उद्यमशीलता बढाउन पाँच उद्यम सूत्र

काठमाडौंः उद्यमी बनाउन र उद्यमशीलता विकास गर्न के गर्नुपर्छ ? कम्तीमा पाँच पूर्वाधार हुनुपर्छ । सोमबार इजरायलका प्राध्यापक डान सेख्तम्यानले ती पाँच पूर्वाधार बताएः  सबैलाई गुणस्तरीय आधारभूत शिक्षा, गुणस्तरीय इन्जिनियरिङ र विज्ञान शिक्षा, सरकारी नीति र सहयोग, खुला बजार अर्थनीति र भ्रष्टाचार उन्मूलन ।

इजरायल इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी- टेक्नीओनमा मटेरियल साइन्सका प्राध्यापक रहेका नोबल पुरस्कार विजेता सेख्तम्यान सोमबार काठमाडौंमा ‘टेक्नोलोजिकल इन्ट्रपेनरसिप- कि टु वल्र्ड पिस एन्ड प्रसपेरिटी' (प्राविधिक उद्यमशीलता- विश्व शान्ति र समृृद्धिको साँचो) विषयमा प्रवचन दिँदै थिए ।

१३ औं अन्तर्राष्ट्रिय कन्फेरेन्स अन क्यासिक्रिस्टलका अवसरमा प्रवचन दिँदै उनले उपरोक्त पूर्वाधारका साथसाथै उद्यमसम्बन्धी ज्ञान र सीपको विकास पनि आवश्यक हुने धारणा राखे । इन्जिनियर, वैज्ञानिक र कम्प्युटरका ज्ञाताहरूले यस्तो ज्ञान दिनसक्ने उनले बताए ।

इजरायलमा हाइस्कुलमै युवाहरूलाई नयाँनयाँ खोज गर्न र उद्यमशीलताको विकास गर्न सिकाइने तथा इन्जिनियर र वैज्ञानिकहरूलाई विश्वविद्यालयमा उद्यमशीलताबारे ज्ञान दिइने जानकारी दिँदै उनले नवीन सोचाइका लागि प्रेरणा दिए मात्रै उद्यमशीलता विकास हुने उल्लेख गरे ।

नवीन सोचाइका लागि स्वतन्त्रता आवश्यक हुने उनको जिकिर थियो । सेख्तम्यानले भने, ‘नवीन विचारले फरक तरिकाले सोच्ने र आफ्ना विचार निर्भीकतापूर्वक राख्न पाउने स्वतन्त्रता खोज्छ ।' उनका अनुसार स्वतन्त्रता सुनिश्चित हुन प्रजातान्त्रिक राज्य, सामाजिक समानता, आधिकारिकता नखोजिने परिस्थिति र गल्ती भए होस् भन्ने भयविहीन वातावरण हुनुपर्छ ।

निकै उत्साहका साथ एक घन्टाभन्दा बढी प्रवचन दिएका ७५ वर्षीय प्राध्यापक सेख्तम्यानले आधारभूत तहमै विज्ञान शिक्षा दिएमा मात्र उद्यमशीलतामा वृद्धि हुनसक्ने बताए । उनले राज्यले पुँजी लगानीमा साझेदारी गरेर नवउद्यमीहरूलाई सघाउनुपर्ने धारणा राखे ।

यी हुन ५ सूत्र
गुणस्तरीय आधारभूत शिक्षा
गुणस्तरीय विज्ञान शिक्षा
सरकारी नीति र सहयोग
खुला बजार अर्थनीति
भ्रष्टाचार उन्मूलन

इजरायलमा कुल गार्हस्थ उत्पादनको चारदेखि पाँच प्रतिशत नयाँ उद्यमीलाई प्रवद्र्धन गर्न खर्च गरिने उल्लेख गर्दै उनले नयाँ उद्यमीहरूको विकास र प्रवद्र्धनका लागि सल्लाह र सुझाव दिने केन्द्रहरू स्थापना गरिनुपर्ने बताए । इजरायलमा हरेक मन्त्रालयमा विशेषज्ञ वैज्ञानिकहरूको बेग्लै कार्यालय रहने जानकारी उनले दिए । नेपालजस्तो देशले उद्यम विकास हुने खालको शिक्षा प्रदान गरेरै उद्यमशीलता वृद्धि गर्नसक्ने सेख्तम्यानको धारणा थियो ।

नेपालका लागि इजरायली राजदूत यारोन मेयरले नेपालजस्तो देशले अन्य देशको अनुभवबाट शिक्षा लिन सक्ने भए पनि दुरुस्तै नक्कल नगर्दा राम्रो हुने धारणा राखे । नेपालको भविष्य राम्रो भएको चर्चा गर्दै उनले नयाँ संविधान घोषणा भएको वर्षगाँठमा नेपालीलाई शुभकामना पनि दिए ।

कार्यक्रममा पूर्वविज्ञान तथा वातावरणमन्त्री गणेश साह, पूर्वमन्त्री हिसिला यमीलगायतको पनि सहभागिता थियो । पूर्वमन्त्री यमीले फ्लोरबाट बोल्दै विशुद्ध विज्ञानको बाहेक फरक क्षेत्रबारे गज्जबको प्रवचन दिएको भन्दै प्राध्यापक सेख्तम्यानको प्रशंसा गरिन् ।

उनलाई धन्यवाद दिँदै सेख्तम्यानले भने, ‘विशुद्ध विज्ञानको प्रवचन सुन्न विश्वविद्यालयमा आउनुहोला ।' प्राध्यापक सेख्तम्यानले क्वासिक्रिस्टलको खोजमा नोबेल पुरस्कार प्राप्त गरेका हुन् ।