८३ वर्षे सुखरामको अकबरे व्यवसाय 

खाँदबारीः उमेरले डाँडा काटेका उनी आवाज राम्रो सुन्दैनन्, खुर्सानी बिक्री गर्न बसेका उनलाई खुर्सानीको मूल्यभन्दा पनि कति वर्ष पुग्नुभयो भनेर सोध्छन् सबैले । चार कोरी तीन वर्ष पुगें भनेर उत्तर दिन्छन् उनी सबैलाई ।

पाको वृद्धलाई देखेर बजारमा सबै चकित हुँदै भन्छन्, आराम गर्नुपर्ने उमेरमा यस्तो व्यवसाय, किन बा ? जिल्लाको उत्तरी दुर्गम गाविस सिसुवाखोला–६ तेन्छोङका ८३ वर्षीय सुखराम राईले अकबरे खुर्सानी बिक्री गरेर वर्षको दुई लाखसम्म आम्दानी गर्ने गरेको बताए । छोरा, बुहारी, नातिनातिना, पनातिले अरू नै पेसा गरे पनि उनी खुर्सानी व्यवसाय गरेरै राम्रो आम्दानी गर्छन् । ‘म खुर्सानी आफैं रोप्छु, आफैं टिप्छु, अनि आफैं बजारमा ल्याएर बिक्री गर्छु’, उनले भने ।

ग्राम, किलोग्राम जाँन्दैनन्, पुरानै नाप पद्धति मानापाथी चलाउँछन् उनी । सुकेको अकबरे खुर्सानी एक मानाको तीन सयदेखि तीन सय ५० रुपैयाँमा बिक्री गर्छन् । संखुवासभाका मानेभन्ज्याङ, खाँदबारी, तुम्लिङटार, भोजपुरको दिङला, भोजपुर बजारसम्म उनी खुर्सानी बिक्री गर्न पुग्छन् । मुख्य बजार नै यिनै हुन् उनका । विदेशमा जानेहरूले गाउँको अर्गानिक खुर्सानी भन्दै कोसेलीका रूपमा बढी खरिद गर्ने गरेको उनी बताउँछन् ।

‘पाको भए काम गर्न सक्दिनँ, चार गरामा खेती लगाएको छु, यो करिब एक कठ्ठा हुन आउँछ’, उनले भने । उनले वार्षिक दुई मुरीसम्म खुर्सानी उत्पादन गर्ने गरेको बताए । स्थानीय बजारमा नै माग बढी हुने गरेकाले पूरा गर्न नसकेको उनी बताउँछन् । उनले साउन, भदौ, असोजसम्म हरियो खुर्सानी र अन्य महिनामा सुकाएर राखेको खुर्सानी बिक्री गर्दै आएका छन् । सुकाएर राखेको अकबरे दुई वर्षसम्म नबिग्रिने उनको अनुभव छ ।

सबैले मन पराउने भएकाले अकबरे खुर्सानीको मूल्य स्थानीय बजारमा राम्रो छ । अचारको रूपमा धेरै वर्षसम्म राखेर खाने, पिरो बढी हुने, स्वास्थ्यलाई असर नगर्ने अकबरेको मुख्य गुण हो । यसले रोगबाट प्रतिरक्षा गर्ने गाउँले बुढापाकाको भनाइ छ ।

राईले १० वर्षदेखि अकबरे खेती गर्दै आएका हुन् । अकबरे खुर्सानी रोपेपछि पाँचदेखि सात वर्षसम्म आम्दानी दिन्छ । राईले गाउँमा आफैंले बेर्ना उत्पादन गरी खेती विस्तार गरेको बताए । ‘छोरा, नाति, पनातिको गुजारा चलाउन खर्च दिन्छु, अरू केही गर्न सकिएन’, उनले भने ।

सिसुवाखोला–६ तेन्छोङका ८३ वर्षीय सुखराम राई अकबरे खुर्सानी खेती गरेर वर्षको दुई लाखसम्म आम्दानी गर्छन् ।