‘भुक्तानी पाए काम छिटो’
काठमाडौंः चाइना गेजुवा ग्रुप कम्पनी (सीजीजीसी) ले चमेलियाको सुरुङ साँघुरिने प्रक्रियाको समुचित उपचार खोज्न र त्यसमा लागेको निर्माण सामग्री र जनशक्तिको पारि श्रमिक भुक्तानी विषय अड्कन गएकाले आयोजना सम्पन्न हुन समय लागेको जनाएको छ । २०६३ साल फागुन ३० गतेदेखि निर्माण सुरु गरेको ३० मेगावाटको चमेलियाको साँघुरिएको सुरुङका लागि थप भुक्तानी प्राप्त हुनासाथ विवाद सुल्झिने र निर्माण छिटो सम्पन्न हुने जनाएको छ ।
सीजीजीसीको नेपालस्थित कार्यालयले सोमबार विज्ञप्ति जारी गरी नेपाल सरकार र नेपालको निजी क्षेत्रको विश्वास प्राप्त गरी अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिस्पर्धाका आधारमा चमेलियाको सिभिल निर्माणको जिम्मेवारी पाएको र हाल ९६ प्रतिशत कार्य पूरा भइसकेको जानकारी दिएको छ ।
संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिले साँघुरिएको सुरुङ मर्मत गर्ने क्रममा २८ करोड रुपैयाँ भ्रष्टाचार हुन लागेको भन्दै दुई वर्षदेखि यसको निर्माण कार्यमा २०७१ मंसिरदेखि रोक लगाएको हो । समितिको तत्कालीन सभापति जनार्दन शर्माले भ्रष्टाचार भएकाले भन्दै छानबिन गर्न अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा फाइल पठाएपछि बाँकी चार प्रतिशत कार्य पूरा हुन नपाएको हो । तत्कालीन सभापति शर्मा आइतबार ऊर्जा मन्त्रीमा नियुक्त भएका छन् ।
लेखा समितिले २०७१ असारमा विद्युत् प्राधिकरण सञ्चालक समितिले स्वीकृत गरेको अन्तरिम लागत अनुमान (एक अर्ब नौ करोड रुपैयाँ) भुक्तानी नगर्न प्राधिकरणलाई निर्देशन दिएको थियो । त्यसपछि समितिले समितिका सदस्य राजेन्द्र केसीको संयोजकत्वमा उपसमिति बनाई अध्ययन गराएको थियो । उपसमितिले कुल ८२ करोड ९३ लाख रुपैयाँ लाग्नुपर्नेमा प्राधिकरण सञ्चालक समितिले एक अर्ब नौ करोड रुपैयाँ भुक्तानी दिने निर्णय गरेको उल्लेख गर्दै यसलाई ‘भ्रष्टाचार भएको' ठहर गरेको हो ।
आयोजनाको खनिसकेको कुल ४.६७ किलोमिटर सुरुङमध्ये आठ सय ४३ मिटर खण्ड खुम्चिन थालेपछि सञ्चालक समितिले भेरियसन अर्डर (थप नयाँ काम) मार्फत ठेकेदार सीजीजीसीलाई काम गर्ने अनुमति दिएको थियो ।
समितिले उक्त निर्देशन नदिएको भए एक वर्षअघि चमेलिया आयोजना पूरा हुने थियो । चमेलियाले वार्षिक रूपमा १८ करोड ४२ लाख युनिट बिजुली उत्पादन गर्न सक्छ । यसअनुसार एक वर्षको अवधिमा उसलाई बिजुली उत्पादन गर्न नपाएर मात्रै एक अर्ब ५२ करोड रुपैयाँ नोक्सान परिसकेको छ । प्राधिकरणको औसत विद्युत् बिक्री मल्य प्रतियुनिट ८ रुपैयाँ ३० पैसा छ ।
सीजीजीसीले ठेक्का लिएको ६० मेगावाटको माथिल्लो त्रिशूली थ्री ए निर्माण कार्य छिट्टै सञ्चालन हुने जनाएको छ । गत वर्षको वैशाख १२ गतेको भूकम्प र २९ गतेको पराकम्पका कारण आयोजनाको पहुँच मार्गमा गम्भीर क्षति पुर्याएकोले काम हुन सकेको छैन । ‘चीन सरकारको सहुलियतप्राप्त कर्जामा निर्माणाधीन यस आयोजनाको भूकम्पले पु¥याएको क्षतिको पुनर्निर्माणका विषयमा दुवै देशका जिम्मेवार निकायबीचमा सहमति भइसकेकोले अब छिट्टै निर्माण कार्य सुचारु हुनेछ', विज्ञप्तिमा छ ।
नुवाकोट र रसुवामा पर्ने माथिल्लो त्रिशूली थ्री ए को निर्माण कार्य ६ वर्षअघि सुरु भएको हो । यसको तत्कालीन अनुमानित लागत १२ करोड ५७ लाख अमेरिकी डलर थियो । सीजीजीसीले हालै नेपाल सरकार र नेपाली नागरिकको विकासको आशा बनेको १२ सय मेगावाट क्षमताको जलाशययुक्त बुढीगण्डकी आयोजना निर्माणमा आफ्नो इच्छा प्रकट गरेको जनाएको छ ।
‘आफूमा रहेको प्राविधिक र आर्थिक क्षमताका आधारमा चीन र अन्यमुलुकमा पूर्वाधार निर्माण गरी नेपालको आर्थिक विकास र समृद्धिमा सहयोगी हुने हाम्रो चाहनालाई मूर्त रुप दिन सरकार र हरेक नेपालीको सहयोग-सद्भभाव प्राप्त हुनेमा सीजीजीसी विश्वस्त छ,' विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।