अक्सिजनबिना हिमाल चढ्ने नेपाली चेली: फुन्जो लामा
अक्सिजनबिना संसारको छैटौं अग्लो हिमाल माउन्ट छोयुको सफल आरोहण गरेकी फुन्जो लामा ‘हिमालका लागि चुनौती’का रूपमा चिनिन थालेकी छन् । तिब्बतमा अवस्थित आठ हजार दुई सय दुई मिटर अग्लो यो हिमाल बिनाअक्सिजन सफल आरोहण गर्ने उनी पहिलो नेपाली नारी पनि बनेकी छन् । गोरखा सदरमुकामबाट ५२ किलोमिटर पर रहेको छेकम्पारमा जन्मेकी २८ वर्षीया फुन्जोले गत अक्टोबर २ मा माउन्ट छोयुको चुचुरोमा पाइला टेकेकी थिइन्।
आमाको माया कस्तो हुन्छ, कहिल्यै महसुस गर्न नपाएकी फुन्जोले भाग्यवश गाउँमा एसएलसीसम्म पढ्न पाइन् । आमा बितेपछि बाबुको लालनपालनमा हुर्किएकी फुन्जो समाजमा छोरीलाई छोरासरह महŒव नदिएको गुनासो गर्छिन् । ‘छोरीलाई न स्कुल पठाउँथे न त काम गर्न सक्छन् भन्ने नै सोच्थे’, फुन्जो भन्छिन्, ‘यस्तो मानसिकताले जरा गाडेको हाम्रो समाजमा म उदाहरण बन्न चाहन्छु । छोरीहरूले अवसर पाए जस्तोसुकै काम गर्न सक्छन् भन्ने सन्देश दिन चाहन्छु ।’
फुन्जोको साहसले समाजमा सकारात्मक सन्देश त पक्कै दिएको छ अझ अक्सिजनबिना हिमाल चढन सकिन्छ भन्ने उदाहरण पनि बनेको छ । उनका अनुसार बिनाअक्सिजन हिमाल चढ्नु धेरै सस्तो पर्छ । हिमाल चढ्दा कम्तीमा दुई सिलिन्डर अक्सिजन चाहिन्छ । एउटा सिलिन्डरलाई पाँच हजार अमेरिकी डलर पर्छ । आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाका लागि यति रकम खर्च गरेर हिमाल जानु सहज छैन ।
माउन्ट छोयु चढ्दा अक्सिजन त लगिनन् नै, उनको साथमा सहयोगी पनि थिएन । ‘एकजना सहयोगीलाई तीन लाख रुपैयाँ दिनुपर्छ, खर्च धान्न सकिन्न’, उनले भनिन्, ‘जहाँसम्म जान सक्छु, त्यहाँसम्म पुगेर फर्कछु भन्ने सोचेर गएको थिएँ तर शिखरमा पुगेँ, खुसी लागेको छ ।’
सगरमाथाभन्दा चुनौतीपूर्ण मानिएको हिमाल ‘अमादब्लम’ चढ्ने योजनामा छिन् उनी । सोलुखुम्बुमा रहेको यो हिमाल ६ हजार मिटर अग्लो छ । रक फलिङ धेरै हुने, लुज रक हुने र हिमपहिरो धेरै आउने कारण अमादब्लमको यात्रा जोखिमपूर्ण मानिन्छ । अहिलेसम्म उनले तीनवटा हिमाल चढिसकेकी छन् । उत्तर अमेरिकाको ६ हजार मिटर अग्लो ‘डेनाली’ हिमाल गत जुनमा चढिन् । त्यसैगरी अलास्का पनि पुगिसकेकी छन् । ‘हिमाल चढ्ने बानी परिसक्यो । आउने गर्मी मौसममा सगरमाथा आरोहणको तयारी गर्दैछु । यो जाडोमा मनास्लु जाने योजना छ’, उनले भनिन् ।
हुन त उनलाई सगरमाथा आरोहण गर्न खासै उत्साह छैन । ‘सगरमाथा जाँदा फिक्स रुट हुन्छ, अरूले बनाइदिएको बाटो जान मजा हुँदैन’, उनले कारण खोलिन, ‘चुनौतीपूर्ण काम गर्न मन पराउँछु । तर विदेशमा सबैले सगरमाथाको बारेमा सोध्छन् । त्यसैले जानैपर्ने भएको हो ।’
साहसिक यात्रा मन पराउने फेन्जोले सन् २०१४ बाट सिम्रिक एअरमार्फत लंगलाइन (हेलिकोप्टरमा झुन्डिएर गरिने काम) सुरु गरिन् । हिमाल चढ्न गएको मान्छे बिरामी भएमा वा अन्य कुनै समस्या परेमा हेलिकोप्टरबाट डोरीमा झुन्डिएर उनीहरूको उद्धार गर्नुपर्छ । बिरामीलाई सँगै लिएर आउनुपर्छ । साहसिक र जोखिम पनि मानिने यो कार्यक्रममा पनि उनले कौशल प्रस्तुत गरिसकेकी छन । आफ्नो गाउँबाट धेरैलाई उद्धार गरिसकेको उनको भनाइ छ ।
स्विट्जरल्यान्डबाट लंगलाइनसम्बन्धी तीन महिनाको कोर्स गरेकी उनी तालिमको सिलसिलामा स्लोभानियामा पनि यस्तै साहसिक काम गरेकी छन् । अमेरिका, जर्मनी, सिंगापुरलगायतका मुलुकमा पुगिसकेकी उनी आफ्नै खर्चमा अमेरिकाको ‘डेनाली’ हिमाल चढेकी हुन् । आठ हजार अमेरिकी डलर खर्च गर्न उनको परिवारले साथ दिएको थियो । फेन्जोको अनुभवमा माउन्टेरिङ व्यवसायमा लागेको मान्छेले सबैतिरका संस्कृति बुझ्न आवश्यक हुन्छ ।
सानैदेखि एथलेटिक्स, भलिबल, लनटेनिस मन पराउने फुन्जोलाई अध्ययनमा भने त्यति रुचि थिएन । गोरखा जिल्लाबाट हिमाल चढ्ने पहिलो युवती बनेकोमा उनी गर्व गर्छिन् । मेहनतमा विश्वास गर्ने फुन्जो सानै उमेरमा पृथक् क्षेत्रमा आफ्नो पहिचान बनाउनुका साथै संसारका लागि उदाहरणीयसमेत बनेकी छन् । यस क्षेत्रमा लागेको दुई वर्षमै यतिको सफलता हासिल गर्नुको रहस्य खोल्दै फुन्जो भन्छिन्, ‘मनैदेखि केही गर्न चाह्यो भने पक्कै सफल हुन सकिन्छ । सफलताको कसी भन्नु नै मेहनत र लगनशीलता हो ।’
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
