बैंकिङ क्षेत्रको लगानी बढ्यो
काठमाडौं: बैंक तथा वित्तीय संस्थाले पछिल्लो समय लगानी (कर्जा) विस्तार गरेका छन् । अर्थतन्त्र चलायमान हुनका साथै नेपाल राष्ट्र बैंकले विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गर्नैपर्ने वाध्यकारी नीति अवलम्वन गरेका कारण उनीहरूले लगानी बढाएका हुन् । लगानीका १३ क्षेत्रमध्ये खानीजन्य क्षेत्र वाहेक अन्य सबै क्षेत्रको लगानी बढेको राष्ट्र बैंकको वार्षिक प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
समीक्षा अवधिमा वाणिज्य बैंक र विकास बैंकको लगानी बढेको छ तर वित्त कम्पनीको लगानी घटेको छ ।
आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले निजी क्षेत्रमा १६ खर्ब ८१ अर्ब ८५ करोड रुपैयाँ लगानी गरेका छन् । गएको वर्ष भएको लगानी अघिल्लो आव २०७१/७२ को तुलनामा २३.७ प्रतिशतले बढी हो । अघिल्लो वर्ष बैंक तथा वित्तीय संस्थाको निजी क्षेत्रमा १३ खर्ब ६२ अर्ब आठ करोड रुपैयाँ लगानी गरेका थिए । अघिल्लो वर्ष बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रको यस्तो लगानी २०.२ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएको थियो ।
भूकम्प र ६ महिना लामो नाकाबन्दीको असर कम हुँदैजाँदा गएको वर्षको चौथो त्रैमासदेखि आर्थिक गतिविधि चलायमान भएका कारण निजी क्षेत्रतर्फको लगानी विस्तार भएको हो । राजनीतिक स्थिरताका कारण बैंक तथा वित्तीय संस्थाले आफ्नो लगानी जोखिममा पर्ने डरले खुम्चाएका थिए । पछिल्लो समय सरकारले लगानी प्रवद्र्धन सम्बन्धी विभिन्न योजना ल्याएपछि बैंकको लगानी पनि बढ्न गएको हो ।
निजी क्षेत्रतर्फ प्रवाहित लगानीमध्ये वाणिज्य बैंक र विकास बैंकको लगानी क्रमशः २६.५ प्रतिशत र २०.३ प्रतिशतले बढेको छ भने वित्त कम्पनीको लगानी १२.५ प्रतिशतले घटेको छ । प्रतिशतका हिसाबले समीक्षा अवधिमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले यातायात, सञ्चार तथा सार्वजनिक सेवातर्फ सबैभन्दा बढी लगानी गरिएको देखिए पनि रकमअनुसार सबैभन्दा बढी लगानी थोक तथा खुद्रा व्यापारतर्फ भएको छ ।
अघिल्लो वर्षको तुलनामा गएको वर्ष यातायात, सञ्चार तथा सार्वजनिक सेवामा बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रले ३९.८ प्रतिशतले लगानी वृद्धि गरी ८३ अर्ब ९६ करोड रुपैयाँ पुर्याएका छन् । थोक तथा खुद्रा व्यापारमा बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रले २५.८ प्रतिशतले लगानी बढाएर तीन खर्ब ७४ अर्ब ३४ करोड रुपैयाँ पुर्याएका छन् ।
ययसै गरी गएको वर्ष वित्तीय, बिमा तथा स्थिर सम्पत्तितर्फको बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रको लगानी २५.९ प्रतिशतले बढेर एक खर्ब सात अर्ब २५ करोड पुगेको छ । कृषि क्षेत्रतर्फको लगानी २१ प्रतिशतले बढेर ७८ अर्ब ७९ करोड रुपैयाँ पुगको छ । लगानीका अन्य क्षेत्रभन्दा तुलनात्मक रूपमा यो क्षेत्र कम जोखिमयुक्त हुनुका साथै समयमै कर्जा असुली हुने भएकाले बैंकको लगानी त्यसतर्फ बढाएका हुन् ।
२०७३ असार मसान्तसम्म बैंक तथा वित्तीय संस्थाको लगानीमध्ये ६०.८ प्रतिशत घरजग्गाको धितोमा र १५.२ प्रतिशत लगानी चालू सम्पत्ति (कृषि तथा गैरकृषिजन्य वस्तु) को धितोमा प्रवाह भएको छ । २०७३ असार मसान्तमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको कुल लगानीमा रहेको कर्जामध्ये घरजग्गामा दुई खर्ब ५० अर्ब ८७ करोड छ । कर्जा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट प्रवाहित कुल लगानीको १४.९ प्रतिशत हुन आउँछ ।