सरसफाइको काममा प्रशस्तै अवसर

कुसुम भुजेलले भारतको मुम्बईबाट हस्पिटालिटी म्यानेजमेन्ट पढेर आएकी हुन् । नेपाल फर्किएपछि उनी केही समय बैंकमा जागिरे भइन् । त्यसपछि एउटा क्लिनिङ कम्पनीमा सिनियर सुपरभाइजरको रूपमा काम गरिन् । यही अनुभवका आधारमा उनले आफ्नै कम्पनी खोल्ने निधो गरिन् । उनको योजनामा पार्टनरसिप गर्न तयार भइन्, समिता लामा ।

कुसुम र समिताको जोडीले सुरु गरेको प्रतिष्ठा क्लिनिङ एन्ड सर्भिस प्रालि स्थापनाको तेस्रो वर्ष भएको छ । बैंकको जागिर छाडेपछि आफूजस्ता कैयौं महिला कामको खोजीमा छटपटाइरहेको कुसुमले देखिन् । महिला भएपछि जागिर पाउन कि त आफन्तै चाहिने कि गतिलै भनसुन चाहिने भएकाले उनले थोरै मेहनत र लगानीले अरूको लागि समेत केही गर्न सकिन्छ कि भनेर कम्पनी खोलेको बताइन् । निरक्षर वा शैक्षिक योग्यता कम भएका, हातमा सीप नभएका र कुनै पनि सोर्सफोर्स पनि लगाउन नसक्नेका लागि उनले समितासँग मिलेर १८ लाख रुपैयाँको लगानीमा कम्पनी सुरु गरेकी हुन् ।

समिताले पनि सीटीईभीटीबाट हस्पिटालिटीसम्बन्धी तालिम लिएकीले दुवैको अनुभव र दक्षताले उनीहरूलाई अगाडि बढ्न सहज भयो । कम्पनीको काम सुरु हुनु अगाडि दुवैले एकअर्कामा कार्य विभाजन गरे । कुसुम अपरेसन डाइरेक्टर र समिता प्रबन्ध निर्देशक भइन् । दुवैले एकआपसमा विश्वासका साथ काम गरेकाले तीन वर्षमा तीन सेकेन्ड पनि आफूहरूबीच मनमुटाव नभएको कुसुमले बताइन् । कम्पनीको नाम प्रतिष्ठाझैं काम गरेर सबैमाझ प्रतिष्ठित हुन चाहन्छन्, कुसुम र समिता ।

काम सुरु गर्दा वर्ष दिनभरि ठाउँठाउँमा घुमेपछि मात्रै उनीहरूले पहिलो कन्ट्रयाक्ट पाए । यो अवधिमा उनीहरू घामपानी नभनी विभिन्न बैंक, कर्पोरेट हाउस, अस्पताल, हाइड्रोपावर, गाडीको शोरुमलगायतका प्रायः सबै ठाउँमा पुगेर कम्पनीका लागि काम मागे । कतिपयले खाजा खुवाउनुस् मात्रै भने त कतिले सुरुमै कति कमिसन दिनुहुन्छ भन्ने प्रश्न गरे । कतिले त यौनसम्बन्ध राखेमात्रै कन्ट्रयाक्ट दिने प्रलोभन देखाएको उनले सम्झिइन् । त्यो हदसम्म जान आफ्नो नैतिकताले नदिए पनि खाजा र कमिसन भने धेरै खुवाएको उनले सम्झिइन् ।

कतिले त यौनसम्बन्ध राखेमात्रै कन्ट्रयाक्ट दिने प्रलोभन देखाएको उनले सम्झिइन् । त्यो हदसम्म जान आफ्नो नैतिकताले नदिए पनि खाजा र कमिसन भने धेरै खुवाएको उनले सम्झिइन् ।

उनीहरूले कम्पनीको कामको सुरुवात कृष्ण बेकरीबाट गरेका हुन् । त्यतिबेला एउटा स्टाफले मात्रै उक्त बेकरी सफा गरेकी थिइन् । अहिले विभिन्न बैंक, हाइड्रोपावर कम्पनीलगायतका क्षेत्रमा सरसफाइको काम विस्तारसँगै उनीहरूका कर्मचारीको संख्या बढेर झन्डै ४० नाघिसकेको छ । एक दुई महिना काम गर्दै छाडेर जानेको संख्या त सय नै नाघिसकेको कुसुमले बताइन् । कर्मचारीलाई नियुक्तिपत्र दिएरमात्रै काम लगाउने गरिएको छ । सबै कर्मचारीमा एकरूपता, सफा र आकर्षक देखियोस् भनेर उनीहरूलाई लुगा, जुत्ता, पन्जा, हेड क्याप आदि दिने गरिएको छ । करिब ३५ सय रुपैयाँ पर्ने यो ड्रेस सेट प्रत्येक वर्ष नयाँ दिइन्छ ।

