देशभरका थारू दाङमा
तुलसीपुरः तराईका धरतीपुत्र तथा आदिवासीको रूपमा रहेका थारू जातिको संस्कृति, परम्परा र भेषभुषा लोप हुन लागेको भन्दै देशभरका थारूहरू दाङमा जम्मा भएका छन् ।
पूर्व मोरङ, सुनसरीदेखि पश्चिम कञ्चलपुरसम्मका थारू अगुवा र संस्कृति संरक्षकहरू दुई दिनदेखि दाङमा भेला भएका हुन् । यसलाई थारूहरूले थारू ऐतिहासिक सांस्कृतिक महोत्सव भनेका छन् ।
दाङको चखौरमा भेला भएका थारूहरूले थारूको संस्कृति, रहनसहन, भेषभुषा र थारूले प्रयोग गर्ने सामग्री लोप हुन लागेको भन्दै त्यसको संरक्षण र जगेर्ना गर्न जुटेको बताए ।
थारू समुदायको पहिचान र संस्कृति संरक्षणका लागि पश्चिम दाङको चखौरामा पुराना वस्तु तथा कला प्रदर्शनीमा राखिएको छ । पूर्वी नेपालको मोरङ, सुनसरीदेखि पश्चिम नेपालको कैलाली, कञ्चनपुरसम्मका थारूहरूले आफ्नो संस्कृति झल्कने वस्तु तथा कला प्रदर्शनीमा राखिएको छ ।
दाङको पश्चिम भेगको ग्रामीण बस्तीको मध्य भागमा सञ्चालन गरिएको महोत्सवमा थारू समुदायभित्रका विविधता प्रस्तुत गरिएका छन् । नेपालमा रहेका सबै थारूहरूले आफ्नो संस्कृतिको चिनारी गराउने उद्देश्यले महोत्सवको स्टलसमेत व्यवस्थापन गरेका छन ।
राना थारू, दगौराथारू, देउखुर्या थारू, चितवन्या थारूलगायतका थारूहरूको लोपउन्मुख अवस्थाका भेषभुषा, नृत्य, खानपिन, पुराना सामग्री संरक्षणका लागि राखिएको मतहवा, बड्घर, भलमन्सा महासंघका अध्यक्ष सांसद डिल्लीबहादुर चौधरीले जानकारी दिए ।
२० वटा स्टलमा थारूहरूले परम्परागत रूपमा प्रयोग गर्दै आएका विभिन्न थारू परिकारसमेत राखेका छन् । थारू स्टलमा मुसाको चटनीदेखि अनदीको भातसम्म राखिएको छ । मुसाको चटनी, डिक्री, घवाङटी, माछा, अनदीको भातलगायत खानाका प्रकार राखिएको छ ।
थारूहरूको परिकारमा गैरथारूहरूको घुइँचो लाग्ने गरेको मतहवा, बडघर भलमन्सा महासंघका जिल्ला अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद चौधरीले जानकारी दिए । थारूहरूले चामल कुट्न प्रयोग गर्ने कोललगायत कपडा, थारू संस्कृतिभित्र रहेका भेषभुषालाई पनि त्यहाँ राखेका छन् ।
योसँगै अब चखौरालाई थारूहरूको अध्ययन थलो बनाउने गरी तयारी भएको चौधरीले बताए । सांसद चौधरीले तराईका १६ जिल्लामा थारू सांस्कृतिक भिलेज निर्माण गर्न लागिएको जानकारी दिए ।
परम्परागत व्यवसायमा संलग्न तथा परम्परागत सीप भएका गरीव तथा बिपन्न बर्गको उत्थानका लागि गरीबी निबारण कोष मार्फत सहयोग गरेको कोषका कार्यक्रम अधिकृत स्मीता मिश्रले जानकारी दिइन् । उनीहरुले उत्पादन गरेका वस्तुको प्रदर्शन तथा प्रवद्र्धनमा यस खालको महोत्सवले सहयोग गर्ने कुरा उनको भनाई थियो ।
गरिवी निवारण कोष दाङका कार्यप्रवन्धक किरण केसीले दाङ, कपिलवस्तु, म्याग्दी र दैलेख जिल्लामा उत्पादित हाते कागज, भेडाको उन, सावर, अल्लो, माटो तथा होजियारीवाट निर्माण गरिएका विभिन्न सामग्री महोत्ववमा प्रदर्शनमा राखिएको जानकारी दिए ।
परम्परागत सीप लोप हुदै जान लागेको, नयाँ पुस्ता यसमा आकर्षित हुन नसकेको अवस्थामा परम्परागत सीप र क्षमताको उत्पादन तथा प्रवद्र्धन गर्न कोषको सहयोग महत्वपूर्ण रहेको रहेको छ । होजियारी उत्पादन समुहका सदस्य रचना सुवेदीले सीप समय र बजारको माग अनुसार परिमार्जित गर्दै विभिन्न उत्पादन महोत्सवमार्फत बजारीकरण गर्दा बिक्रीवितरण बढ्ने विश्वास व्यक्त गरिन् ।