‘ममताले गोरखालीहरूको स्वाभिमानमा प्रहार गरिन्'
दार्जिलिङमा गोरखालीहरूको यसपल्टको आन्दोलन धेरै हदसम्म सन् १९८६/८६ को जस्तो महसुस भइरहेको छ । त्यसबेला गोरखा लिबरेसन फ्रन्ट त्यस क्षेत्रको एउटा बलियो संगठन थियो । उनीहरूले करिब ४/५ वर्ष आन्दोलन गरेका थिए । अहिलेको आन्दोलनको स्थिति पनि त्यस्तै लागिरहेको छ ।
यसको कारण के हो भने गोरखालीहरू धेरै रिसाएका छन् । उनीहरूको स्वाभिमानमा कतै चोट परेको छ । गोरखालीहरू खासगरी गोरखाल्यान्ड टेरिटोरियल एडमिनिस्ट्रेसनसम्बन्धी ल्याइएका प्रावधानबाट क्रुद्ध छन् ।
उनीहरूलाई लागिरहेको छ कि पश्चिम बंगाल सरकारले एडमिनिस्ट्रेसनको सफलतामा अनेकौं अवरोध सिर्जना गरेको छ । यसलाई असफल पार्न अनेकौं किसिमका षडयन्त्र र प्रयास गरिएको छ । यसैले अब जबसम्म उनीहरूले छुट्टै राज्य पाइँदैन, तबसम्म त्यस क्षेत्रको आफूले चाहेजस्तो विकास गर्न सकिँदैन भन्ने उनीहरूलाई लागिरहेको छ ।
यसका केही महत्वपूर्ण कारणहरू छन् । पहिलो त ममता बनर्जीको सरकारले पहाडमा गोरखाली समुदायबीच अनेकौं तरिकाले मतभेद उत्पन्न गराउने प्रयास गरिन् । र सबैभन्दा प्रमुख कुरा यो हो कि गोरखालीसँग एकजुट रहेका लेप्चा र भोटे समुदायलाई पनि फूटाउने प्रयास गरियो ।
साथसाथै गोरखाल्यान्ड टेरिटोरियल एडमिनिस्ट्रेसन (जीटीए)लाई दिइने रकममा अनेकौं बाधा खडा गरियो । तर केन्द्रबाट एडमिनिस्ट्रेसनले पाउने रकम भने रोकिएन । यसबाट जीटीएको नेतृत् वगर्ने गोरखा जनमुक्ति मोर्चा कुपित छ ।
सर्सर्ति हेर्दा गोरखाल्यान्डलाई स्वायत्तता दिने प्रयोग पूर्ण रुपमा असफल भएजस्तो लाग्छ । र, अहिले जुन गडबडी भएको छ, त्यसबाट गोरखाली समुदायको स्वाभिमानमा ठेस लागेको छ । कसरी भने ममता बनर्जीको सरकारले एक्कासी दार्जिलिङसमेत पश्चिम बंगालका कुना कुनामा बंगाली भाषा अनिवार्य रुपमा पढ्नै पर्ने गरी लादियो ।
बंगाली पढ्नैपर्ने आदेश पछि फिर्ता लिए पनि त्यतिन्जेलसम्म आगोमा घ्यू हालेजस्तै आन्दोलन चर्किसकेको थियो र अझै चर्कियो । यसैकारण आज गोरखाली समुदायलाई उनीहरू अलग जाति र समुदायका भएको तथा उनीहरूको तालमेल बंगालका बाँकी समुदायसँग नभएको अनुभूति भइरहेको छ । तर यो पनि सत्य हो कि वर्षौंदेखि बंगाली र गोरखाली सँगै बस्दै आएका छन् ।
दार्जिलिङको पर्यटन व्यवसायमा हानी पुर्याउनु गोरखालीहरूको मूर्खता हो जस्तो लाग्छ मलाई । किनभने तपाईं कामकाज बन्द गर्न सक्नुहुन्छ, रेल रोक्न सक्नुहुन्छ । सन् १९६०/६१ मा बंगाली भाषाका लागि आसाममा बंगालीहरूले आन्दोलन गर्दा उनीहरू रेलको लिकमा बसेका थिए ।
तपाईं रेल सेवा बन्द गर्न सक्नु हुन्छ तर स्टेसनमा आगो लगाउनु, पर्यटनका आधारभूत संरचना विध्वंश गर्नु ठूलो मूर्खता हो । यस्तो काम सही सोच राख्ने गोरखालीले गर्दैनन् । गोरखाल्यान्ड आन्दोलन तुहाउन चाहनेहरूको काम हो भौतिक सम्पत्ति नष्ट गर्ने काम ।
किनभने मानौं कि गोरखाल्यान्ड पाए भने पनि गोरखालीले यी सबै भौतिक संरचना निर्माण गर्न लगानी त गर्नैपर्छ, यद्यपी अहिले यो एउटा काल्पनिक स्थिति मात्र हो । आजको मितिमा सबै बर्बाद गर्नुको कुनै अर्थ छैन । सर्वसाधारण साथमा छन् भने कुनै तोडफोड नगरी शान्तिपूर्ण तरिकाले पनि आन्दोलन सञ्चालन गर्न सकिन्छ । र यदि तपाईं सर्वसाधारणलाई तर्साएर, विध्वंश मच्चाएर आन्दोलन स्थापना गर्ने प्रयास गर्नु हुन्छ भने यो बेग्लै कुरा भयो ।
गोरखा जनमुक्ति मोर्चा र उसका नेता विमल गुरुङ तथा रोशन गिरिले सर्वसाधारण आफ्नो साथमा रहेको दाबी सत्य हो भने रेल स्टेसनमा आगजनी, चिया बगानमा आक्रमण र आधारभूत भौतिक संरचना नष्ट गर्नुको कुनै औचित्य छैन । किनभने चिया, टिम्बर र पर्यटन दार्जिलिङको अर्थतन्त्रको प्रमुख स्रोत हुन् ।
तपाईं बेग्लै राज्य माग गर्दै हुनुहुन्छ भने यी सबै उद्योगबाट नाफा कायम गर्नु कुनै पनि राज्यका लागि अत्यन्त आवश्यक हुन्छ । तपाईंले केन्द्रलाई यो आधारभूत सर्त पूरा गर्ने विश्वास दिलाउन नसके केन्द्रले नयाँ राज्य गठनको मागमा कहिल्यै विचारसमेत गर्ने छैन ।
यी सबै कुरा गोरखाल्यान्डका वरिष्ठ नेताहरूलाई राम्रैसँग हेक्का छ तर युवा नेताले यो कुरा बुझेका छैनन् । उनीहरूले एक्कासी आएको पैसा मात्र देखिरहेका छन् तर यो प्रष्ट छैन कि पैसा कहाँबाट आयो । यसैले युवाहरू जोशिएर यस्ता तोडफोडजस्ता क्रियाकलाप गरिरहेका छन्, यसबाट उनीहरूले जोगिनुपर्छ । किनभने यसो नगरिकन पनि उनीहरू आफ्नो आन्दोलन सञ्चालन गर्न सक्छन् ।
(साभार बीबीसी )
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
