फुटेर होइन जुटेर अघि बढौं
‘एक सामान्य नेपाली जनताको जीवनको मूल्य कति हो ? ’ सायद यो प्रश्नको जवाफ कसैसँग पनि नहोला । कहिलेकाहीं यस्तो लाग्छ, यहाँ एक सामान्य मानिसको अमूल्य जीवनको अर्थ छैन । राजनीतिक दाउपेच, विभिन्न परिवर्तन ल्याउने नाममा अनाहकमा मानिसले ज्यान गुमाइरहेका छन् । आखिर त्यो केको लागि ?
चाहे त्यो सशस्त्र संघर्ष होस् या मधेस आन्दोलन हजारौंले आफ्नो ज्यान गुमाए, आखिर त्यो केको लागि थियो त ? न देश बन्यो न त जनताको जीवनस्तरमा कुनै सुधार आयो । त्यो बलिदान केवल दलका नेतालाई पद र शक्तिमा पुर्याउनु मात्र थियो त ? यसको समीया सबैले गर्नुपर्छ । भर्खर भएको सप्तरी घटना जहाँ पाँचजनाले अकालमा ज्यान गुमाए, त्यहाँ पनि दल र तीनका नेताको अहं नै मुख्य जिम्मेवार देखिन्छ । त्यस्तो आक्रामक घटनाको अभिप्रेरक मधेसी मोर्चा र एमाले नै हुन् । मोर्चाले सभा बिथोल्न आह्वान नगरेको भए दुर्भाग्यपूर्ण घटना हुने थिएन ।
एमालेले सभा गर्थ्यो, आफ्नो कुरा भन्थ्यो बाटो लाग्थ्यो । त्यस्तै विरोध गर्न पाउने पनि सबैको अधिकार हो । मधेसी मोर्चाले पनि शान्तिपूर्वक विरोध कार्यक्रम गरेको भए त्यो अप्रिय दुर्घटना हुँदैनथ्यो । मधेसी मोर्चा आक्रामक बनिदिँदा त्यो घटना भयो । त्यो घटना थप आक्रामक भएको भए अर्को टीकापुर घटना दोहोरिन सक्थ्यो । आखिर यो निषेधको राजनीति कहिलेसम्म ? कहिलेसम्म सामान्य नागरिकले राजनीतिक दाउपेच, अहं, निषेधको कारण आफ्नो ज्यान गुमाउनुपर्ने ?
हिजो देउवा सरकारविरुद्ध आन्दोलन थालेका प्रचण्ड र तिनै प्रचण्ड र उनका पार्टीका नेताहरूको टाउकोको मूल्य तोकेका देउवा फेरि केही वर्षको अन्तरालपछि एकैसाथ उभिएर साझा सरकार निर्माण गरेका छन् । यो समीकरण सत्ता राजनीतिको उपज होला, तर एउटा प्रश्न भने अवश्य उठ्छ- आखिर फेरि मिल्नु नै थियो भने जनताका नाममा त्यत्रो संघर्ष किन चलाइयो त ? उक्त आन्दोलनले गर्दा देश र जनताले ठूलो क्षति बेहोर्नुपर्यो । जनताका नाममा बुलन्द भएका यस्ता आन्दोलन र युद्धले न कुनै स्थायी प्रकृतिको लोकतान्त्रिक व्यवस्था कायम गर्न सक्यो न त यसले अपेक्ष गरेअनुरूपको अवस्थामा नै परिवर्तन ल्याउन सक्यो । राष्ट्रिय राजनीतिमा बुलन्द भएर आएका असंख्य आवाजले देशमा सहमति निर्माण प्रयास असम्भव बनायो । सामाजको उन्मुक्ति, उत्पीडन, असमानता, गरिबी अन्त्यका निम्ति संघर्षमा होमिएका जनता अहिले झन् निराशाजनक अवस्थाबाट गुज्रिरहेका छन् । उक्त संघर्षपछिको आन्दोलनले राजसंस्थाको अन्त्य गर्यो, तर त्यसको विकल्पमा स्थायी प्रजातान्त्रिक राज्यसत्ता निर्माण गर्न असफल भयो ।
आखिर गरिब र निमुखाको उन्मुक्तिका नाममा भएको दसबर्से जनआन्दोलन केका लागि थियो त ? के त्यो प्रचण्ड र उनका पार्टीका नेतालाई पदमा पुर्याउनु मात्र थियो त ? त्यो त समयले बताउला । देशमा व्यवस्था त फेरिए तर अवस्था त उस्तै छ । देश राजतन्त्रबाट गणतन्त्रमा गयो, तर जनताको अवस्था त फेरिन सकेन । जुन उद्देश्य र सपनाका साथ लाखौं मानिस संघर्षमा होमिएका थिए, ती पूरा हुन सकेका छैनन् । शोसित-पीडित जनताको अवस्था झन् दयनीय छ । देशले आर्थिक फड्को मार्न त के आर्थिक विकास सुरु गर्न पनि सकेको छैन । आर्थिक समृद्धिका हिसाबाले देश झन् पछि परेको छ । राजा फाल्नु मात्र संघर्षको उद्देश्य थियो त ? देशमा एक राजा फ्याँकिए, त्यसको बदला अनेकौं राजा आए ।
