सास्तीमै बित्याे वर्ष
काठमाडौः उपत्यकाबासीले २०७३ लाई ‘सास्तीको वर्ष' को रुपमा लिएका छन् । धुवाँ, धुलो लगायतका प्रदुषण, अस्तव्यस्त ट्राफिक व्यवस्थापनसँगै अन्य कारणबाट ।
खासगरी मेलम्ची खानेपानी आयोजनाले राजधानीमा पानी ल्याउने योजना अनुसार पाईप गाड्न थालेपनि धुलोले काठमाडौं प्रदुषणमय बनेको हो । एकातिर डेटलाईन अनुसार पानी काठमाडौं ल्याईसक्नुपर्ने बाध्यता आयोजालाई भएपनि उसको काम गराईले उपत्यकावासीले धेरै कष्ट व्यहोर्दै आएका छन् । धुलो नियन्त्रण गर्न काठमाडौं महानगरपालिका र सडक विभागले परिमाणमुखी काम नसकेपछि अहिले पनि उपत्यकाको बायुमण्डल धुलोले भरिएको छ ।
महानगर सडक बढार्ने ब्रुमर मेसिन खरिद गर्ने योजना वर्षको अन्तिम महिनामा सार्वजनिक भयो । त्यो पनि कहिले आउने हो ठेगान छैन । सडक विभागले भएका कर्मचारीको पनि सहि सदुपयोग नगर्दा सडकमा यत्रवितत्र धुलो फैलिएका छन् । धुलोले स्वासप्रश्वासमै समस्या भएपछि उपत्यकावासीले काठमाडौंलाई ‘धुलमाण्डौं कोठमाडौं' सम्म उपमा दिए । योजना विना जथाभावी बाटो खनेर समयमा निमार्णसम्पन्न गर्न नसक्दा वायुमण्डलमा अत्यधिक धुलो फैलिएपछि नजिकको दृश्य समेत ठम्याउन हम्महम्मे पर्छ काठमाडौंमा ।
धुलोले सास्ती खेप्दै आएका उपत्यकावासी अव्यवस्थित ट्राफिक व्यवस्थापनबाट पनि उत्तिकै आजित हुनुपर्यो । सवारीचालक मुख्य चोकमा कम्तीमा तीन देखि पाँच मिनेट रोकिनुपर्ने र जाममा धुलोको शिकार बन्नुपरेको छ । अझ बातावरण विभाग र दृष्टी काठमाडौं नामक गैरसरकारी संस्थाले गरेको प्रदुषण मापनले त उपत्यकाको हावा २४ घन्टै सास फेर्न अयोग्य भनेको छ ।
सडक विस्तारसँगै उपत्यकाको गन्तब्य सजिलै सर्वसाधरणको पहुँचमा भने पुगेको छ । यसलाई सकारात्मक मान्नुपर्छ। सहरका गल्लीहरु केहि फराकिला भएका छन् असन, ईन्द्रचोक र ललितपुरको मंगलबजार बाहेकका। राजधानीमा गुड्ने थोत्रा गाडी र अस्तव्यस्त सडक नै प्रदुषणका मुख्य कारक बने । खासगरी त्रिपुरेश्वर- नागढुंगा सडक चार लेनको बनाउने भनेर सरकारले चार चरणमा बहुवर्षीय योजना अन्तर्गत एक अर्ब रुपैंया भन्दा बढी रकम बजेट बिनियोजन समेत गरेको थियो । २०७४ भित्र पुरा गरिसक्ने भनिएता पनि अहिले २५ प्रतिशत मात्रै काम सकिएको छ । नागढुंगा देखि त्रिपुरेश्वरसम्म सडक विस्तार भएको छ तर कालोपत्रे नभएका कारण त्यहि सडकमा गाडी गुड्दा धुलोले निसास्सिनुपर्छ यात्रु र अन्य सर्वसाधरण ।
यता रिङरोड विस्तारको पनि उही छ व्यथा । चिनियाँ सरकारले बनाइरहेको कलंकी-कोटेश्वर सडक खण्डको कामले पनि जति गति लिनुपर्ने हो त्यति गति लिएको छ । दाँयाबाँया सडक खनिएर केही स्थानमा मात्रै ग्राभेलिङको काम भएपनि कालोपत्रे नहुँदा अत्यधिक धुलोको सिकारमा छन् उपत्यकाबासी । एउटै सडक ढल निर्माणका लागि भन्दै पटक पटक खनिएकाले पनि सडक निर्माणले गति लिन नसकेको हो ।
महानगरपालिकाले आव २०७३/०७४ मा सात अर्ब ७५ करोड ६२ लाख ७५ हजार रुपैंया बजेट छुट्याएको थियो । यसमध्ये उज्यालो काठमाडौं अन्तर्गत १९ करोड रुपैंया छुट्याईएपनि यो कार्यले पूर्णता पाएको छैन । सोलार प्यानल हाल्ने काम अहिले पनि जारी छ । सडक ढल, सडक विस्तार एवं पूर्वाधार विकासकालागि ८५ करोड रुपैंया छुट्याएको महानगरपालिकाले ढल व्यवस्थापनमा खासै काम गर्न सकेको छैन । त्यस्तै सार्वजनिक शौचालयको लागि चार करोड छुट्याएपनि आम सर्वसाधरणले उपत्यका भित्र सयर गर्दा शौच गर्न धेरै सास्ती खेप्नु परेको छ । भएका २७ वटा शौचालय पर्याप्त छैनन् ।
ट्राफिक प्रहरीले २०७३ मा लेन अनुशासन कारबाहीमा विशेष सक्रियता देखाएपछि दुर्घटना न्युनिकरणमा टेवा पुगेपनि ट्राफिक व्यवस्थापनमा भने खासै प्रगति हुन सकेन । अत्यधिक सवारीसाधन चापको कारण देखाईएपनि ट्राफिक व्यवस्थापनका लागि आवश्यक स्रोत साधन (ट्राफिक लाईट, फ्लाई ओभर ब्रिज, सीसीटीभी) को अभाव पनि उत्तिकै कारक तत्व बनेको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
