प्रवासमा नेपालीको दसैं

पढाइ वा कामको सिलसिलामा बसाइ जुन मुलुकमा भए पनि मन त नेपाली नै हुन्छ । त्यसैले कुनै पनि चाडपर्व आउँदा नेपाल र यहाँ रहेका आफन्तलाई नसम्झने कुनै नेपाली नहोलान् । त्यसमा पनि दसैंजस्तो ठूलो चाडमा नेपालमा परिवार र आफन्त सबै टीकाटाला गरिरहँदा परदेशमा रहने नेपालीले पनि आफूले नेपालमा रहँदा मनाएको दसैंको सम्झना गर्नुबाहेक अन्य विकल्प रहन्न । यस दिन आफ्नो परिवार र परम्परा उनीहरूले धेरै मिस गर्छन् । तर पनि प्रवासमा आफूसँग जे छ त्यसैमा रमाउनुपर्ने बाध्यता पनि छ उनीहरूलाई । प्रवासमा रहने नेपालीको दसैं सम्झना रामकला खड्काको प्रस्तुतिमा:

स्काइपमै हेरेर रमाउँछौं
दसैं सुरु भएको खबर त हामीले फेसबुक, अनलाइन र घरमा फोन गर्दा पनि थाहा पाइन्छ । त्यहाँ चाड मनाउन आफन्तले गरेका रमाइलो देख्दा आफूलाई पनि त्यो पल निकै सम्झनामा आउँछ । आफू पनि नेपालमा भइदिएको भए परिवार र आफन्तसँग दसैं त्यत्तिकै रमझमका साथ मनाउन पाइन्थ्यो होला भन्ने मनमा लाग्छ ।

दसैंमात्रै कहाँ हो र, जुनसुकै चाडपर्वमा पनि घरपरिवार, आफन्त र देशको उत्तिकै याद आउँदो रहेछ । दसैंमा यहाँ एउटा नेपाली संस्थाले एउटा कार्यक्रम आयोजना गर्दैछ । त्यसैमा सहभागी भएर त्यहाँका नेपाली दाजुभाइ दिदीबहिनीसँग यस पालिको दसैं मनाउने योजना बनाएका छौं । यहीँ बस्नुहुने आफूभन्दा अग्रज नेपाली दाइदिदीको हातबाट टीका र जमरा अनि आशीर्वाद थाप्न जान्छौं । नेपालमा परिवारले टीका लगाएको कार्यक्रम भने स्काइपमै हेरेर चित्त बुझाइन्छ । परिवारकै खुसीमा आफू पनि टाढाबाट हेरेरै भए पनि रमाउन थालिन्छ ।
गंगा श्रेष्ठ, लस एन्जलस, अमेरिका

टीकाको दिन फोन गर्छु
आफू विदेशमा रहँदा नेपालमा मनाइने चाडपर्वको धेरै सम्झना आउने रहेछ । त्यसमा पनि वर्षभरिकै ठूलो चाड दसैं मनाउन नपाउँदा त मन धेरै नै खिन्न हुन्छ नै । यति बेला नेपाल र आफ्नो घर अनि आफन्तको धेरै याद आउँदो रहेछ । मेरो घर झापा भद्रपुर हो । पोहोरको वर्ष नेपालमै दसैं मनाउने अवसर जुरेको थियो । तर चार वर्षअगाडि पनि म विदेशमै थिएँ ।

अहिले म र मेरो भाइ दुवै विदेशमा भएकाले घरपरिवार र आमाबाबुले पनि दसैं आएपछि निकै नरमाइलो मान्नुहुन्छ । दसैंमा यहाँ खासै केही हुँदैन । छुट्टी भए साथीभाइसँग घुमघाम गरिन्छ, भएन भने काम गर्दा पनि मन ध्यान सबै नेपालमै हुन्छ । काम गर्ने मुड आउँदैन, तनावमात्रै हुन्छ । म यहाँ माटो र कंक्रिट परीक्षण गर्ने एउटा प्रयोगशालामा काम गर्छु । परिवारको याद आउने हुनाले दसैंको दिनमा उहाँहरूसँग फोनमै कुरा गर्छु ।
केशव मिश्र, सनैया, कतार

दसैं सम्झनामा मात्र
संसारका जुुुुनसुुुुकै ठाउँमा बसे पनि आफ्नो कलासंस्कृति, रीतिरिवाज र चाडपर्व भुुुुल्न सकिन्न । ठाउँ, समय र परिस्थितिअनुुुुसार नेपाली चाडपर्व नेपालमा झैं मनाउन नपाए पनि हरेक प्रवासीले जस्तै सम्झना गर्दै रमाउँछुुुु । कोरियाको महान् चाड छुुुुसक र सल्लार आउँदा दसैं तिहार, तीज, इद, साकेला, लोछार, माघी, शिवरात्रि, होलीजस्ता चाडपर्वको सम्झना धेरै आउने गर्छ । वास्तवमा नेपाल र नेपाली हुुुुनुुुुको महत्व अनि विभिन्न चाडपर्वको यादले नेपालमा हुुुुँदाभन्दा प्रवासमा हुुुुँदा धेरै सताउँदो रहेछ ।

