सुष्मा स्वराज अगस्टमा नेपाल आउने

 नयाँ दिल्ली : भारत भ्रमणमा रहनुभएका उपप्रधान तथा परराष्ट्रमन्त्री कृष्णबहादुर महराले सोमबार साँझ भारतीय विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजसँग भेटवार्ता गर्नुभएको छ ।  नयाँदिल्लीस्थित जवाहरलाल नेहरु भवनमा भएको भेटवार्तामा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको आसन्न भारत भ्रमणको विषयमा छलफल भएको छ । भेटपछि मन्त्री महराले अन्नपूर्णसँग भन्नुभयो, ‘मैले प्रधानमन्त्री देउवा भारत भ्रमण गर्न इच्छुक रहेको बताएँ । उहाँहरूले कूटनीतिक स्तरमा कुरा गरेर मिति चाँडै तय गरिने बताउनुभयो । अब भ्रमण चाँडै हुन्छ ।'

भेटमा भारतीय विदेशमन्त्रीले नेपाललाई संयुक्त राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार परिषद्को अस्थायी सदस्यमा भारतले समर्थन गर्ने आश्वासन दिनुभएको छ । आगामी सेप्टेम्बरमा परिषद्को अस्थायी सदस्य पदका लागि निर्वाचन हुँदै छ । भेटमा पञ्चेश्वर बहुउद्देश्यीय परियोजना निर्माण अघि बढाउन यसको विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदनलाई चाँडै टुंग्याउने विषयमा छलफल भएको थियो ।

भेटमा मन्त्री महराले नेपालीसँग रहेका ५ सय र १ हजार दरका भारतीय नोट साट्ने व्यवस्था मिलाइदिन अनुरोध गर्नुभयो । प्रत्युत्तरमा भारतीय विदेशमन्त्रीले मर्कामा परेका नेपालीका लागि भारतीय रुपैयाँका नोट साट्न भारतले प्रयास गरिरहेको बताउनुभयो । भेटमा महराले भारतीय भूमिमा गएर नेपाली ट्यांकरले खाना पकाउने एलपिजी ग्यास आयात गर्न पाउने व्यवस्था मिलाउन लाइसेन्सको प्रबन्धका लागि अनुरोध गर्नुभएको थियो ।

तर, यसमा भारतीय पक्ष सकारात्मक देखिएको छैन । अधिकारीका अनुसार भारतीय विदेशमन्त्री स्वराजले नेपाललाई एलपिजी ग्यासको स्टेसन तोक्न आग्रह गर्दै भारतीय ट्यांकरले ल्याएर त्यहाँ छाडिदिने र पछि नेपालले आफ्नै ढंगले वितरण गर्नसक्ने जवाफ दिनुभएको थियो ।

महराले भारतले हालै सुरु गरेको वस्तु तथा सेवा एकीकृत करका कारण नेपाललाई पर्ने असरबारे भारतीय पक्षको ध्यानाकर्षण गराउनुभएको थियो ।
दुवै विदेशमन्त्रीले नेपाल-भारतबीच पछिल्लो समय विभिन्न स्तरमा भएका राजनीतिक, कूटनीतिक, प्रशासनिक आदानप्रदान तथा छलफलले दुई मुलुकबीचको मित्रताको सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउन सहयोग पुर्‍याएको मनन गरेको नेपाली दूतावासद्वारा जारी विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।

भेटवार्तामा दुबै पक्षले द्विपक्षीय हितका विषयसँगै विकास सहयोगका परियोजना, व्यापार र पारवहन, क्रस बोर्डर इन्फास्ट्रक्चर, जलविद्युत् परियोजनालगायत विषयमा छलफल भएको दूतावासले विज्ञप्तिमा उल्लेख गरेको छ । भेटमा परराष्ट्रमन्त्री महराले विदेशमन्त्री स्वराजलाई नेपालको राजनीतिक अवस्थाबारे अवगत गराउँदै नयाँ सरकारका प्राथमिकता तथा हालै दुई चरणमा सम्पन्न स्थानीय निर्वाचनबारे जानकारी गराउनुभएको दूतावासले जनाएको छ । विदेशमन्त्री स्वराजले दुई चरण निर्वाचन सफलतापूर्वक सम्पन्न गराएकोमा नेपाल सरकारलाई बधाई दिँदै भर्खरै बनेको देउवा नेतृत्वको सरकारको सफल कार्यकालका लागि शुभकामना दिनुभएको थियो ।

पाकिस्तान र भारतबीचको वैमनश्यताका कारण १९ औं सार्क शिखर सम्मेलनको नयाँ मिति तय हुन नसकेका बेला मन्त्री महराले भारतीय पक्षसँग शिखर सम्मेलन आयोजनाबारे छलफल गर्नुभएको छ । भेटमा मन्त्री महराले दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन (सार्क) को वर्तमान अध्यक्ष राष्ट्र भएको नाताले सार्कलाइ सक्रिय बनाउन नेपालको चाहना रहेको बताउनुभयो । ‘अध्यक्ष राष्ट्र भएको नाताले आगामी सार्क शिखर सम्मेलन गराउने विषयमा पनि कुरा राख्यौं । भारतीय विदेशमन्त्रीले यसबारे हामी सोच्छौं भन्नुभएको छ', महराले भन्नुभयो । सो अवसरमा महराले भारतीय विदेशमन्त्री स्वराजलाई नेपाल भ्रमणको निम्तो पनि दिनुभयो ।

