आईपीओ ल्याउने कम्पनी घट्दै

काठमाडौंः बैंक र बिमा कम्पनीको नयाँ लाइसेन्स बन्द गरिएपछि आईपीओ निष्कासन गर्ने कम्पनी पनि घट्न थालेका छन् । पछिल्लो समय माइक्रोफाइनान्स कम्पनीले आइैपीओ निष्कासन गर्ने लहर चलेको थियो, अब त्यो क्रम पनि घट्ने भएको छ । किन भने राष्ट्र बैंकले माइक्रोफाइनान्सको पनि नयाँ लाइसेन्स रोकेको छ । पाइपलाइनमा रहेका केही माइक्रोफाइनान्स कम्पनीले मात्र अब आईपीओ ल्याउने छैन् ।

राष्ट्र बैंकले बैंक तथा फाइनान्स कम्पनीको दर्ता रोकेकाले अब नयाँ बैंकको आईपीओ (साधारण सेयर) आउने अवस्था छैन । बिमा कम्पनीको पनि नयाँ लाइसेन्स बन्द छ । नयाँ कम्पनीलाई खुला नगरेसम्म बिमाको पनि आइपीओ आउन छैन ।

बिमा र बैंकको लाइसेन्स बन्द गरिएकाले यतिबेला धितोपत्र बोर्डमा आईपीओ निष्कासन गर्न अनुमति माग्ने कम्पनी पनि घटेका छन् । विगतमा सधैं औसतमा पाँच अर्बभन्दा बढीको आईपीओ पाइपलाइनमा हुने गरेको थियो । अहिले धितोपत्र बोर्डमा आईपीओ निष्कासन गर्न अनुमति माग्ने कम्पनीको संख्या जम्मा ६ वटा छन् । यी पनि सबै जलविद्युत् कम्पनी छन् ।

जलविद्युत् कम्पनीलाई भने सरकारले धमाधम लाइसेन्स दिइरहेको छ । ऊर्जा उत्पादन बढाउन नयाँ कम्पनी खुल्नेक्रम जारी छ । पुँजी बजार नियामक धितोपत्र बोर्डमा पनि आईपीओ ल्याउन आवेदन दिने सबै जलविद्युत् कम्पनीमात्रै छन् । बोर्डका अनुसार हाल ६ वटा जलविद्युत् कम्पनीले आईपीओ निष्कासन गर्न बोर्डमा आवेदन दिएका छन् ।

कुल ७० करोड ८५ लाख ४१ हजार सात सय रुपैयाँको ७० लाख ८५ हजार चार सय १७ कित्ता आईपीओ निष्कासन गर्न आवेदन परेको छ । आईपीओ निष्कासन गर्न अनुमति माग्नेमा हिमालयन पावर पार्टनर, नेपाल हाइड्रो डेभलपर, युनाइटेड मोदी हाइड्रोपावर, आँखु खोला हाइड्रोपावर, अरूण काबेली र छ्याङदी हाइड्रोपावर छन् ।

यी कम्पनीमध्ये अरूण काबेलीबाहके बाँकी सबैले स्थानीयका लागि आईपीओ ल्याउन लागेका हुन् । स्थानीयबासिन्दालाई बिक्री गरेपछि फेरि सर्वसाधारणमा सेयर बिक्री गर्न यी कम्पनीले आवेदन दिनेछन् ।

पछिल्लो समय सर्वसाधाणमा सेयरप्रति आकर्षण बढ्दो छ । दोस्रो बजारमा सेयरको भाउ निकै माथि पुगिसकेकाले पनि फाइदा हुन्छ भन्ने सन्देश सर्वसाधारणमा प्रवाहित हुँदा यसअघि आईपीओ निष्कासन गरेका कम्पनीमा एक सय गुणाभन्दा बढीको आईपओ आवेदन पर्दैआएको छ ।

यसबाहेक विद्यार्थी र गृहिणीलाई पनि सामान्य आयआर्जनको माध्यम सेयर बजार भएको छ । दोस्रो बजारमा जोखिम लिन नसक्नेले प्राथमिक बजार रोज्ने विश्वव्यापी प्रचलन पनि हो । सेयरलाई मनोविज्ञानको बजारका रूपमा पनि चिनिन्छ । आईपीओमा यतिबेला मागको तुलनामा सयौं गुणा बढी आवेदन पर्नुमा बजारमा बैंकमा अधिक तरलता हुनु पनि प्रमुख कारण हो । सानामात्र होइन, दोस्रो बजारमा करोडौं रुपैयाँका कारोबारीसमेत आईपीओमा ठूलो लगानी गरिरहेका छन् ।

किन भने उनीहरूलाई बैंक तथा वित्तीय संस्थाले यतिबेला निकै सस्तो ब्याजदरमा ऋण दिइरहेको छ । बैंकबाट सस्तो ब्याजदरमा ऋण लिएर गरेको लगानीले आईपीओमा मनग्ये आम्दानी हुने अवस्था छ । बैंकको पैसा सस्तोमा चलाउन पाउँदा पनि सेयरमा धेरै गुणा रकम आवेदन परेको हो ।