अझै बनाइएनन् हराएका सीमास्तम्भ

सुनसरीः पूर्वी नेपालका विभिन्न जिल्लामा हराएका सीमास्तम्भ निर्माणमा ढिलाइ भएको छ । पूर्वाञ्चलको नेपाल-भारत सीमाका ८ सय १९ सीमास्तम्भ हराएका छन् । हराएका सीमास्तम्भ पुनः निर्माणमा सरकारले हालसम्म कुनै चासो र पहल नगरेको स्थानीय बासिन्दाको गुनासो छ ।

ठूलो संख्यामा सीमास्तम्भ हराएको भए पनि पुनः निर्माणमा सरकारले चासो देखाएको छैन । सीमास्तम्भ हराएको ठाउँमा भारतीय पक्षबाट नेपाली भूमि अतिक्रमण हुँदा पनि नेपाल सरकारले चासो नदेखाएकोमा स्थानीय बासिन्दा आक्रोशित छन् ।

पूर्वी नेपालका सुनसरी, मोरङ, झापा, सप्तरी, सिरहा, इलाम, पाँचथर र ताप्लेजुङमा भएका २ हजार ५ सय ४० सीमास्तम्भमध्ये ८ सय १९ सीमास्तम्भ हराउनुका साथै यहाँको हजारौं हेक्टर नेपाली भूमि भारतले अतिक्रमण गरी बस्ती बसाएको छ ।

इनरुवा नगरपालिकाका पूर्वमेयर गोपाल कोइरालाले नेपालको नक्साअनुसार झापाको मेची पुलदेखि सिरहासम्मको हजारौं हेक्टर जमिन भारतले अतिक्रमण गरेको भए पनि सरकारले उक्त जग्गा खाली गराउन हालसम्म कुनै पहल नगरेको बताएका छन् । उनले हजारौं हेक्टर नेपाली भूमि अतिक्रमण गरी भारतीयले बस्ती बसाउँदासमेत सरकारले खाली नगराउनु अत्यन्तै दुःखद भएको बताए ।

सुनसरीका ४६ वटा र मोरङका ३६ सीमास्तम्भ हराएका छन् । सप्तरीमा ६ सय ५० सीमास्तम्भमध्ये ४ सय १३ सीमास्तम्भ हराएका छन् । झापामा २६ मुख्य सीमास्तम्भ (जंगे पिल्लर) र एक सय ९२ साना सीमास्तम्भ हराएका छन् । सिरहाका ६७ सीमास्तम्भ गायब छन् भने इलाममा ३९ सीमास्तम्भ हराएका छन् ।

झापाको मेची पुलदेखि सिरहाको पूर्वपश्चिम राजमार्ग दक्षिणमा पर्ने नेपाली भूमिमा रहेको अनाकन्टर जंगलसमेत मासेर भारतले नेपाली भूमि अतिक्रमण गर्ने गरेको सुनसरीको श्रीपुर गाविसका पूर्वप्रधानपञ्च अवैधनारायण मरबैताले बताए । उनले भारतको अतिक्रमणमा आफ्नो जग्गासमेत परेको गुनासो गरेका छन् ।

सीमास्तम्भ हराएको र नेपाली भूमि अतिक्रमणमा परेपछि नेपाल-भारत दवै देशका नापी कार्यालयका कर्मचारी, सशस्त्र प्रहरी र भारतीय सुरक्षा बलको संयुक्त टोलीले सीमा क्षेत्रको स्थलगत निरीक्षण गरी हराएका सीमास्तम्भ पुनः मर्मत गर्ने र अतिक्रमण गरिएको भूमि खाली गराउने सहमति गरिएको भए पनी सहमति अनुसारको काम भने अघि बढ्न सकेको छैन ।

सशस्त्र प्रहरी बलको सुनसरीस्थित पूर्वाञ्चल बाहिनीका प्रमुख सशस्त्र प्रहरी नायव महानिरीक्षक सुरज श्रेष्ठले पूर्वाञ्चलभर हराएका र जीर्ण भएका सीमास्तम्भको संख्या एकीन गरी पुनः मर्मतका लागि गृह मन्त्रालयमा पठाएको जानकारी दिए । उनले सशस्त्र प्रहरीले सीमा क्षेत्रको जिम्मा लिनुअगावै नेपाली भूमि अतिक्रमण गरिएको बताए ।

नापी विभागका महानिर्देशक कृष्णराज बीसीले भने नापी विभागले मात्र केही गर्न नसक्ने बताए । ‘यो नेपाल-भारत दुवै देशको मामिला हो । त्यसैले यसमा परराष्ट्र मन्त्रालयले पहल गर्नुपर्छ', बीसीले भने, ‘यति ठूलो विषयमा नापी विभागले मात्र केही गर्न सक्ने अवस्था छैन ।'