बाबु, गेट वेल सुन

भारतको हरियाणास्थित मेदान्त अस्पतालमा पाँचवर्षे छोराको उपचार हुँदैछ । ब्रेन ट्युमर (parameniggeal rhabdomyosarcoma) भएको छ, सानो बालकलाई । नेपालमा उपचार गराउँदा रोग पत्तै लागेन । दुई लाख रुपैयाँ सकियो । बालक ठीक भएन । मुख बांगियो । आँखा बांगियो । बान्ता गर्न थाल्यो तर पनि डाक्टरहरू कुनै टुंगोमा पुगेनन् । हस्याङफस्याङ गर्दै आमाबाबुले मेदान्त पुर्‍याए । मोबाइलमा फोटो देखाउँदै बाबुले विराटनगरमा उपचार गराउँदाको गुनासो पोखे ।

अस्पतालको खर्च धान्न आफन्तबाट सहयोग, ऋण संकलन गरे । व्यवसाय चलाउनलाई किनेको गाडी बेचे, १०, १२ लाख (भारतीय रुपैयाँ) सकिसक्यो । अप्रेसन गरेर ट्युमर निकालिएको छ । निकाल्न नसकिएको ट्युमर रेडियोथेरापीले ठीक गर्ने डाक्टरहरू भने । ४८ हप्ताको कोर्स छ । रेडियो र किमोथेरापी सुरु गरेको २९औं हप्ता भयो । हप्तामा एक पटक किमो दिएपछि दुईतीन दिनसम्म बालक थलिन्छ ।

अलिअलि ठीक हुन नपाउँदै फेरि अर्को हप्ताको किमो दिने पालो आइसक्छ । गहभरि आँसु पार्दै बालकका बाबुले दुःखेसो पोखे, कुन पाप गरेका थियौं र यस्तो दिन भोग्नुपर्‍यो । हुन पनि त्यति सानो बालकको पीडा कसरी सहन सक्नु ? किमो गराउँदा उसको अवस्था सहिनसक्नु हुन्छ । टाउकोको देब्रे भागमा चार इन्च जति चिरा पारेर अप्रेसन गरिएको छ । हेर्नुस् भन्दै मोबाइलको फोटो फेरि देखाए ।

कसैले नेपाल सरकारले यस्तो बिरामीलाई नगद सहयोग गर्ने प्रावधान छ भनेर सुनाइदिएको थियो । छोराको उपचारमा रहेका बाबुले भ्याएनन् र त्यो सहयोग पाइन्छ कि भन्ने आशामा बालकका हजुरबुबा काठमाडौं धाए । त्यही सहयोग पनि स्वदेशमा उपचार गराउँदामात्र तीन लाख ५० हजार पाइने तर मुलुक बाहिर उपचार गराउँदा एक लाख रुपैयाँमात्र दिइने रहेछ । ६५ वर्षीय बूढा मान्छेले त्यै पैसा पनि पाएका रैनछन् । आजआज, भोलिभोलि भन्दै अल्झिँदाअल्झिँदै पूर्वी तराईमा बसोबास गरिरहेका हजुरबुबाको काठमाडौं आउँदा जाँदा नै १०, १५ हजार खर्च भइसक्यो । वृद्ध मान्छे एक्लै जान सक्दैन साथी लिएर जान्छन्, खर्चको भारी झन् थपिन्छ । हजारौं रुपैयाँ खर्च भइसक्यो ।

थाकेका छोराका बाबु अन्त्यमा सहयोग राशिको निवेदन बोकेर नयाँ दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासमा निवेदन दिन आइपुग्दा पंक्तिकारसँग भेट भयो । के कति कारणले सहयोगको रकम यति लामो समयसम्म पनि नपाएको भन्ने बेहोरासहितको निवेदन दूतावासमा दिए । दूतावासले पनि त्यो निवेदन परराष्ट्र मन्त्रालयलाई फरवार्ड गर्नेमात्र हो । निवेदन त फेरि पनि मन्त्रालयकै वरिपरि फाइलमा घुम्ने त हो ।

सानो बालकलाई ब्रेन ट्युमर भएको सुन्नेबित्तिकै जान्न मन लागेर सोधेको मात्र के थिएँ । बालकका बाबुको पीडा छचल्कियो । ६ महिनादेखि मेदान्तमा उपचार गराइरहेका बाबुले पंक्तिकारको परिचय पनि सोधेनन्, उपचारको सुरुको अवस्थादेखिको प्रेस्क्रिप्सन देखाउन थाले । हरेकपटक लाग्ने इन्जेक्सनको खर्च पनि बताउन थाले । मैले बाबुको पीडालाई सुनिसकेपछि आफू पत्रिकामा काम गर्ने बताउने बताएँ । परिचय दिनेबित्तिकै उनले भने ‘भैगो नलेखिदिनुहोला मेरो पीडा' भने । बालकको आँखा अझै सिधा भएको रहेनछ । तर छोरा निको हुने आसमा छन् उनी ।

