'२५ हजारसम्म भारु नोट हुने ढुक्क भए हुन्छ'

काठमाडौं: भारतमा ५ सय र १ हजार नोट प्रतिबन्धित गरिएपछि यस्ता नोट रहेका नेपालीमा चिन्ता गहिरिएपनि वैध भारु साटिनेमा ढुक्क भए हुने सम्बद्धहरुले बताएका छन । नोट प्रतिबन्धका कारण यहाँको अर्थतन्त्रमा खासै नकारात्मक प्रभाव नपर्ने बरु फाइदा हुन सक्ने तिनको भनाईं छ ।

भारतको केन्द्रीय बैंक (आरबिआई) ले नेपाली नागरिकलाई २५ हजार भारुसम्म सटही सुविधा दिएको छ । आफैले सुविधा दिइसकेकाले आरबिआईले साट्दैनौ भन्न मिल्ने अवस्था छैन । मापदण्ड बनाई त्यस्ता नोट साटिनेमा विश्वस्त रहेको राष्ट्र बैंक विदेशी विनिमय व्यवस्थापन विभागका निर्देशक वासुदेव अधिकारीले अन्नपूर्ण पोष्ट राउण्ड टेबलमा बताए । 'सिमाभित्र रहेर राखिएका नोट धत भारु साट्ने व्यवस्था मिलाउँदै छौं', उनले भने, ' नोट साटिन्छ ढुक्क भए हुन्छ ।' तत्काल सटही सुविधा दिँदा भारतीयले दुरुपयोग गर्न सक्ने भएकाले नियन्त्रणका उपकरण फाइनल गर्न भारतीय पक्षले केही समय लिन सक्ने उनले बताए ।

उनका अनुसार सो परिमाणभन्दा बढी नोट मौज्दात राख्नु अवैध हो, जसको जिम्मेवारी राष्ट्र बैंकले लिनसक्तैन । तैपनि सिमाभन्दा बढी भारु जम्मा हुने वैध कारण/ श्रोत स्रोत खुलाउन सके साटिन सक्छ । सर्वसाधारणसँग थोरै थोरै परिमाणमा मौज्दात रहेका र वैध रुपमा थन्किएका भारतीय रुपैयाँ सट्ही गराउन नेपाल राष्ट्र बैंक विभिन्न चरणमा भारतीय समकक्षीसँग छलफल, सहकार्यमा रहेको उनले जनाए । २०७१ फागुनदेखि नेपालमा पाँच सय र हजार दरका भारु चलनचल्तीमा आएका हुन् ।

नोट प्रतिबन्धले नेपालको अर्थतन्त्रमा खासै नकारात्मक प्रभाव नदेखिने नेपाल बैंकर्स एसोसिएसनका भाइस प्रेसिडेण्ट ज्ञानेन्द्रप्रसाद ढुंगानाले बताए । बरु भारुको अवैध सञ्चिती, कालोबजार आदि कम हुने उनको विश्वास छ । यसबाट बैंकिङ प्रणालीमा आउनेको संख्या बढ्ने उनले बताए । उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष पशुपती मुरारका न्यून बिजकीकरण कम गर्न यसले सघाउने विश्वास व्यक्त गर्छन ।

न्यून बिजकीकरण गर्ने व्यवसायीले ठूलो परिमाणमा भारु सञ्चित गरी बैंकबाट पठाएको रकममा अपुग जति हुण्डीमार्फत पठाउथे । तैपनि नेपालमा भारुको आर्जनचाहिँ घट्न सक्ने उनले बताए । 'ब्ल्याक मनी' भएका भारतीयले पर्यटकको रुपमा यहाँ आएर मनग्गे खर्च गर्थे । यसरी खर्च गर्ने प्रवृत्ति घट्न सक्छ ।

भारु प्रतिबन्धका सकारात्मक असरहरुः
-औपचारिक व्यापार बढ्ने
-न्यूनवीजकीकरणको समस्या हल हुने
-दुई नक्बरीका सामानहरु नआउने
-विदेशी रुपैयाँ होल्ड गरेर राख्न नहुने, राखेमा रिक्स वेहोर्नु पर्ने
-एटीएम, डेविट तथा क्रेडिट कार्ड, ई-बैकिङ सेवालगायतका बैकिङ उपकरणहरुको प्रयोग बढ्ने र नगद कारोबार घट्ने
-अनौपचारिक अर्थतन्त्र घट्दै जाने