धानमा ब्लास्टको संक्रमण 

सिन्धुलीः जिल्लाका अधिकांश कृषकको खेतमा लगाइएको धान बालीमा ब्लास्ट नामक रोगको संक्रमण देखा परेको छ । कमलामाई नगरपालिका, कमलाखोच क्षेत्र र भीमस्थान तथा मरिण क्षेत्रमा यस्तो रोगको संक्रमण देखा परेको हो ।

धानको पातमा टीका पर्ने, खैरो, सेतो हुँदै जाने, अन्डा आकारको खैरो फैलँदै जानेजस्ता लक्षण देखापरेको जिल्ला कृषि विकास कार्यालयले जनायो । यस्तो लक्षण देखिएको रोगलाई ब्लास्ट रोग भनिन्छ । रोगको संक्रमण भएको धानको बिरुवा केही समयपछि पात सुकेर मर्ने गरेको छ ।

कमलामाई नगरपालिकाका कृषक टंकबहादुर थापाको खेतमा लगाइएको धानबाली पहेँलो पात हुँदै सुक्दै गएपछि त्यसको परीक्षण गर्दा ब्लास्ट रोगको संक्रमण भएको पाइएको कार्यालयका प्राविधिक नथुनीप्रसाद यादवले जानकारी दिए ।

‘थापाको खेतभरिको धानबाली पहेंलो हुने, सेतो हुने, सुक्नेजस्ता समस्या देखिएपछि नमुना परीक्षण गर्न कार्यालयमा ल्याएका थिए’, यादवले भने, ‘त्यसको परीक्षण गर्दा यस्तो रोगको संक्रमण भएको पाइएको हो । यस्तो समस्या जिल्लाभर नै देखिएको छ ।’ धेरै वर्षा भए वा धेरै चर्को घाम लाग्दा पनि यस्तो रोगको संक्रमण हुन सक्ने यादवको भनाइ छ । यस्तो रोगको संक्रमण भएमा धानको बोट नबढ्ने, सुक्ने हुँदै जान्छ । कृषक थापाको झन्डै दुई बिघा खेतमा लगाइएको धानबाली सुक्दै गएको छ ।

ब्लास्ट रोगको संक्रमण भएको पुष्टि भएमा हिनोसान नामक विषादी प्रयोग गर्नन् कृषि प्राविधिकले सुझाएका छ ।

‘सुरुमा पौस्टिक मलको अभावले हो कि भनेर कृषि कार्यालयकै प्राविधिकको सल्लाहअनुसार युरिया, डीएपी, पोटास र कम्पोस्ट मल खेतमा हालेको थिएँ । धान गाँजिँदै गएको थियो तर बढेको थिएन । पछि त्यो बिरुवा सुक्दै जान थाल्यो । कृषि कार्यालयमा ल्याएर परीक्षण गर्दा रोग रहेछ,’ कृषक थापाले भने ।
थापाको खेतमा लोकल सावित्री जातको धान छ । जिल्लामा यस्तो रोगको संक्रमण पहिलोपटक देखापरेको कृषि प्राविधिक बताउँछन् ।

ब्लास्ट रोगको संक्रमण देखापरेपछि धान बाली लगाउने कृषक चिन्तित छन् । अनुकूल वर्षा हुँदा समयमा धान बाली लगाइसकेका कृषक नियमित वर्षाबाट धानको राम्रो उत्पादन हुन्छ भन्नेमा विश्वस्त थिए ।

मेहनतअनुसारको फल प्राप्त हुन्छ भन्ने आशामा रहेकाहरू अचानक खेत नै बाँझो हुनेगरी देखापरेको ब्लास्ट रोगका कारण चिन्तित बनेका हुन् ।समयमै रोगको संक्रमण नियन्त्रण गर्न नसके जिल्लाभरिकै कृषक प्रभावित हुने सम्भावना छ ।

कृषकले रोग नियन्त्रणका लागि पहल गरिदिन आग्रह गरेका छन् । ब्लास्ट रोगको संक्रमण भएको पुष्टि भएमा हिनोसान नामक विषादी प्रयोग गर्न कृषि प्राविधिकले सुझाएका छन् । जिल्लामा १४ हजार हेक्टर जमिनमा धान खेती लगाइएको छ ।