११ महिनामा १९ खर्ब ६६ अर्ब कर्जा
काठमाडौं : बैंक तथा वित्तीय संस्थाले आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ को ११ महिनासम्ममा विभिन्न क्षेत्रमा १९ खर्ब ६६ अर्ब रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गरेका छन् । यो कर्जा अघिल्लो आवको यसै अवधिको तुलनामा २१ प्रतिशत बढी हो । अघिल्लो वर्षको यसै अवधिमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले १६ खर्ब २४ अर्ब रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गरेका थिए । गएको आवमामात्रै दुई खर्ब ८४ अर्ब ६३ करोड कर्जा प्रवाह भएको छ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाले थोक तथा खुद्रा व्यापार र उत्पादनमूलक क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी कर्जा प्रवाह गरेका छन् । यस क्षेत्रमा करिब २२ प्रतिशत लगानी भएको छ । अघिल्लो आवको जेठसम्म यस क्षेत्रमा वित्तीय संस्थाले तीन खर्ब ५८ अर्ब ८४ करोड लगानी गरेका थिए । एक वर्षमा यस क्षेत्रको लगानी ७१ अर्ब २९ करोड बढेको छ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट खाद्य वस्तु प्रशोधन तथा प्याकेजिङ, कृषि तथा वनजन्य उत्पादन, वियर/सोडा/अल्कोहल, नन् अल्कोहल, टोबाको, ह्यान्डीक्राफ्ट, सनपार्ट, टेक्सटाइललगायत उत्पादनमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले तीन खर्ब २९ अर्ब १३ करोड लगानी गरेका छन् । अघिल्लो वर्षको समीक्षा अवधिमा यस्तो लगानी दुई खर्ब ९० अर्ब थियो । एक वर्षमा यो क्षेत्रमा करिब ३९ अर्ब रुपैयाँले बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रले लगानी विस्तार गरेका छन् । गएको वर्षमा सिमेन्ट उत्पादनमा बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रबाट ४६ अर्ब २१ करोड लगानी भएको छ । यसरी नै गएको वर्ष पूर्वाधार क्षेत्रको आवास तथा गैरआवास र ठूला सडक तथा पुल निर्माणमा दुई खर्ब १९ अर्ब २९ करोड लगानी भएको छ । व्यक्तिगत आवास निर्माणमा एक खर्ब ७७ अर्ब ९५ करोड कर्जा प्रवाह भएको छ । चालू आवमा यो क्षेत्रको लगानी अझ बढ्ने देखिएको छ ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले चालू आवको मौद्रिक नीतिमार्फत व्यक्तिगत आवास कर्जाको सीमा ५० लाखले बढाएर एक करोड ५० लाख पुर्याएको छ । अघिल्लो आवको यसै अवधिमा आवास निर्माणका लागि एक खर्ब ४५ अर्ब कर्जा प्रवाह भएको थियो । सरकारको प्राथमिकतानै पूर्वाधार निर्माणमा भएकाले गएको आवमा ठूला पुल र सडक निर्माणमा २६ अर्ब २६ करोड रुपैयाँ कर्जा गएको छ । यातायात, सूचना तथा सार्वजनिक सेवामा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले एक खर्ब पाँच अर्ब ९२ करोड लगानी गरेका छन् । अघिल्लो वर्षको जेठसम्म यस्तो लगानी जम्मा ७९ अर्ब ४१ करोडमात्र थियो ।
पछिल्लो समय बैंक तथा वित्तीय संस्थाले कृषि क्षेत्रमा लगानी बढाएका छन् । एक वर्षको अवधिमा यस क्षेत्रको लगानी बढेर ११ अर्ब ८३ करोड पुगेको छ । गएको वर्षको जेठसम्म बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट कृषि क्षेत्रमा ८८ अर्ब ७३ करोड लगानी भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले कृषि ऊर्जा क्षेत्रमा १५ प्रतिशत लगानी गर्नुपर्ने बताए पनि कुल कर्जाको करिब साढे चार प्रतिशतमात्र लगानी भएको छ ।
राष्ट्र बैंकले नयाँ मौद्रिक नीतिमार्फत अब बैंक तथा वित्तीय संस्थाले कुल लगानीको १० प्रतिशत अनिवार्य कृषि क्षेत्रमा लगानी गर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । राष्ट्र बैंकको नीतिअनुसार कृषिमा लगानी बढाउन चुनौती भएको बैंकर्सहरूले बताएका छन् । सानिमा बैंकमा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत भुवनकुमार दाहालले एकै पटक लगानी बढाउन चुनौती भएको बताउनुभयो । विस्तारै बढाउन पाएको भए हुन्थ्यो एकै वर्षमा अहिले भइरहेकै जति कर्जा थप गर्न गाह्रो हुने उहाँको भनाइ छ । बढेको पुँजीको आधारमा लगानी बढाउन अझ गाह्रो हुने उहाँको भनाइ छ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाले हालसम्म फाइनान्स, बिमा तथा स्थिर सम्पत्तिमा एक खर्ब ६० अर्ब १४ करोड लगानी गरेका छन् । यो कर्जा गएको अघिल्लो आवको यसै अवधिसम्म एक खर्ब २९ अर्ब २३ करोडमात्र थियो । यो रकममध्ये घरजग्गा कारोबारमा ८३ अर्ब ९० करोड लगानी भएको छ । अघिल्लो आवको जेठसम्म बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रको घरजग्गामा ६६ अर्ब ४६ करोड लगानी गरेका थिए ।
वित्तीय संस्थाले अहिलेसम्म सेवामूलक उद्योग पर्यटन, होटल, विज्ञापन एजेन्सी, हस्पिटल, शिक्षालगायत क्षेत्रमा साढे एक खर्ब लगानी गरेका छन् । यसैगरी बैंक तथा वित्तीय संस्थाले गएको वर्ष अन्य विविध क्षेत्रमा तीन अर्ब ३६ अर्ब ७७ करोड लगानी गरेका छन् । समग्रमा खानी तथा उत्खनन, स्थानीय सरकार कम लगानी गरेको पाइन्छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले सुनचाँदीमा ३७ अर्ब ७३ करोड लगानी गरेका छन् ।