नेपाल–बंगलादेश व्यापार सम्झौताको तयारी
काठमाडौं : नेपाल र बंगलादेशबीच निकट भविष्यमा नै व्यापार सम्झौता हुने भएको छ । वाणिज्य मन्त्रालयले नेपाल र बंगलादेशबीच व्यापार प्रवद्र्धन गर्न सम्झौता हुन लागेको जानकारी दिएको छ । दुई मुलुकबीच ड्युटी फ्री, बजार पहुँच, पारवहनलगायत विषयमा सम्झौता गर्न सचिवस्तरमा छलफल भइरहेको छ ।
वाणिज्य मन्त्री रोमी गौचन थकालीले अबको केही महिनाभित्र द्विपक्षीय व्यापार सम्झौता गर्ने तयारी गरिएको जानकारी दिनुभयो । नेपाली उत्पादनको ठूलो बजार हिस्सा बंगलादेश भएको र बंगलादेशबाट नेपाली उत्पादनको माग पनि दिनानुदिन बढ्दै गएको जानकारी गराउँदै मन्त्रालयले द्विपक्षीय व्यापार सम्झौता नहुँदा समस्या भएको जनाएको छ । ‘गुणस्तरयुक्त ठूलो परिमाणमा नेपाली उत्पादन बंगलादेश निर्यात गर्ने काम सुरु भएपछि अहिले देखिएको ठूलो व्यापार घाटा पनि आफैं कम भएर जान्छ', मन्त्रालले बिहीबार आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा मन्त्री थकालीले भन्नुभयो ।
‘बंगलादेशका वाणिज्यमन्त्री नेपाल आउने इच्छा व्यक्त गर्नुभएको छ', उहाँले भन्नुभयो ‘उहाँको आगमनको समयमै द्विपक्षीय व्यापार सम्झौता गर्ने टुंगो लागिसकेको छ ।' मन्त्री थकालीका अनुसार सम्झौता पूर्वको अवधिमा व्यापार, लगानी र कनेक्टिभिटीको विस्तारमार्फत क्षेत्रीय एकीकरणलाई प्रभावकारी बनाउन बंगलादेशमा बैठक सम्पन्न भइसकेको छ ।
यसैगरी गत फेब्रुअरीमा ती दुवै मुलुकबीच अर्को बैठक पनि सम्पन्न गरिएको थियो । बंगलादेशसँग व्यापार प्रवद्र्धन गर्न मुख्य समस्याका रूपमा सडक सञ्जाल भएको जानकारी गराउँदै मन्त्री थकालीले भन्नुभयो, ‘यो समस्या समाधानका लागि पनि हामीले काँकडभिट्टादेखि बंगलादेशको रोहनपुरसम्म सडक सञ्जालमा जोड्ने प्रस्ताव गरेका छौं । यसमा भारत पनि सकारात्मक छ । द्विपक्षीय सम्झौतासँगै यो सडक सञ्जालको कामलाई पनि तीव्रता दिइनेछ ।'
पछिल्लो समयमा भारतसँग पनि द्विपक्षीय व्यापारमा सुधार आएको छ । नेपालको सुझावकै आधारमा भारतले नेपालबाट निर्यात हुने जुटसहित अन्य वस्तुमा लाग्दै आएको काउन्टरभेलिङ महसुल र भारतबाट नेपाल आउने वस्तुमा लगाइँदै आएको सर्भिस महसुल हटाइएको छ । अहिले ती दुवै शीर्षकमा भारतले असुल्ने कर खारेज भएको छ ।
यस्तै नेपाल र भारतबीच विद्यमान रेल सेवा सम्झौतामा समसामयिक सुधारका लागि भारतीय पक्षबाट सुझाव वाणिज्य मन्त्रालयले प्राप्त गरिसकेको छ । ‘उक्त सुझाव उपर छलफल र अध्ययन गर्दैछौं', मन्त्री थकालीले भन्नुभयो । अहिले रेलमार्गको सुविधा वीरगन्जसम्ममात्रै छ । रेल सेवा सम्झौतामा समसामयिक सुधार गरी नेपालले कोलकाता र विशाखापटनमको बन्दरगाहबाट रेलमार्गको सहयोगमा सोझै बुटवल, नेपालगन्ज र भैरहवा नाकासम्म भारतसहित तेस्रो मुलुकबाट सामान आयात गर्ने सुविधा भारतसँग माग गरेको हो । यसका लागि विद्यमान पारवहन सन्धीको प्रोटोकलमा आवश्यक संशोधनका लागि भारत सरकारलाई पत्र पठाइसकिएको छ ।
चिनिँया भूमिमार्फत पारवहन सुविधाका लागि भएको नेपाल र चीनबीच पारवहन ढुवानी सम्झौता कार्यान्वयनमा ल्याउन आवश्यक प्रोटोकलको मस्यौदा तयारी भइसकेको छ । यसका लागि स्वतन्त्र व्यापार सम्झौतासम्बन्धी सम्भाव्यता अध्ययनको कामलाई गति दिइएको छ । सरकारले भूटानसँग पनि द्विपक्षीय व्यापार सम्झौताका लागि दुई कार्यदल गठन गरी व्यापारका लागि आदानप्रदान गरिएको सूचीको अध्ययन गर्ने काम भइरहेको मन्त्रालयले जनाएको छ । मन्त्रालयले हालै नेपालबाट निर्यात हुने अलैंची, कफी, चिया र हाते कागजको निर्यात रणनीति तयार गरेको छ । इन्फोदुई मुलुकबीच ड्युटी फ्री, बजार पहुँच, पारवहनलगायत विषयमा सम्झौता गर्न सचिवस्तरमा छलफल भइरहेको छ।
नेपाल र बंगलादेशबीच निकट भविष्यमा नै व्यापार सम्झौता हुने भएको छ । वाणिज्य मन्त्रालयले नेपाल र बंगलादेशबीच व्यापार प्रवद्र्धन गर्न सम्झौता हुन लागेको जानकारी दिएको छ । दुई मुलुकबीच ड्युटी फ्री, बजार पहुँच, पारवहनलगायत विषयमा सम्झौता गर्न सचिवस्तरमा छलफल भइरहेको छ । वाणिज्य मन्त्री रोमी गौचन थकालीले अबको केही महिनाभित्र द्विपक्षीय व्यापार सम्झौता गर्ने तयारी गरिएको जानकारी दिनुभयो । नेपाली उत्पादनको ठूलो बजार हिस्सा बंगलादेश भएको र बंगलादेशबाट नेपाली उत्पादनको माग पनि दिनानुदिन बढ्दै गएको जानकारी गराउँदै मन्त्रालयले द्विपक्षीय व्यापार सम्झौता नहुँदा समस्या भएको जनाएको छ ।