हरेक वर्ष आउने महान् चाड दसैंतिहार मेरो सम्झनामा मात्र सीमित हुुुुन थालेको पनि पाँच वर्ष भएछ । ठाउँ, समय र परिस्थितिअनुुुुसार चल्नुुुुपर्ने भएकाले पनि नेपालमा जस्तै चाडपर्व मनाउने समय नभए पनि नजिकका साथीसंगीसँग भेटेर नजिकैको नेपाली वा भारतीय रेस्टुुुुराँमा भएर दसैं अनि तीजको सम्झना गर्दै खानपान गर्दै मनाउने गरेका छौं । कुुुुनै संघसंस्थाले पनि सबैको छुुुुट्टीको दिन पारेर आइतबार विभिन्न कार्यक्रम राखी प्रवासी दसैं मनाउने गरेका छन् ।

दसैं भन्नासाथ बाल्यकालको बढी सम्झना आउँछ । किनकि वर्षको एकपटक नयाँ कपडा लगाउन पाइने दिन नै दसैं थियो । नयाँ कपडामात्र होइन मीठो खान पाइने अनि घर, मावली, आफन्त र छरछिमेकमा टीका लगाएर दक्षिणास्वरूप दिने पैसा नै विशेष लाग्थ्यो केटाकेटी बेलामा । त्यसैले पनि बाल्यकालमा दसैंको रौनकता अनि महत्व नै बेग्लै थियो ।
बाला राई, कोरिया

 

नेपाली रीतिरिवाज छाड्दैनौं
प्रत्येक वर्ष दसैं आउँदा कताकता शून्य महसुस हुन्छ । तर, यसपटक भने ममी पनि हामीसँगै हुनुभएकाले परिवारको त्यो न्यास्रोपन केही हदसम्म भए पनि मेटिएला कि भन्ने लागेको छ । तर, फेरि उता नेपालमा ड्याडी, भाइ, ठूलो ड्याडी, ठूलो ममी, अंकल, आन्टी मिलेर रमाइलो गर्दै दसैं मनाएको देख्दा आफू पनि उडेर भए पनि त्यहीँ जान पाए हुन्थ्यो भन्ने लाग्छ ।

ममी सँगै हुनुभएकाले हामीले पनि जमरा राखेर नेपाली परम्पराअनुसार नै टीका लगाउने सोच राखेका छौं । तर पनि त्यस दिनका नेपालमा रहेका परिवार र आफन्तको रमाइलोमा पनि आफू संलग्न हुन सम्पूर्ण गतिविधिलाई स्काइपमार्फत नियाल्ने विचार गरेका छौं । हामी संसारका जुनसुकै कुनामा गए पनि हाम्रो मन नेपाली नै रहने भएकाले हामी हाम्रो संस्कृति र परम्परालाई कहिल्यै भुल्न सक्दैनौं । सकेको बेलामा नेपाल आउने नसके उतै भए पनि पूरा रीतिरिवाजका साथ चाड मनाउने हाम्रो चाहना छ ।
नीता खड्का, अस्ट्रेलिया

मन भुलाउन साथीसँग घुमघाम
काम र पढाइले गर्दा यहाँ एकैछिन पनि फुर्सद हुँदैन । नेपालमा परिवार र आफन्तले दसैं मनाइरहँदा हामी भने यहाँ चाड सम्झेर विरक्त मान्नेभन्दा अरू केही गर्न सक्दैनौं । टीकाको दिनमा बिहानै घरमा फोन गर्छु । फेरि काममा गएपछि त्यही फोन गर्ने समय पनि मिल्दैन । त्यस दिन घरमा फोनमा कुरा गर्दा पनि साह्रै नरमाइलो लाग्छ ।

झन् ममीबुवाले छोरा यहीँ भइदिएको भए कत्ति रमाइलो हुन्थ्यो भनेको सुन्दा नमज्जा लाग्छ र दिनैभरि मन भारी भइरहन्छ । काममा ध्यान जाँदैन, मन पूरै नेपालमै उड्छ । नेपालमा परिवारसँगै बसेर लगाएको टीका र खानपिनको याद आउँछ । साथीभाइसँग पिङ खेलेको पनि कहाँ भुल्न सकिन्छ र । यस दिनमा समय मिल्यो भने आफ्नो मन भुलाउन नेपाली साथीभाइसँगै कतै घुम्न गएर मीठो परिकार खाने योजना छ ।
बरुण थापा, जापान