सीमामा बस्ने आम नेपालीले भारतको हेपाहा प्रवृत्तिको सिकार हुनुपरेको छ । भारतीय सुरक्षाकर्मीले नेपालमा घुसेर सर्वसाधारण जनतालाई दुःख दिने गरेको घटना धेरै छन् । यो सबको कारण हामी कमजोर हुनु हो ।
मधेसी जनताको हक अधिकारका निम्ति मधेसमा त्यत्रा आन्दोलन चलाइए । त्यसको उपलब्धि भनेको केवल मधेसी नेता सत्तामा पुगे, उनीहरूको जीवनस्तर बदलियो, तर एक सामान्य मधेसी जनताको जीवनस्तरमा कुनै परिवर्तन आउन सकेन । अझै पनि उनीहरू अपहेलित छन्, आफ्नो हक अधिकारको लागि लडिरहेका छन् । ०६३ मा रौतहट, ०७२ मा कैलाली र हालै सप्तरीका दुःखदायी घटना मधेसकेन्द्रित र आफ्ना हकअधिकार सुनिश्चितताको लागि भएका आन्दोलनमा धेरैले आफ्नो ज्यान गुमाए ।
यी आन्दोलन राज्यले ती अल्पसंख्यक र पिछडिएका वर्गलाई मूलधारमा समाहित गर्न नसक्नुको परिणाम हो । मधेसका नेताले मधेसी जनताको भूमिका र हकअधिकारको अवमूल्यन गर्दाको पीडा हो । यसको समाधान सीमित नेतालाई पदमा पुर्याएर मात्र हुँदैन । हुन त मधेस मूलका नेता राष्ट्रपति पनि भइसके तर पनि उनीहरू केही व्यक्तिबाहेक अधिकांश पिछडिएका छन् । त्यसैले यस्तो व्यवस्था हुनुपर्यो कि मधेसी मूलका जनताको अवमूल्यन नहोस् । यहाँ त मधेसी मूलका नेता मधेस उन्मुक्तिको नाममा सत्ताको खेलमा आफूलाई समाहित गरिरहेका छन्, जसले सकारात्मक परिणाम ल्याउन सक्दैन ।
विभिन्न सपना, आशा देखाएर जनतालाई आपसमा लडाउने काम आफैंमा निन्दनीय छ । यसले मधेस र पहाडबीचको दूरी बढ्ने सम्भावना प्रबल हुन्छ । निषेध र अहंको राजनीतिले कसैको हित गर्दैन । सबै एकजुट भएर काम गरे यसले देश विकासमा पनि मद्दत गर्छ । अहिले यहाँ राष्ट्रवादी र राष्ट्रविरोधी बहस पनि चुलिँदै गएको छ । यसले गर्दा पनि राजनीतिक धु्रवीकरण बढ्दो छ । यो दलमा देखिएको ध्रुवीकरणले निश्चय नै देशलाई घाटा पुर्याउँछ र अरू देशले हेप्ने मौका पाउँछन् । सबै मिली देश विकासतर्फ अघि बढ्नुको साटो निषेध र अहंको राजनीतितर्फ देश अघि बढ्नु निश्चय नै देशको लागि घातक हो । हामी आपसमा मिल्न सक्दैनौं, एकता छैन, देश सुदृढ छैन भने यस्तो परिस्थितिमा छिमेकीले हेप्नु स्वाभाविक हुन्छ ।
कञ्चनपुर घटना जहाँ भारतीय सुरक्षाकर्मीले एक निर्दोश नेपालीको हत्या गरे, यस्तो घटना दोहोरिरहन्छ । कञ्चनपुरका गोविन्द गौतमको प्राण गयो, भारतीय सुरक्षाकर्मीको अनधिकृत गोलीबाट । सीमामा बस्ने आम नेपालीले भारतको हेपाहा प्रवृत्तिको सिकार हुनुपरेको छ । भारतीय सुरक्षाकर्मीले नेपालमा घुसेर सर्वसाधारण जनतालाई दुःख दिने गरेको घटना धेरै छन् । यो सबको कारण हामी कमजोर हुनु हो । हाम्रो एकतामा आएको दरार नै छिमेकीले हेप्नुको कारकतत्व हो ।
नेपाली जनता अब स्वयं सचेत हुनुपर्ने बेला आएको छ । फोहोर राजनीतिको सिकार हामी हुनु भएन । सबै मिल्नुको विकल्प छैन । आखिर कतिन्जेल दलका नेता र तिनका स्वार्थपूर्तिको लागि सामान्य जनताले आफ्नो ज्यान गुमाइराख्ने ? राष्ट्रिय राजनीतिमा बुलन्द भएर आएका असंख्य आवाज देशमा सहमति निर्माणमा एकीकृत हुनुपर्यो । हामी फुटेर होइन, जुटेर अघि बढ्नुपर्यो । कसैले पनि राजनीतिक दल, तिनका नेताको स्वार्थका निम्ति अनाहकमा ज्यान गुमाउनु नपरोस् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
