५० हेक्टर वन क्षेत्र अतिक्रमणमुक्त

मनहरी (मकवानपुर): पश्चिम मकवानपुरको मनहरी गाविसमा स्थानीयले अतिक्रमण गरेको ५० हेक्टर बन क्षेत्रलाई अतिक्रमणमुक्त गरिएको छ ।

मनहरी ४ स्थित सिम्पानी देवकोट सामुदायिक वन, मनहरी ३ स्थित मनकामना सामुदायिक वन, मनहरी गाविस ८ स्थित हरियाली सामुदायिक वन तथा पर्सा वन्यजन्तु आरक्षअन्तर्गतको मध्यवर्ती क्षेत्रका समेत गरी ५० हेक्टर जग्गा अतिक्रमणमुक्त गरी वृक्षरोपण गरिएको इलाका वन कार्यालय मनहरीका सहायक वन अधिकृत सुशील यादवले बताए ।

'स्थानीय सामुदायिक वनका पदाधिकारी, उपभोक्ता, मध्यवर्ती क्षेत्र समितिका पदाधिकारीको समन्वयमा अतिक्रमण हटाएर वृक्षरोपण गरेका हौं', उनले भने । वन कार्यालय र स्थानीय उपभोक्ताले अतिक्रमणकारीलाई दबाब दिएपछि कतिपय घर उनीहरू आफैंले भत्काएर वृक्षरोपण गरेको यादवले बताए ।

वन विकास कोषको रकम र जिल्ला वन कार्यालयका कार्यक्रमसमेत गरेर वृक्षरोपण कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको जानकारी उनले दिए । 'जिल्ला वन कार्यालय मकवानपुर र नेपाल विद्युत् प्राधिकरण २२० केभी विद्युत् प्रसारण आयोजनासँग समन्वय गरी यस वर्ष एक सय ५७ हेक्टर क्षेत्रमा वृक्षरोपण गरेका छौं', सहायक वन अधिकृत यादवले भने ।

प्रसारण लाइन विस्तारका लागि लाखौं रूख कटिएकाले यसको क्षतिपूर्तिबापत प्राधिकरणले वृक्षरोपण गरी वन विस्तार गरिदिनुपर्ने सम्झौताबमोजिम मनहरी गाविसको सिम्पानी, मनहरी ३ को रमौली र बेलुवा क्षेत्रमा वृक्षरोपण गरिएको हो ।
वृक्षरोपण गरिएका क्षेत्रमा संरक्षण समिति गठन गरी स्थानीयलाई संरक्षणको जिम्मेवारी दिइएको छ । 'हरेक वृक्षरोपण क्षेत्रमा जिल्ला वन कार्यालय मकवानपुरले वन हेरालु नियुक्त गरी संरक्षणको काम गरिरहेको छ', यादवले भने ।

गत वर्ष मनहरी २ को जोगीताल क्षेत्रमा दुई सय १७ हेक्टरमा वृक्षरोपण गरिएको थियो । 'तारबार गरी सुरक्षित गरिएको यो क्षेत्रमा अहिले जंगली जनावरहरू मृग, बँदेल तथा खरायो आउन थालिसकेका छन्', संरक्षण समितिका संयोजक नारायण श्रेष्ठले भने । पूर्वपश्चिम राजमार्गसँग जोडिएको मनहरी गाविसको नदीकिनारमा पश्चिमी मकवानपुरका विभिन्न गाविसका एक हजारभन्दा बढी बाढीपीडित परिवार अस्थायी रूपमा बसिरहेका छन् ।

जिल्ला वन कार्यालयले वन क्षेत्रमा भएको अतिक्रमण हटाउन अभियान सञ्चालन गरेको जिल्ला वन अधिकृत राजेन्द्र न्यौपानेले बताए । 'हामीले पहिलो चरणमा अतिक्रमण गरी बसेकालाई सम्झाउने र नमानेमा कानुनी कारबाही अघि बढाउने तयारीका साथ काम गरिरहेका छौं', उनले भने । मकवानपुरका करिब चार हजार तीन सय हेक्टर वन क्षेत्र अतिक्रमण भएको वन कार्यालयको प्रारम्भिक तथ्यांक छ ।

वन मन्त्रालयले २०६८ सालमा वन अतिक्रमणमुक्त गर्न रणनीति बनाएर काम थालेको थियो । मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार देशभर करिब एक लाख हेक्टर वन क्षेत्र अतिक्रमण भएको छ । यो क्रम बढिरहेको मन्त्रालयले जनाएको छ । वन क्षेत्र अतिक्रमण गरी बस्नेलाई वन ऐन २०४९ अनुसार एक वर्षसम्म कैद र दस हजार रुपैयाँसम्म जरिवबाना वा दुवै हुनसक्छ ।

घरघरमा बिरुवा

जिल्ला वन कार्यालय मकवानपुरले रूखको संख्या वृद्धि गर्न घरघरमा बिरुवा वितरण गरेको छ । गत साउन र भदौ महिनामा वृक्षरोपाणसमेत गरी तीन लाख ५० हजार बिरुवा बाँडिएको सहायक जिल्ला वन अधिकृत विशाल भट्टराईले बताए । मकवानपुरगढी, पदमपोखरी, हटिया, हर्नामाडीलगायत क्षेत्रमा पुगेर बकाइनो, तेजपातलगायत बहुउपयोगी बिरुवा बाँडिएको जानकारी उनले दिए । 'अहिले पनि वन कार्यालयले आउने सर्वसाधारणलाई बिरुवा दिएर पठाइरहेको छ', उनले भने ।

कार्यालयले आर्थिक वर्ष २०७३/७४ मा वृक्षरोपण गर्न पाँच लाख बिरुवा उत्पादन गरेको उनले बताए । एक घर एक रूख अभियानअन्तर्गत कार्यालयले गत वर्ष घरघरमा पुगेर बिरुवा बाँड्ने कार्यक्रम थालनी गरेको थियो ।