मोबाइल बजारमा एन्ड्रोइड र आईओएसको कब्जा

काठमाडौंः  स्मार्ट फोनको बजारमा एन्ड्रोएड र आईओएसले प्रभुत्व जमाएका छन् । मोबाइल खरिद गर्दा हामी सेटको गुणस्तरसँगै अपरेटिङ सिस्टम पनि छनोट गर्छौ । बजारमा उपलब्ध थुप्रै यस्ता सिस्टमबीच लोकप्रिय बनेका छन् एन्ड्रोएड र आईओएस ।यसो हुनुको कारण प्रयोगमा सहजता र ब्रान्डिङ नै हो ।

सामासङ, हुवावे, जियोनीलगायत स्मार्टफोनमा प्रयोग हुने अपरेटिङ सिस्टम एन्ड्रोएड हो भने आईफोनमा प्रयोग हुने अपरेटिङ सिस्टम आईओएस । यी दुई अपरेटिङ सिस्टमले अहिले विश्व मोबाइल बजारको ९९ प्रतिशत हिस्सा ओगटेका छन् ।

नेपालमा एन्ड्रोएड र आईओएस अपरेटिङ सिस्टम भएका स्मार्टफोनले ९५ प्रतिशत बजार ओगटेको व्यवसायी बताउँछन् । मोबाइलको विश्व बजार एन्ड्रोएड र आईओएसको सेयर बजारलाई हेर्ने हो भने आईओएस एन्ड्रोएडको तुलनामा झिनो देखिए पनि अहिले यी दुईबीच नै प्रतिस्पर्धा छ ।

नेपालमा जेटीई ब्रान्डको स्मार्टफोन व्यापार गर्दै आएको इभोलुसन इन्टरनेसनल प्रालिका प्रबन्धक निर्देशक विशाल आचार्यका अनुसार अघिल्लो आर्थिक वर्ष नेपालमा १९ अर्ब बराबरको मोबाइल कारोबार भएको थियो । यो आर्थिक वर्ष २५ अर्बको हाराहारीमा पुग्न सक्नेछ । उनका अनुसार यसमा ९० प्रतिशत बजार सेयर एन्ड्रोएडको छ भने पाँच प्रतिशत आईओएसको छ ।

बाँकी अन्य अपरेटिङ सिस्टम जस्तै माइक्रोसफ्टको विन्डोज । नेपालमा कुल मोबाइल व्यापारको ५० प्रतिशत सामसङले ओगटेको छ । एन्ड्रोइड अपरेटिङ सिस्टममा आधारित सामसुङले वार्षिक ८ देखि ९ अर्बसम्मको व्यापार गर्ने व्यवसायीले बताएका छन् ।

भने हुवावे, जियोनी जस्ता एन्ड्रोएडमा आधारित स्मार्टफोनले वार्षिक एक अर्बको कारोबार गर्छन् । इनफोकस मोबाइलको नेपालका लागि आधिकारिक बिक्रेता प्रिजम टेक्नोलोजी प्रालिका निर्देशक विकास शाहाका अनुसार नेपालको मोबाइल बजारमा ९४ प्रतिशत एन्ड्रोएडले ओगटेको छ भने एक प्रतिशत मात्र आईओएसले ओगटेको छ । बाँकी विन्डोज नै रहेको उनी बताउँछन् ।

स्मार्टफोनको बजारमा एन्ड्रोएड, आईओएसका साथै विन्डोज, ब्ल्याकबेरी, सिम्बिएन र अन्य विभिन्न अपरेटिङ सिस्टम छ । सन २००९ को डाटा अनुसार नोकियाले प्रयोग गरेको अपरेटिङ सिस्टम सिम्बिएनले ४५ प्रतिशत, ब्ल्याकबेरीले २० प्रतिशत, आईओएसले १५ प्रतिशत, विन्डोजले ६ प्रतिशत, एन्ड्रोएडले एक प्रतिशत र अन्य अपरेटिङ सिस्टमले पाँच प्रतिशत मार्केट सेयर ओगटेको थियो ।

