ट्रम्प र विश्व

प्रजातन्त्रमा जनताले स्वतन्त्र रूपमा र आस्थाका आधारमा आफ्ना शासक र नेता छान्छन् । प्रजातन्त्रको सबभन्दा बलियो या कमजोर पक्ष पनि यही हो । बहुमतले ‘गलत' शासक चुनिने खतरा पनि पर्याप्त हुन्छ, त्यो व्यवस्थामा । झन्डै तीन महिना पहिला अमेरिकामा भएको राष्ट्रपतीय निर्वाचनपछि विजयी डोनाल्ड ट्रम्पलाई चुन्नु गलत थियो या थिएन, त्यो अमेरिकी जनताले समीक्षा गर्ने विषय हो ।

तर राष्ट्रपति भएको दुई साताभित्रै उनले लिएका कतिपय निर्णय र उनले प्रदर्शन गरेका व्यवहारबाट बाहिरका मुलुक र जनता पनि प्रभावित भएका छन् । त्यसको परिणाम ट्रम्पले चाहेअनुरूप मात्र आउने छैन ।

उनले आधा दर्जन इस्लामिक मुलुकहरूका नागरिकको प्रवेशमा रोक लगाएका छन् । अमेरिकामा भने करिब एक लाख भिसाहरू रद्द गरिएका छन् । अस्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्रीसँगको उनको टेलिफोन वार्ता अपमानजनक रहेको सूचना सार्वजनिक भएको छ भने उता बेलायतमा उनको हुने भनिएको यात्राबारे अनिश्चितता देखिएको छ । एउटा शक्तिशाली मुलुकको राज्यप्रमुख विदेश जाँदा या समकक्षीहरूसँग अन्तरक्रिया गर्दा उसबाट मर्यादित व्यवहार अपेक्षित हुन्छ, मतभेदकै विषय र प्रतिकुल वातावरणमा पनि ।

अमेरिकाभित्रै उनका केही निर्णयले धर्मका आधारमा कसैलाई रोजगार दिने या नदिने अधिकार प्रदान गरेको छ । आप्रवासीको आगमनमा कडाइ, उनीहरूप्रति अपमानजनक र भेदभावयुक्त निर्णय राष्ट्रपति ट्रम्पले लिएपछि चार दर्जनजति प्रतिष्ठित शिक्षण संस्थाका प्रमुखहरूले विरोध गरेका छन् भने कतिपय संस्थाहरूमा त्यसको विरोध सुरु भएका छन् । बाहिरी जगत्मा प्रश्न उठ्न थालेको छ- अमेरिकी राष्ट्रपतिले अमेरिकी मूल्य, मान्यता र चरित्रलाई प्रतिनिधित्व गर्ला त ?

त्योसँगै अनिश्चिततापूर्ण अर्को बहस सुरु भएको छ, के रहेछ त अमेरिकी मूल्य, मान्यता र चरित्र ? उनका केही निर्णयहरू पक्कै पनि अमेरिकाका आन्तरिक मामिला हुन्, तर मर्यादित कूटनीतिक व्यवहारसँगै बाहिरी विश्वलाई अनि व्यवस्थित विश्व व्यवस्थालाई प्रतिकूल असर पार्ने उनका निर्णयले प्रतिक्रिया र प्रतिरोध दुवै जन्माउन सक्छ । त्यसको प्रभाव अमेरिकी सीमाभित्र मात्रै सीमित रहँदैन ।

धर्म, जात र वर्णका आधारमा भेदभाव गर्न नपाइने विश्वले अँगालेको मान्यतालाई आन्तरिक प्रयोजनको लागि पनि ट्रम्पले अवमूल्यन गर्न थालेका छन् । त्यसले अमेरिकी हैसियतकै अवमूल्यन हुनेछ ।

अमेरिकाभित्र जन्मिएको प्रतिरोधलाई त्यहाँको न्यायपालिका र व्यवस्थापिकाले धेरै दिन बेवास्ता गर्न सक्ने छैनन् सम्भवतः । तर के अमेरिका आफैंले बोकेको र फिँजाएको मूल्यप्रति अड्ला ? त्योबिनाको अमेरिकाको स्थान र अस्तित्व विश्वमा के होला ? यो बहसको निक्र्योल या त ट्रम्पले आफूलाई फेरेर हुनेछ या अमेरिकाले ट्रम्पलाई नियन्त्रित गरेर ।