नेपालका क्यासिनोमा धमाधम विदेशी लगानी भित्रिँदै
काठमाडौं: नेपालका पाँच तारे होटेल परिसरमा खुलेका क्यासिनोमा धमाधम विदेशी लगानी भित्रन थालेको छ । सरकारले २०७० मा ल्याएको क्यासिनो नियमावलीको पालना गर्दैनौ भनेर नेपाली लगानीकर्ता पछाडि हटेका कारण विदेशी लगानीकर्ता अकर्षित हुन थालेका हुन् ।
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयअन्तर्गत पर्यटन विभागका प्रवक्ता दुर्गादत्त ढकालले नेपालमा पछिल्लो समय धमाधम विदेशी लगानीकर्ता आउन थालेको जानकारी दिए । सांग्रिला होटेलमा क्यासिनो मिलेनियर्स क्लबबाट सुरु भएको विदेशी लगानीकर्ता पछिल्लो समय सोल्टी होटेलमा माजोङ, हायात रिजेन्सीमा प्राइड सञ्चालमा रहेको छ भने अन्नपूर्ण होटेलमा क्यासिनो इम्पेरियलले आवश्यक तयारी गरिरहेको छ । नेपालमा आएका विदेशी क्यासिनोको लगानीमा सांग्रिला होटेलमा रहेको क्यासिनोको लगानी हङ्कङ्को हो भने बाँकी तीनवटामा भारतीय लगानीकर्ता भित्रिएको पनि विभागको भनाइ छ ।
पर्यटन विभागबाट पूर्वस्वीकृति लिएर क्यासिनो सञ्चालनको पूर्वाधार बनाउन थालेको अन्नपूर्ण होटेलको क्यासिनो इम्पेरियलमा ९० प्रतिशत भारतीय लगानी रहने उल्लेख छ । नेपाली लगानीकर्ता धिरेन मोक्तानले भित्र्याएको भारतीय लगानीको यो क्यासिनोले आवश्यक पूर्वाधार तयार पारिरहेको अन्तिम स्वीकृतिका लागि पर्यटन विभागमा आउने तयारीमा रहेको पनि ढकालले बताए ।
नेपाल सरकारले क्यासिनो नियमावली ल्याएपछि त्यसलाई मान्दैनौ भनेर नेपाली लगानीकर्ता पछि हटेको र नेपालका क्यासिनो बन्द भएको दुई वर्षसम्म पनि क्यासिनो सञ्चालन हुन नसकेपछि नेपाली एजेन्टले नै विदेशी लगानीकर्ता भित्र्याउन थालेको पनि विभागको भनाइ छ । नेपाली लगानीकर्ताले सरकारले तोकेको मापदण्डमा क्यासिनो सञ्चालन गर्न तयार नभए पनि विदेशी लगानीकर्ता आएको विभागले जानकारी दिएको छ ।
क्यासिनो संघ नेपालले भने नेपालमा विदेशी लगानी प्रोत्साहित गर्न नहुने र नेपाली लगानीकर्ताको बहुमत सेयर रहने गरी क्यासिनो सञ्चालन गर्न पाउनुपर्ने माग गरेको छ । क्यासिनो संघ नेपालले नेपाली लगानीकर्ताको ५१ प्रतिशत र विदेशी लगानीकर्ताको ४९ प्रतिशतसम्म मात्रै लगानी हुने गरे क्यासिनो नियमावली संशोधन गर्न पटकपटक माग गरेको पनि पर्यटन मन्त्रालयको भनाइ छ ।
क्यासिनो व्यवसायी संघ र सम्बन्धित सरोकारवालसँगको एक चरणको छलफल सम्पन्न भैसकेकाले सरकारले क्यासिनोमा विदेशीले लगानीको प्रतिशत तोक्ने विषयमा छलफल गरिरहेको ढकालको भनाइ छ । क्यासिनो व्यवसायीले मिनी क्यासिनो एक ठाउँभन्दा बढीमा खोल्न नपाउने, १५ करोड रुपैयाँको चुक्ता पुँजी अधिक भएको विषयमा पनि छलफल भइरहेको छ । सरकारले उपयुक्त ढंगबाट निर्णय गरेर नियमावली संशोधन गर्ने जानकारी पनि ढकालले दिए ।
नेपाली लगानीकर्ताले सरकारलाई तिर्नुपर्ने रोयल्टी नै नतिरेपछि सरकारले कानुन कसेरै २०७१ को वैशाखबाट नेपालका क्यासिनो बन्द गराएको थियो । सरकारी मापदण्ड पूरा गरेर विदेशी लगानीकर्ता आउन थालेपछि भने नेपालको क्यासिनो पर्यटन पुनः सुचारु हुन थालेको पनि विभागको भनाइ छ । नेपाली लगानीकर्ताको तीनवटा क्यासिनो भने अदातलको आदेशले सञ्चालन भइरहेको छ ।
राजधानी आठवटा पाँचतारे होटेलमध्ये चारवटामा विदेशी लगानीको क्यासिनो छन् । होटेल याक एन्ड यती, र्याडिसन र मल्लमा नेपाली लगानीकर्ताले अदालतको आदेशबाट पुरानै नियममा क्यासिनो चलाइरहेका छन् । एउटा पाँचतारे होटेल एभरेस्ट भने भूकम्पपछि पूर्णरूपमा बन्द छ ।
सरकाले विदेशीलाई प्राथमिकता राखेर ल्याएको क्यासिनो नियमावलीले नेपाली लगानीकर्तालाई अप्ठ्यारोमा पारेको क्यासिनो संघ नेपालको भनाइ छ । संघका अनुसार विदेशीले सञ्चालन गरेका क्यासिनोले नेपालीलाई लाभ नहुने र विदेशी मुद्रा बाहिर जान्छ । नेपालमा सञ्चालन हुने व्यवसायमा नेपालीकै बहुमत हुने गरी क्यासिनो नियमावली संशोधन गर्न व्यवासायीले भाग गरेका छन् । हालका पर्यटन मन्त्री जीवनबहादुर शाही पनि नेपाली व्यवसायलाई टिकाउने र नेपाली व्यवसायीलाई नै प्रोत्साहन गर्ने गरी क्यासिनो नियमावली संशोधन गर्ने पक्षमा रहेको पर्यटन मन्त्रालय स्रोतको भनाइ छ ।
सरकारले २०७० मा ल्याएको क्यासिनो नियमावलीको पालना गर्दैनौ भनेर नेपाली लगानीकर्ता पछाडि हटेका कारण विदेशी लगानीकर्ता अकर्षित हुन थालेका हुन् ।