३१ वर्षदेखि वीरमै ‘अड्डा

काठमाडौंः सामान्यतया सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीको दुईदुई वर्षमा सरुवा हुने कानुनी प्रावधान भए पनि मुलुककै सबैभन्दा जेठो अस्पताल अपवाद बनेको छ ।

अस्पतालका कतिपय स्वास्थ्यकर्मी ३० वर्षसम्म पनि सरुवा भएका छैनन् । स्रोतका अनुसार लामो समय अड्डा जमाएर बस्नेमा ३१ जना अहेव र जनस्वास्थ्य निरीक्षकमात्रै छन् । सामान्यतया विशेषज्ञ चिकित्सकसँगै बिरामीको उपचारमा खटिनुपर्ने भए पनि उनीहरूले स्टोर, खरिद एकाइलगायत आर्थिक लाभ तथा प्रशासनिक क्षेत्रमा काम गर्न राजनीतिक ‘सोर्स' लगाउने गरेको अस्पताल स्रोतले बतायो ।

लामो समय एकै ठाउँमा कार्यरत उनीहरू अस्पताललाई धराशयी र राजनीतिक सुविधाको अखडा बनाउन सफल भएका छन् । राजनीतिक पहुँचका आधारमा सरुवालाई पन्छाउँदै अस्पतालमा अड्डा जमाएर बसेका स्वास्थ्यकर्मीले माथिल्लो दर्जाका कर्मचारी वा चिकित्सकलाई अवज्ञा गर्ने प्रवृत्ति संस्थागत भएको र त्यसले अस्पतालको कार्यसम्पादन तथा क्षमतामा प्रतिकुल असर परेको छ अस्पतालका एक उच्च कर्मचारीले बताए । सरुवा नहुँदा फाइदा पाउनेमा अधिकांश अहेव र अनमी छन् ।

मुुलुकका दुर्गम क्षेत्रमा वर्षौंदेखि कार्यरत स्वास्थ्यकर्मी भने वीर अस्पतालमा काम गर्ने अवसरबाट वञ्चित भएका छन् । सबै किसिमको उपचार सेवा उपलब्ध गराउँदै आएको वीर अस्पतालमा स्वास्थ्यकर्मीले सिक्ने अवसर अन्यत्रभन्दा धेरै छन् । तर राजनीतिक संरक्षण भएकाले मात्र त्यो अवसर पाएका छन् । दुर्गममा खटिएकाले अवसर नपाउँदा स्वास्थ्य सेवाको स्तरमा पनि प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको छ ।

उनीहरूलाई अस्पतालमा भएका महँगा र महत्वपूर्ण उपकरण बिगार्ने र आफू संलग्न अन्य स्वास्थ्य संस्थामा बिरामीलाई जाँचका लागि पठाउने गरेको आरोपसमेत लाग्ने गरेको छ ।

‘सबैभन्दा ठूलो अस्पताल भएकाले मुलुकभरकै स्वास्थ्यकर्मी यहाँ काम गर्न चाहन्छन् तर आएपछि यहाँको राजनीतिक शक्तिले उनीहरूलाई तान्छ र चलखेल गर्न सरुवा रोक्दै बस्छन्', वीर अस्पताल स्रोतले अन्नपूर्णसँग भन्यो, ‘उनीहरूको कामबारे कसैले छानबिन गर्ने आँट पनि गर्दैन । अस्पताल प्रमुखलाई समेत थर्काएर राख्ने हैसियत उनीहरूले बनाएका छन् ।'

वीरमा आबद्ध हुनासाथ अन्य स्वास्थ्य संस्थाले पनि काममा सजिलै पत्याउँछन् उनीहरूलाई । वीर अस्पतालमा काम गर्दा राजधानीमै परिवारलाई राख्न पाइने, सुविधा सम्पन्न विद्यालयमा छोराछोरीलाई अध्ययन गराउन पाइनेजस्ता अवसर पनि उनीहरू गुमाउन चाहन्नन् ।

अस्पतालमा प्रायः सबै राजनीतिक दलसँग आबद्ध दुई दर्जनभन्दा बढी ट्रेड युनियन तथा संघसंस्था छन् उनीहरूका । पूरै समय काम नगर्ने, एक दिन काम गरेपछि अर्को दिन नआउने, बिरामी बाहिर पठाउने काममा संलग्न हुनेजस्ता आरोप पनि उनीहरूलाई लागेको छ ।

अस्पतालका निर्देशक डा. भूपेन्द्रकुमार बस्नेतले लामो समयसम्म स्वास्थ्यकर्मीको सरुवा नहुँदा समस्या आएको स्वीकारे । तर उनीहरूको सरुवा गर्ने काम स्वास्थ्य मन्त्रालयको भएकाले त्यसमा आफूले कुनै हस्तक्षेप गर्न नमिल्ने उनको भनाइ छ । स्वास्थ्यमन्त्रीका सल्लाहकार प्रताप पौडेलले पनि लामो समय सरुवा नभएका स्वास्थ्यकर्मीबाट काम नभएको भन्ने गुनासो आएको बताए ।

मन्त्रालयले त्यसबारे छिट्टै खोजी गर्ने र लामो समय सरुवा नभएका स्वास्थ्यकर्मीलाई सरुवा गर्ने तयारीमा मन्त्रालय लागेको पनि उनले बताए । अस्पतालमा चिकित्सक, स्वास्थ्यकर्मी र कर्मचारी गरी पाँच सय पाँचजना कार्यरत छन् ।