सरकारी विद्यालयमा दुई लाख विद्यार्थी घटे

काठमाडौं: सरकारी स्कुलमा एक वर्षमा पौने दुई लाख विद्यार्थी घटेका छन् । शिक्षा विभागले तयार पारेको तथ्यांकअनुसार सबैभन्दा धेरै विद्यार्थी प्राथमिक तहमा घटेका छन् ।

विभागको प्रतिवेदनअनुसार गत वर्ष मुलुकभरका सामुदायिक स्कुलमा कक्षा एकदेखि दससम्म ५९ लाख ३० हजार सात सय ६२ जना विद्यार्थी भर्ना भएका थिए । चालू शैक्षिक सत्रमा यस्ता विद्यार्थीको संख्या ५७ लाख ५७ हजार सात सय ४४ मात्र छ । यस हिसाबले गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष एक लाख ७३ हजार १८ जना विद्यार्थी घटेका छन् ।

गत वर्ष सामुदायिक स्कुलमा कक्षा एकदेखि पाँचसम्म ३६ लाख ११ हजार चार सय २६ जना विद्यार्थी भर्ना भएका थिए । यस वर्ष ३४ लाख ५० हजार २३ जनामात्र भर्ना भएका छन् । यस हिसाबले प्राथमिक तहमा मात्र एक वर्षमा एक लाख ६१ हजार चार सय तीनजना विद्यार्थी घटेको देखिन्छ ।

विभागका अनुसार कक्षा ६ देखि आठसम्म गत वर्ष १५ लाख ६१ हजार ६ सय १६ जना भर्ना भएकोमा चालू शैक्षिक सत्रमा यही तहमा १५ लाख ४० हजार ७२ जनामात्र भर्ना भएका छन् । यो तहमा २१ हजार ५ सय ४४ जना विद्यार्थी घटेका छन् । कक्षा नौ र दसमा गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष विद्यार्थीसंख्या बढेको छ । यो तहमा गत वर्ष सात लाख ५७ हजार ७ सय २० जना विद्यार्थी भर्ना भएकोमा यस वर्ष करिब १० हजार बढेर सात लाख ६७ हजार ६ सय ४९ जना विद्यार्थी पुगेका छन् । मुलुकभर ३३ हजार सामुदायिक विद्यालय छन् ।

विद्यालय भर्ना हुने विद्यार्थीको तथ्यांक संकलनमा गरिएको कडाइ र प्रविधिको प्रयोग गरेर यस्ता काम गरिएका कारण विद्यार्थी संख्या घटेको शिक्षा विभागको दाबी छ । विगतका वर्षमा विभागले सबै विद्यालयमा अध्ययनरत विद्यार्थीको संख्या र उनीहरूको विवरण कागजमा लेखेको पत्रका आधारमा अद्यावधिक गर्ने गरेको थियो ।

गत वर्षदेखि भने हरेक विद्यालयले विद्यार्थीको पहिचान खुल्ने गरी सीडीमा राखेर जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा तथ्यांक बुझाउने व्यवस्था गरिएको विभागका निर्देशक अणप्रसाद न्यौपानेले बताए । 'विद्यार्थीको अनुहार देखिने गरी सबै विवरण भरेर जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा पठाउन भनिएको छ । यसअघि सम्बन्धित विद्यालयले विद्यार्थीको नाम र संख्यामात्र जोडी एउटा कागजमा लेखेर दिने गरेको थियो', न्यौपानेले भने, 'यस विधिले गर्दा फर्जी विद्यार्थीको नाम लेखेर पठाउने प्रवृत्तिमा पनि कमी आएको छ ।'

जन्मदरमा आएको कमीका कारण पनि विद्यालय भर्ना हुने विद्यार्थी घटेको विभागको दाबी छ । विभागका उपसचिव देवीराम अर्यालले भने, 'सबैभन्दा धेरै विद्यार्थी प्राथमिक तहमा घटेका छन् । जन्मदरमै आएको कमीका कारण विद्यार्थी घटेको यस तथ्यांकले स्पष्ट पार्छ । त्यसबाहेक निजी स्कुलमा भर्ना हुने विद्यार्थी बढेर पनि असर परेको हुनसक्छ ।'