सेवाग्राहीबाट धेरै पैसा लिएर कामदारलाई थोरै दिन्छ भन्ने बजारको आरोपप्रति उनको आपत्ति छ । तर आफूहरूले कामदारलाई सरकारले तोकेको रकमभन्दा पनि बढी दिने गरेको दाबी उनको छ । यद्यपि क्लाइन्टबाट भने पैसा उठाउनु सधंै चुनौतीकै विषय बन्ने गरेको उनले बताइन् । सरकारको कुनै सहयोग नभएको गुनासो गर्दै उनले भनिन्, 'हाम्रोभन्दा अरूका कामका लागि सरकारले सहयोग गर्ने गरेको छ । तर हामी बिहान ६ बजेदेखि बेलुकी ७ बजेसम्म धुलोधुवाँ खाएर दौडिरहँदा पनि कुनै सहयोग पाएका छैनौं ।'

कुनै पनि ठूला कार्यालयमा सफा गर्ने कर्मचारी युनियन बनाउने र कुनै पनि बेला काम छाडेर जाँदा अर्को मान्छे पाउन गाह्रो पर्छ । तर आउटसोर्सिङ कम्पनीलाई सरसफाइको जिम्मा दिए यस्ता कुनै पनि समस्या बेहोर्नु नपर्ने उनको भनाइ छ । उनीहरूले कुनै पनि कम्पनीसँग कन्ट्र्याक्ट गर्दा न्यूनतम तीन घन्टादेखि ६ महिनासम्म गर्ने गरेका छन् । यदि कसैलाई काम चित्त बुझ्दो लाग्यो भने यसपछि पनि थप्दै जाने गरिएको छ ।

हालसम्म २५ भन्दा बढी कम्पनीमा काम गरिसक्दा धेरैले त प्रशंसासम्म नगरेको उनी सम्झन्छिन् । केहीले गुनासो गर्दा आफूहरूले त्यसलाई सुधार्ने मौका पाएको कुसुमले बताइन् । कत्तिले त कामको पैसा माग्दा किचकिच गरेका कारण जति दिनुहुन्छ दिनुस् भन्ने अवस्था आउने गरेको उनले सुनाइन् । कहिले क्लाइन्टलाई केही गर्दा पनि चित्त बुझाउन नसके 'कन्ट्रयाक्ट टर्मिनेट' गर्नुपर्ने अवस्था आउँदा भने उनलाई दुःख लाग्छ ।

एक पटक भाटभटेनी घुम्न जाँदा 'यो त सानो सटरबाट सुरु गरेको रे ! अहिले यो अवस्थासम्म आइपुगेको छ' भन्ने जान्दा उनीहरू अचम्भित भएका थिए । तर कुसुम निराश हुँदा समिताले सम्झाउँथिन् भने समिता निराश हुँदा कुसुमले । काम सुरु गर्दाका दिनमा उनीहरू आफैं पनि बिहानको ५ बजेदेखि राति २ बजेसम्म खटेर स्टाफलाई पनि काममा लगाउँथे । कतिपयले महिला त्यसमा पनि कम कच्चा उमेरकै देखेर काम पत्याउन गाह्रो मान्थे ।

त्यसैले उनीहरूले उचाइको काम र कार धुने कामका लागि १० जना पुरुष पनि जागिरमा राखेका छन् । स्टाफलाई काम लगाउन पनि गाह्रो हुने अनुभव सुनाउँदै उनीहरूले भने, 'माया गर्‍यो टाउकोमा टेक्ने, गाली गरे, तेरोमात्रै छ भनेर छाडेर हिँड्ने ।' तर कतिपय 'यो काम मेरो हो' भनेर सोच्ने स्टाफ देख्दा उनीहरूलाई आनन्द आउँछ । सकारात्मक सोचका साथ स्टाफसँगै हातेमालो गरेर अगाडि बढिरहेका कुसुम र समिता कुनै दिन कम्पनीको नामजस्तै काम पनि प्रतिष्ठित हुनेमा आशावादी छन् ।