त्यसैगरी, नेपालको आर्थिक सामाजिक विकासमा भारतले गरिरहेको सहयोगका लागि परराष्ट्रमन्त्री महतले भारत सरकारलाई धन्यवाद दिनुभयो । सोमबारै साँझ परारष्ट्रमन्त्री महराको सम्मानमा विदेशमन्त्री स्वराजले आयोजना गरेको रात्रिभोजमा सहभागी हुनुभयो । उपप्रधानमन्त्री तथा परराष्ट्रमन्त्री महरा तथा भारतीय विदेशमन्त्रीसँगको भेटपछि भारतीय विदेश मन्त्रालयले विज्ञप्ति जारी गर्दै आगामी दिनमा दुई मुलुकको ऐतिहासिक तथा मित्रतापूर्ण सम्बन्ध थप मजबुत हुने उल्लेख गरेको छ । दुई मुलुकबीच भएको उच्चस्तरीय राजनीतिक आदानप्रदानका साथै आगामी दिनमा हुने भ्रमणका विषयमा पनि छलफल गरेको छ । त्यसैगरी, परराष्ट्रमन्त्री महराले नेपालमा भर्खरै सम्पन्न स्थानीय निर्वाचनबारे बताउँदै संविधान संशोधन प्रक्रियामा नेपाल सरकारको प्रयासबारे बताएको उल्लेख गरेको छ ।

उपप्रधानमन्त्री महराले दिल्ली आइपुगेलगत्तै दूतावास परिसरमै दुई चरणमा नेपालसँग कूटनीतिक सम्बन्ध राखेका मुलुकका नियोग प्रमुखहरूसँग अन्तरक्रिया गर्नुभयो । दुईदिने अन्तरक्रियामा राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार परिषद्को सदस्यमा नेपालको उम्मेदवारीबारे जानकारी गराउँदै नेपाललाई समर्थन गर्न आग्रह गर्नुभएको थियो । नेपालको पछिल्लो राजनीतिक अवस्थाबारे कूटनीतिक नियोग प्रमुखहरूलाई जानकारी गराउँदै नयाँ संविधान, स्थानीय निर्वाचनलगायत नयाँ सरकारबारे उल्लेख गर्नुभएको थियो । नेपालको विदेश नीति, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धबारे उल्लेख गर्दै नेपालमा लगानीका लागि समेत कूटनीतिक नियोग प्रमुखहरूलाई आग्रह गर्नुभयो । कार्यक्रममा कतिपय दूतावास प्रमुखले भने खुलेरै नेपालको समर्थन गर्ने आश्वासन दिएको ती अधिकारीले बताए ।

कार्यक्रममा परराष्ट्र मन्त्रालयका संयुक्त राष्ट्रसंघ महाशाखा प्रमुख सहसचिव भरतराज पौड्यालले नेपालमा मानवअधिकारको अवस्थाबारे प्रतिवेदन पेस गर्दै परिषद्को सदस्यताको आधारका लागि नेपालका मानवअधिकारका सूचकांक तर्कसंगत रहेको बताउनुभयो ।

भारतमा रहेर नेपाल हेर्ने ८२ वटा कूटनैतिक नियोगमध्ये अन्तरक्रियामा ५० वटा नियोग प्रमुखलाई आमन्त्रण गरिएको थियो । आइतबार र सोमबार दुई चरणमा गरिएको अन्तरक्रियामा ४१ मुलुकका नियोग प्रमुख सहभागी थिए । अन्तरक्रियामा नेपाललाई समर्थन जनाउने सम्भावना भएका मुलुकका नियोग प्रमुखलाई मात्र बोलाइएको थियो ।

नोभेम्बरमा हुने संयुक्त राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार परिषद्को अस्थायी सदस्यताका लागि हुने चुनावमा नेपालले उम्मेदवारी दिएको छ । नेपालले सन् २०१८ देखि २०२० का लागि उम्मेदवारी दिएको हो । सदस्यता जित्न नेपालका लागि भारत र चीनको समर्थन महत्ववपूर्ण भएको हुँदा नेपालले यसका लागि लबिङ गरेको हो ।

भारतीय विदेशमन्त्री नेपाल आउने

भारतीय विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराज अगस्ट दोस्रो साता नेपाल भ्रमणमा आउनुहुने भएको छ । अगस्ट १० र ११ मा काठमाडांैमा आयोजना हुने क्षेत्रीय संगठन बिमस्टेकको विदेशमन्त्रीस्तरीय बैठकमा भाग लिन उहाँ आउने तय भएको सरकारी अधिकारीहरूले बताए । मन्त्री महरासँग भएको भेटमा उहाँले सो जानकारी गराउनुभएको हो ।