सामासङ, हुवावे, जियोनीलगायत स्मार्टफोनमा प्रयोग हुने अपरेटिङ सिस्टम एन्ड्रोएड हो भने आईफोनमा प्रयोग हुने अपरेटिङ सिस्टम आईओएस ।

तर, यो सात वर्षको अन्तरालमा बजार सेयर उल्टिएको छ । स्टाटिस्टाले सन् २०१६ मा जारी गरेको प्रतिवेदनअनुसार अहिले एन्ड्रोएडले कुल स्मार्टफोन बजारको ८५.२ प्रतिशत मार्केट सेयर ओगटेको छ । १३.८ प्रतिशत आईओएसको छ । बाँकी एक प्रतिशत विन्डोज अपरेटिङ सिस्टमले ओगटेको उल्लेख छ ।

‘जेटीई’ ब्रान्डको स्मार्टफोन व्यापार गर्दै आएको इभोलुसन इन्टरनेसनल प्रालिका प्रबन्धक निर्देशक विशाल आचार्य पनि विश्व बजारमा देखिएको एन्ड्रोएडको प्रभुत्व नेपालमा पनि उस्तै रहेको बताउँछन् । उनका अनुसार नेपालमा एन्ड्रोएडले ९९ प्रतिशत सेयर बजार ओगटेको छ भने आईओएस र विन्डोजको एक प्रतिशत बजार छ ।

गुगलले निमार्ण गरेको एन्ड्रोएडले बजारमा आफ्नो प्रभुत्व जमाएका कारण ब्ल्याकबेरीले पनि सन् २०१५ बाट आफ्नो अपरेटिङ सिस्टम ब्ल्याकबेरी छोडेर एन्ड्रोएड अपरेटिङ सिस्टममार्फत स्मार्टफोन निमार्ण गर्न थालिसकेको छ । ब्ल्याकबेरीले सन् २०१५ अक्टोबरमा ‘ब्ल्याकबेरी प्राइभ’ स्मार्टफोनमार्फत एन्ड्रोएड अपरेटिङ सिस्टम आफ्नो मोबाइलमा प्रयोगमा ल्याएको छ ।

नोकियालाई किनेको विन्डोजले स्मार्टफोनको बजारमा पाएको असफताले गर्दा सन् २०१८ बाट पुन नोकिया एन्ड्रोएड अपरेटिङ सिस्टमका साथ बजारमा आउने भएको छ । छोटा अवधिमा यसरी एन्ड्रोएडले पाएको सफलता यसको सहजतालाई हेरिएको छ ।

इभोलुसन इन्टरनेसनल प्रालिका प्रबन्धक निर्देशक आचार्यका अनुसार एन्ड्रोएड प्रयोगमा सहजका साथै प्रविधिको आधारमा पनि उत्कृष्ट भएकाले एन्ड्रोएडले यो स्थान लिएको हो । तर, आईओएस नेपालमा महँगो भएकाले यसले राम्रो बजार सेयर ओगट्न सकेको छैन ।

यसरी एन्ड्रोएड र आईओएसले ओगटको मोबाइलको अप्रेटिङ सिस्टमलाई अर्को कुनै नयाँ अपरेटिङ सिस्टमले विस्थापित गर्न सक्ने सम्भावना एक प्रतिशत नरहेको अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाले उल्लेख गरेका छन् । एन्ड्रोएड जस्तो ठूलो बजार सेयर ओगटेको अपरेटिङ सिस्टम निर्माता गुगल आफैंले केही वर्ष भित्रनै स्मार्टफोन र ल्याप्टपका लागि नयाँ अपरेटिङ सिस्टम ल्याउने तयारी गरिरहेको छ ।

यतिबेला धेरैको चासोको विषय गुगलले ल्याउने तयारी गरेको नयाँ अपरेटिङ सिस्टमले एन्ड्रोएड र आईओएस अप्रेटिङ सिस्टमलाई पछ्याउन सक्छ या सक्दैन भन्ने नै हो ।