खुला सिमानाका कारण आवागमन सहज रहेको भारतमा रोजगार, तीर्थ, शिक्षा, अध्ययनसँगसँगै औषधोपचारको लागि नेपाली त्यसतर्फ जाने गर्छन्, हजारौंको संख्यामा । दुवै मुलुकमा अत्यधिक बहुमत हिन्दुहरूको छ र उनीहरूका 'गुरु' र आ श्रमहरू सीमाका दुवैतिर छन् । आस्थाका आधारमा रहेको आबद्धताको औचित्य सधैं तर्क र वैज्ञानिकताबाट पुष्टि हुन सक्तैन । भारतमा आफ्ना अलग 'धार्मिक समूह' का नेताहरू आर्थिक अनियमिततालगायत विभिन्न गैरकानुनी गतिविधि या अभियोगमा बन्दी बनाइएका छन्, मुद्दा खेपिरहेका छन् । तर यति हुँदाहुँदै पनि त्यस्ता नेता या अगुवाहरूका समर्थकहरूको आस्था डग्मगाउँदैन, अधिकांश मामिलामा ।
यसको अर्थ आफ्ना गुरुप्रति अन्धभावले समर्पित श्रद्धालुहरूले आपराधिक गतिविधिबाट उन्मुक्ति पाउनुपर्छ भन्ने हैन । तर सरकारी उदासीनता तथा लामो कानुनी प्रक्रियाका कारण उनीहरू 'अभियोग' सिद्ध भएको अवस्थामा भन्दा बढी प्रताडित या दण्डित हुनु हुँदैन, पक्कै पनि ।
अहिले २६ जना नेपाली भारतको हरियाणामा विगत दुई वर्षदेखि बन्दी जीवन बिताइरहेका छन् । आफ्ना आस्थाका कारण त्यहाँ 'सन्त रामपाल' को प्रवचन सुन्न गएका ५० जना नेपाली गिरफ्तार गरिए प्रहरीद्वारा । किनकि उनीहरूको उपस्थिति भएकै बेला सरकारी जमिन हडपको आरोपमा सन्त रामपाल आ श्रममाथि प्रहरीले छापा मार्यो । प्रहरी र आ श्रमबीचको भिडन्तकै क्रममा नेपाली श्रद्धालुहरू गिरफ्तार भए र नियमअनुसार जनही एक लाख रुपैयाँ धरौटी राख्ने हैसियत भएका २४ जना जमानतमा रिहा भए, यद्यपि नेपाल आइसकेपछि पनि हरेक १५ दिन या अदालतले बोलाएको समयमा उनीहरूलाई त्यहाँ पुग्नुपर्ने बाध्यता छ । आर्थिक अवस्थाका कारण २६ जना जमानत लिन नसकेर जेलमै यातनापूर्ण जीवन बिताइरहेका छन् ।
ती २६ जनाको संलग्नताको प्रकृति के थियो, त्यो प्रहरी छापा र भिडन्तका बेला ? भन्न कठिन छ । सामान्यतया गुरुप्रति श्रद्धाभाव राख्ने नेपालीहरू आ श्रमको पक्षमा उभिएका थिए भनी मान्न सकिन्छ । सामान्यतया विदेशीहरू गिरफ्तार हुँदा उनीहरूको दूतावासलाई त्यसबारे जनाउ दिइन्छ र दूतावासले उनीहरूलाई कानुनी संरक्षण प्रदान गर्छ । तर यो मामिलामा सम्भवतः दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासले त्यति सक्रिय चासो देखाएको छैन ।
भारत र नेपालमा हिन्दुहरूका विभिन्न धार्मिक संगठनहरू छन् र यदाकदा उनीहरूबीच समन्वय पनि हुने गर्छ । त्यहाँको सम्पत्ति विवादमा नेपाली श्रद्धालुहरू छानबिन र कुनै स्पष्ट अभियोगबिना जेलमा सड्नुमा त्यस्ता संस्थाहरूको उदासीनता पनि मानिन्छ । वास्तवमा आफूलाई सांस्कृतिक र धार्मिक संस्था मान्दै आएका राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघ र विश्व हिन्दु परिषद्को समेत यसबारे विशेष सक्रियता देखाई अर्थ अभावका कारण कानुनी उपचारबिना जेलमा रहेका ती नेपालीको रिहाइको लागि सक्रिय हुने अपेक्षा गरिन्छ । गरिबहरू न्यायबाट वञ्चित हुनुपर्ने 'धार्मिक' व्यवस्था या त्यसप्रति उदासीन धार्मिक सांस्कृतिक संगठनको अस्तित्वको औचित्य समाप्त हुनेछ यदि हरियाणामा रहेका नेपलीहरूले तत्काल न्याय पाएनन् भने ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
