सौर्य उर्जामा दुई अर्बभन्दा बढीको अनुदान

काठमाडौः एसियाली विकास बैंक (एडीबी)ले सौर्य उर्जामा दुई करोड डलरको अनुदान दिने भएको छ । सौर्य क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको लगानी बढाउने उद्देश्यका साथ बैंकले दुई करोड डलर अर्थात् दुई अर्ब १५ करोड २७ लाख रुपैयाँ बराबरको अनुदान उपलब्ध गराउँने भएको हो ।

यो अनुदानले सन् २०१८ सम्म कम्तीमा २५ मेगावाटको सौर्य उर्जा जडान हुने एडीबीका दक्षिण एसिया क्षेत्रीय विभागका वरिष्ठ उर्जा विशेषज्ञ अलमिङ जाओले बताए । उनका अनुसार यो अनुदान रकमले निजी क्षेत्रलाई सौर्य उर्जातर्फ आकर्षित गर्नेछ ।

निजी क्षेत्रले सौर्य उर्जाको उत्पादन गर्दा लाग्ने खर्च (लागत) र नेपाल विधुत् प्राधिकरणले उर्जावापत तिर्नसक्ने न्युनतम मूल्यको फरकलाई समायोजन गर्न एडीबीको अनुदानले सघाउने बिहीबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी गराइयो । एडीबीका अनुसार अनुदान सहयोगले निजी क्षेत्रलाई सौर्य उर्जा उत्पादन गरी प्राधिकरणलाई बेच्नसक्ने बाटो खोलेको छ ।

निजी क्षेत्रले सौर्य उर्जा उत्पादन गरी सिँधै प्राधिकरणलाई बेच्दा लागत नउठ्ने भएकाले अनुदान रकमले त्यसको समायोजन गर्नेछ । प्राधिकरणले निजी क्षेत्रद्वारा उत्पादन गरेको सौर्य उर्जालाई न्युनतम मूल्यमा खरिद गर्ने र त्यसो गर्दा निजी क्षेत्रको लागत नउठेमा प्राधिकरणले तोकेको न्युनतम मूल्य र लागतबीचको फरकलाई समेट्ने गरी एडीबीले लागत अनुदान दिने निर्णय गरेको हो । एडीबीका अनुसार लागत मूल्य र कम्पनी टिकीराख्न आवश्यक रकम ‘भायबिलिटी ग्याप’ को लागि अनुदान दिने व्यवस्था नेपालमै पहिलो पटक गरिएको हो ।

जाओका अनुसार नेपालमा वित्तीय सुरक्षाको ग्यारेन्टी गर्न सकिएको खन्डमा सौर्य उर्जामा निजी क्षेत्रको लगानी बढाउन सकिनेछ । निजी क्षेत्रले प्राधिकरणले चाहेको न्युनतम मूल्यमा सौर्य उर्जा बिक्री गर्न सक्ने हो भने प्राधिकरणलाई पनि सहज हुने उनले विश्वास व्यक्त गरे । यसले लोडसेडिङलाई पूर्ण रूपमा अन्त्य गर्न सहज हुनेछ ।

विधुत् उत्पादन गर्न लाग्ने लागतभन्दा न्युन लागतमा सौर्य उर्जा उत्पादन सम्भव भएकाले सौर्य उर्जामा लगानी आवश्यक रहेको उनले बताए । यो अनुदानले निजी क्षेत्रलाई सौर्य उर्जा उत्पादन गरी अन्तर्राष्ट्रिय बजारमासमेत बेच्न सहज हुनेछ ।

अहिले नेपालमा आवश्यक विधुत् १४ सय ४४ मेगावाट रहेकोमा आठ सय ८५ मेगावाटमात्र उत्पादन भएको छ । अहिले ६५ प्रतिशत घरधनी मात्रै विधुत्को पहुँचमा छन् । अहिलेको अवस्थामा सौर्य उर्जाले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्नेछ । एडीबीका अनुसार विशेषतः पानी कम हुने समयमा सौर्य उर्जा उपयुक्त हुन्छ ।