कांग्रेसमा एकता, एमालेमा बढ्यो तिक्तता

विराटनगर : कांग्रेसले 'अभूतपूर्व' एकता प्रदर्शन गर्दै विराटनगर महानगरमा आफ्नो जित सुनिश्चित निकालेको छ । कांग्रेस राज नीतिको उद्गम मानिने विराटनगरमा 'कांग्रेसजनबाटै कांग्रेसलाई खतरा रहेको' विश्लेषण गरिएको थियो । तर पहिलो चरणको स्थानीय तहको निर्वाचनमा अन्य महानगरमा खेपेको हारको पीडाबोधलाई विराटनगरको जितले थोरै भए पनि मलमपट्टी गरिदिएको छ । 'पार्टीभित्रको गुटगत राजनीतिक दम्भको अहंकार' बोकेका खेमा एउटै जुइनोमा कस्सिएर चुनाव नलडे हार्ने तथ्य बुझेका कांग्रेसजन 'फुटेर नभई जुटेर' चुनावमा भिडे । यसैको बलमा विराटनगरमा स्थानीय चुनावमा गुमेको 'कुर्सी' २० वर्षपछि कांग्रेसकै हातमा आइपुगेको छ । मेयर र उमेयरमा कांग्रेसका भीम पराजुली र इन्दिरा कार्की (इन्दु) विजयी हुनुभएको छ ।

पहिलो स्थानीय निकायको निर्वाचनमा अशोक कोइरालाले जिते पनि २०५४ मा एमालेका रमेशचन्द्र पौडेलसँग कांग्रेसका अमृत अर्यालले हार बेहोर्नु परेको थियो । यो पटक पनि मेयर पदमा निकै दह्रो आकांक्षीका रूपमा हेरिएका अर्यालको साटो पराजुलीलाई उठाएर 'कोइराला निवास' र उसकै 'छत्रछायाँमा हुर्केका' नेता महेश आचार्य र मिनेन्द्र रिजालले पनि विराटनगरको विजयलाई आत्मसम्मानसँग जोडेर हेर्नुभयो । निवासका प्रतिनिधि डा. शेखर कोइराला त पहिलेदेखि सक्रिय नै हुनुहुन्थ्यो । भीम पराजुली र इन्दिरा कार्कीलाई 'जस्तोसुकै अवस्थामा' पनि जिताउन पार्टीको संस्थापनलाई पनि निकै दबाब पर्‍यो ।

'विराटनगरमा हारे त्यसको सन्देश नकारात्मक रूपमा देशव्यापी जानेछ भन्ने बुझेरै पार्टी अध्यक्ष शेरबहादुर देउवाले नेता विमलेन्द्र निधिलाई आफ्नो 'दूत' बनाएर पठाउनुभयो', कांग्रेसका एक जिल्लास्तरका नेताले भने, 'टिकट नपाएको झोक र रिस साँध्न विभिन्न समूहले खेल्ने खेललाई निधिले नै थामथुम पार्नुभयो ।' एक साता विराटनगर बस्नुभएका नेता निधिले चित्त नबुझाएका समूहसँग आफैं छलफल गर्नुभएको र सबैको मेहनतको बलमा निकै फराकिलो (५७१०) मतअन्तरले एमालेका विनोद ढकाललाई पराजित गर्न सफल भएको ती नेताले बताए ।

तालमेल र गठबन्धन गरेर चुनावी बाटो रोजेका माअ‍ेवादी केन्द्र र संघीय समाजवादी फोरम, एमाले र नेपाल लोकतान्त्रिक फोरमका उम्मेदवार कांग्रेससँग फराकिलो मताअन्तरले पराजित भए ।

तालमेल र गठबन्धन गरेर चुनावी बाटो रोजेका माअ‍ेवादी केन्द्र र संघीय समाजवादी फोरम, एमाले र नेपाल लोकतान्त्रिक फोरमका उम्मेदवार कांग्रेससँग फराकिलो मताअन्तरले पराजित भए । तालमेल गरेका दललाई फाइदा भन्दा 'पार्टीभित्रै आन्तरिक दबाब' र 'चुनावी बेफाइदा' मात्र भयो । चुनावी आत्मसमीक्षा भइरहँदा एमालेलाई नै सबैभन्दा धेरै झट्का लाग्यो । ओली पक्षका विनोद ढकालको 'जिल्ला नेतृत्वमा बढ्दो मनोमालिन्य' रोकेर 'साइजमा ल्याउन' नेपाल खेमाले गरेको असहयोग ढकालको हारको कारण बन्यो ।

