधानमन्त्री महराले भेट गर्ने कार्यतालिका बनिसकेको छ ।

‘पहिलोपटक प्रधानमन्त्री हुँदा अगाडि सारेको चीन, नेपाल र भारतको त्रिदेशीय रणनीतिक समझदारीको प्रस्ताव सार्थक बनाउन प्रधानमन्त्रीले दुवै मुलुकमा विशेष दूत पठाउने निर्णय गर्नुभएको हो', शर्माले अन्नपूर्णसँग भने । उपप्रधानमन्त्री महराले बिहीबार पूर्वअर्थसचिवहरूसँग मन्त्रालयमा गरेको छलफलमा चीन भ्रमणका क्रममा आफूले उठाउनुपर्ने विषयमा सुझाव लिएका थिए ।

परराष्ट्रसचिव शंकरदास बैरागीले मन्त्रिपरिषद्ले गरेको निर्णयबमोजिम दुवै मुलुकको भ्रमणको मिति आपसी परामर्शमा तय हुने बताए । ‘नयाँ सरकार गठनको सन्देश प्रवाह गर्न र सम्बन्ध विस्तारका लागि' निधिलाई भारत र महरालाई चीन भ्रमणमा पठाउने निर्णय गरिएको जानकारी कृषिमन्त्री चौधरीले दिए ।
मन्त्री चौधरीका अनुसार दुवै उपप्रधानमन्त्रीलाई बाटोको म्यादबाहेक दुईदुई दिनको समय सम्बन्धित मुलुकको राजनीतिक नेतृत्वसँग भेटवार्ता गरी सम्बन्ध सुधार्न केन्द्रित गर्न दिइएको छ । ‘उहाँहरूलाई बाटोको म्यादबाहेक दुई दिनको समय दिइएको छ', चौधरीले अन्नपूर्णसँग भने ।

दुवै उपप्रधानमन्त्रीले सम्बन्धित मुलुकको भ्रमण गर्दा परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीसहितको सानो टोली लिएर जानेछन् ।

आगामी असोज २९—३० (अक्टोबर १५—१६) मा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले भारतको गोवामा हुने ब्रिक्स राष्ट्रहरूको आठौं सम्मेलनमा सहभागी हुने क्रममा नेपाल भ्रमण गर्नसक्ने सम्भावना व्यक्त गरिँदै आएको छ भने भारतीय राष्ट्रपति प्रणव मुखर्जीलाई आगामी असोज ३ गते हुने संविधान दिवसमा अतिथि बनाउने गरी भ्रमण गराउन प्रयास हुने बताइएको छ ।

संविधान जारी हुनुअघि र जारी भएयता नेपाल-भारत सम्बन्धमा चिसोपना देखिएको र केही असहज परिस्थिति बनेको स्मरण गराउँदै उपप्रधानमन्त्री निधिले त्यसलाई अझै राम्रो बनाउनमा आफ्नो भारत भ्रमण केन्द्रित रहने बताए ।

उनका अनुसार प्रधानमन्त्रीका तर्फबाट भारतका राष्ट्रपतिको नेपाल भ्रमणका लागि निम्तो दिने, नेपालका प्रधानमन्त्रीलाई भारतीय प्रधानमन्त्रीले दिएको भ्रमणको निमन्त्रणाबारे कुरा गर्ने र नेपाल-भारत सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउनेबारे छलफल हुनेछ । ‘अब नेपाल-भारत सम्बन्ध सुमधुर हुनेछ ।

छिट्टै हाम्रो प्रधानमन्त्रीले पनि भारत भ्रमण गर्नुहुनेछ । भ्रमणको गृहकार्य परराष्ट्र मन्त्रालय र भारतीय राजदूतावासले गरिरहेका छन्', रिपोर्टर्स क्लबले बिहीबार गृह मन्त्रालयमा आयोजना गरेको साक्षात्कारमा उपप्रधानमन्त्री निधिले भने, ‘उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री कृष्णबहादुर महरा पनि प्रधानमन्त्रीको विशेष दूतका रूपमा चीन जाँदै हुनुहुन्छ ।

उहाँले पनि द्विपक्षीय सम्बन्ध मजबुत बनाउने, चिनियाँ राष्ट्रपतिको नेपाल भ्रमणको मिति तय गर्नेलगायत विषयमा छलफल गर्नुहुनेछ ।'

प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित भएलगत्तै दाहाललाई भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली खछ्याङले बधाई तथा शुभकामना दिएका थिए । भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले प्रधानमन्त्री दाहाललाई भारत भ्रमणको निमन्त्रणा दिइसकेका छन् ।

चिनियाँ राजदूत ऊ चुन्ताईले प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित भएलगत्तै दाहाललाई उनकै निवासमा भेटेर बुकी फूलका साथै शुभकामना दिएका थिए भने भारतीय राजदूत रन्जित रेले भोलिटपल्ट निवासमै पुगेर प्रधानमन्त्री दाहालसँग भेटवार्ता गरी बधाई दिएका थिए ।

प्रधानमन्त्री दाहालले भारत र चीन दुवै मुलुकसँग कूटनीतिक सन्तुलन कायम गरिने बताउँदै आएका छन् ।