पंक्तिकारसँग उनले अनुरोध गरे, ‘कृपया बालकको र मेरो परिवारको नाम पत्रिकामा नछापिदिनुहोला ।' छोरा ठीक भएर स्कुल जाने भएपछि पत्रिकामा असली नाम छापियो भने उसका साथीभाइले ट्युमर भएको थाहा पाउँलान् र हेप्लान् भन्ने उनलाई चिन्ता छ । छोरालाई त्यसले नराम्रो लाग्ला भन्ने उनलाई रहेछ ।

उनलाई सरकारले दिने सहयोग राशिप्रति अब आस छैन । ‘अन्तिम पटक कोसिस गर्नका लागि दूतावासमा आएको हुँ, भए ठीकै छ नभए पनि मेरो बालकको उपचार त जसरी पनि गर्नै पर्छ । सरकारले त हुनेखानेलाई पो लाखौंलाख सहयोग दिने हो, हामीजस्ताले त यी यसरी कागज बोकीबोकी धाउनुपर्छ', आक्रोश मिश्रित पीडा पोख्दै उनले भने, ‘उनीहरू विदेशमा उपचार गराउँदा पनि लाखौंलाख पाउँछन्, नियम, कानुन र झन्झटिलो प्रक्रिया त हामी आम जनताका लागि मात्रै त हो ।' हुन त लाखौं खर्च हुने बिरामीका लागि सरकारले दिने भनेको एक लाख रुपैयाँ सानो अंशमात्रै हो, तर त्यो पाउनका लागि उनले भोगेको सकस निकै ठूलो थियो ।

बाँच्दैन भनेर आशा नै मारिसकेको बालकको अवस्थामा निकै सुधार आएको छ । एउटा छोरीमुनिको छोरा, खेल्ने कुद्ने उमेरको आफ्नो सन्तान त्यसरी बिरामी पर्दा कति काटिन्छ बाबुको मन, त्यो उनले भोगेका छन् । भन्छन् शत्रुको घरमा पनि बिरामी नपरोस्, त्यसमाथि पनि ज्यानै लिने क्यान्सर, ट्युमरजस्तो बिरामी त कसैलाई लाग्दै नलागोस् । मध्यम र निम्न मध्यमवर्गीय परिवारमा यस्तो रोग पस्यो भने परिवार नै बिरामी हुन्छ, अस्पताल धाउँदाधाउँदै र उपचार खर्चको जोहो गर्दागर्दै ।

सानो बालकले सहँदै गरेको ब्रेन ट्युमरको पीडा उनैलाई थाहा छैन आफूलाई के भएको भनेर ? उनलाई आँखा बाडियो, मुख बाँडियो, टाउको दुख्यो बान्ता भयो भन्ने मात्रै थाहा छ । तर ब्रेन ट्युमरले यत्रो पीडा दिएको भन्ने के बुझोस् पाँचवर्षे बालकलाई के थाहा !

गरिब मुलुकमा जन्मिनुको पीडा भयावह भइदिन्छ यस्तो बिरामी लागेपछि भन्ने दुरुस्त उदाहरण हुन् ती पूर्वी तराईका पीडितका पिता । आफ्नो मुलुकमा न उपचार विश्वासिलो छ न त सरकारले नागरिकको स्वास्थ्य सुरक्षाको जिम्मा नै लिएको छ । पाँचवर्षे बालकले के बुझोस् यस्ता कुरा । उसलाई त किमोथेरापी दिएपछिको पीडा मात्र महसुस हुँदो हो ।

उनी किमो दिएर थलिएको जीउ अलि निको भनेपछि बाबुलाई ‘हामी घर कहिले जाने ? ' भनेर सोध्छ रे ! उनको पीडालाई नाम राखेर नछाप्ने सर्तमा कुराकानी टुंग्याएर म आफ्नो गन्तव्यतिर लागेँ । अबोध बालकले पराया मुलुकमा गरेको मृत्युसँगको लडाइँ र ती पिताले भोगेको सास्ती हाम्रा ऊर्जाशील युवा मन्त्रीले हेरि पो हाल्छन् कि भनेर नाम नछाप्ने सर्तमै यो लेख्ने प्रयास गरेँ । अन्त्यमा, ती अबोध बालकलाई पंक्तिकारको तर्फबाट ‘गेट बेल सुन बाबु !'