नेपाल लोकतान्त्रिक फोरमसँग गरिएको चुनावी तालमेलाई महेन्द्र मोरङ क्यामम्पसमा २०३८ सालमा भएको फडिन्द्र तिम्सिना 'हत्याकान्ड' का प्रसंगसँग जोडेर ढकालको कमजोरी उधिन्ने काम भयो । यसमा जोडिएको भनी आरोप लागेका पक्षसँग 'कुममा कुम मिलाएको' व्यवहार एमालेको एउटा पक्षलाई मन परेको थिएन ।

तालमेलले विगतको रिसिइवीलाई पुनरावृत्ति गरेसँगै एमलेमा भित्रभित्रै असन्तुष्टिको 'ज्वारभाटा' उठ्यो, त्यसको रिसमा 'ब्यालेट पेपरमा अन्तै छाप लाग्यो' यसकै परिणाम थियो ढकालले निकै अपेक्षा गरेका वडामा निकै कम मत पाउनुभयो । यो तालमेलको राम्रो फाइदा अन्ततः कांग्रेसले नै लियो । तालमेलले सबैभन्दा धेरै बेफाइदा एमालेलाई भयो । जम्मा तीनवटा वडामा चित्त बुझाउनु परेको एमालेका उम्मेदवारलाई बागी उम्मेदवारले जितेर गतिलो जवाफ दिए । उसकै पकड क्षेत्रमा मेयरका उम्मेदवार ढकाललाई राम्रैसँग अन्तर्घात भयो । लोकतान्किका मतदाताले एमालेलाई भोट हालेनन् र एमालेकाले लोकतान्त्रिकलाई ।

संघीय समाजवादी फोरम र माओवादी केन्द्रबीच तालमेल त भयो तर आआफ्नै उम्मेदवारलाई मत खसाल्ने क्रम नेताले चाहेर पनि रोक्न सकेनन् । बदर मतको पिरलोले पनि दुवै गठबन्धनका दल समस्यामा परे । मेयरका उम्मेदवार उमेश यादवले सार्वजनिक रूपमै 'बदर मतकै कारण हारियो, त्यो सबै जोडिएको भए त म नै विजयी हुने रहेछु ।' अन्य दलको तुलनामा फोरमको बदर मतको दर निकै धेरै छ । पार्टीको ओज नभए पनि 'लोकप्रियताको बलमा' चुनाव जित्न उपमेयरमा नमिता न्यौपानेलाई अघि सारेको माओवादीका नेतेत्वका लागि चुनावी परिणाम निकै अत्यासलाग्दो बन्न पुग्यो । एउटा वडामा मात्रै जितेर 'नाक जोगाएको' माओवादीका लागि विराटनगरको चुनाव अनुभवको एउटा अध्याय बनेको छ । फोरमका लागि ६ वटा वडामा प्राप्त गरेको विजयले थप हौसला दिएको छ । एउटै पनि वडामा नजितेको फोरम लोकतान्त्रिकका लागि तालमेल 'नजाने गाउँको बाटै नसोध्नु झैं' भएको छ ।

विराटनगरमा पार्टीभित्रै नमिलेका मन जोड्न र आपसी तुष माझ्न कांग्रेस सफल भयो । पराजुलीलाई जिताउन पार्टीमा प्रभावशाली मानिएका नेताहरू महेश आचार्य, डा. शेखर कोइराला, मिनेन्द्र रिजाल, विमलेन्द्र निधि, अमृत अर्याल, डा. डिला संग्रौला एउटै कित्तामा उभिएका त छन् तर यसको स्थायित्व भने आफैंमा ठूलो प्रश्न हो । प्रमुख र उपप्रमुखसहित ७ वटा वडाध्यक्ष लिएर जित हात पारे पनि बूढो विराटनगरको विकासलाई उत्कर्षमा लैजान कांग्रेस र उसका विजयी नेतृत्वको सामुन्ने भने चुनौतीको ठूलै पहाड उभिएको छ ।