नेपालले बिमस्टेक शिखर सम्मेलनको मिति प्रस्ताव गर्ने

काठमाडौं : नेपालले क्षेत्रीय संगठन बिमस्टेक (बे अफ बंगाल इनिसियटिभ्स फर मल्टि सेक्टरल, टेक्निकल एन्ड इकोनोमिक कोअपरेशन) को चौथो शिखर सम्मेलनको ठोस मिति बिमस्टेक सदस्य मुलुकलाई प्रस्ताव गर्ने भएको छ ।

बिमस्टेकका विदेशमन्त्रीको बिहीबार र शुक्रबार हुने बैठकमा नेपालले बिमस्टेक शिखर सम्मेलनको मिति प्रस्ताव गर्ने भएको हो । नेपाल तीन वर्षयता बिमस्टेकको अध्यक्ष मुलुक छ । ‘विदेशमन्त्रीस्तरीय बैठकमा हामी बिमस्टेक शिखर सम्मेलनको मिति प्रस्ताव गर्नेछौँ । अक्टोबरमा गर्न सकिने विषयमा छलफल भइरहेको छ', प्रधानमन्त्रीका विदेश मामिला सल्लाहकार डा. दिनेश भट्टराईले अन्नपूर्णसँग भने । उनका अनुसार प्रान्तीय र संसदीय चुनाव अघि बिमस्टेक शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने सम्भावना बढेको छ ।

पूर्ववत घोषणाअनुसार नेपालले सन् २०१७ को अन्तिमसम्म बिमस्टेकको चौथो शिखर सम्मेलन आयोजना गर्नुपर्ने छ । ‘अक्टोबरको दोस्रो साताका लागि बिमस्टेक शिखर सम्मेलन आयोजना गर्न सकिने विषयमा छलफल भइरहेको छ । तर, टुंगिएको छैन', जानकार अधिकारीले भने । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले होटल सोल्टीमा बिहीबार साँझ सम्मेलन उद्घाटन गर्ने तय भएको छ ।

बिमस्टेक विदेशमन्त्रीस्तरीय बैठकमा बिमस्टेकलाई पुनर्ताजकीकरण गरी लैजान आवश्यक रणनीति तय गर्ने विषयमा छलफल हुने भएको छ । बिमस्टेक मुलुकका विदेशमन्त्रीबीच आतंकवाद नियन्त्रण, गरिबी निवारण, रेल, सडकजस्ता कनेक्टिभिटीका परियोजनामा सहकार्य बढाउने र ऊर्जा क्षेत्रमा मिलेर काम गर्ने, माउन्टेन इकानोमीलाई प्रवद्र्धन गर्ने विषयमा कुराकानी हुने अधिकारीहरूले बताए ।

बैठकमा भाग लिन भारतीय विदेशमन्त्रीलगायत दक्षिण एसियाली मुलुकका विदेशमन्त्री नेपाल आउनेछन् । थाइल्यान्ड र म्यानमारबाट उपविदेशमन्त्रीको सहभागिता रहनेछ ।
नेपालले सन् २०१६ मै बिमस्टेक शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने भने पनि आन्तरिक राजनीतिक परिस्थितिका कारण सम्मेलन आयोजना गर्न सकेन ।
तत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले भारतको गोवामा गत वर्ष अक्टोबरमा आयोजित बिमस्टेक आउटरिच समिटका क्रममा नेपालले सन् २०१७ भित्र बिमस्टेक शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने प्रतिबद्धता बिमस्टेक सदस्य मुलुकसँग जनाएका थिए ।

विदेशमन्त्रीस्तरीय बैठक अघि बिहीबार बिमस्टेकका ‘सिनियर अफिसियल्यस मिटिङ्' (एसओम) ले गत फेब्रुअरीमा लिएका निर्णय कार्यान्वयन समीक्षा हुनेछ । एसओएमले विदेशमन्त्रीस्तरीय बैठकमा एजेन्डा सिफारिस गर्ने भएको छ । परराष्ट्रसचिवस्तरीय बिमस्टेक ‘सिनियर अफिसियल्यस मिटिङ्' बिहीबारै काठमाडांैमा हुन लागेको हो ।

बैठकका लागि तयारी अघि बढेको परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ । नेपालले सन् २०१७ भित्र बिमस्टेक शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने घोषणा यसअघि नै गरिसकेको छ । सरकारले शिखर सम्मेलन सन् २०१६ मै गर्ने योजना बनाए पनि भूकम्प र भारतीय नाकाबन्दीका कारण उक्त योजना पछि धकेलिएको थियो।

बिमस्टेकको शिखर सम्मेलन लामो समयदेखि हुन सकेको छैन । यसअघि बिमस्टेकका सरकार प्रमुखहरूको आउटरिच सम्मेलन भारतको गोवामा गत अक्टोबरमा आयोजना भएको थियो । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको विशेष पहलमा ब्रिक्स सम्मेलनकै दौरान उक्त सम्मेलन भएको थियो । सन् १९९७ मा स्थापित क्षेत्रीय संगठन बिमस्टेकमा बंगलादेश, भारत, म्यानमार, श्रीलंका, थाइल्यान्ड, भुटान र नेपाल सदस्य छन् ।

बिमस्टेकका सदस्य देशले गोवा बैठकमा आतंकवाद एसिया क्षेत्रको शान्ति र स्थिरताका लागि एक मात्रै चुनौती रहेको निष्कर्ष निकालेका थिए । ‘आउटरिच समिट' पछि जारी घोषणापत्रमा आतंकवादलाई एसिया क्षेत्रको शान्ति र स्थिरताका लागि मुख्य चुनौती रहेको भनिएको थियो । भारत एसियामा आतंकवादको खतराको मुद्दामा बिमस्टेक सदस्य देशलाई आफ्नै धारणामा समान धारणा बनाउन पूर्ण सफल भएको देखिएको विश्लेषण त्यसबेला भएको थियो ।

भारतले पाकिस्तानसँगको आफ्नो शत्रुतापूर्ण सम्बन्धका कारण दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन (सार्क) लाई निष्क्रिय पार्दै दक्षिण एसियाका सार्कका अन्य देशसमेत सदस्य रहेको बिमस्टेकलाई अघि बढाउन चाहेको सन्देश दिँदै आएको छ । इस्लामावादमा गत वर्ष नोभेम्बर पहिलो साताका लागि निर्धारित सार्क शिखर सम्मेलनमा समेत भारत र पाकिस्तानबीचको आतंकवाद, कस्मिरस्थित सीमा विवादलगायत विषयमा वर्षौँदेखिको टकरावका कारण कारण स्थगन भएको थियो ।

कस्मिरमा गत बर्ष अक्टोबरमा १८ भारतीय सैनिक जवान मारिएको घटनामा भारतले पाकिस्तानमाथि औंला ठड्याएको छ । सोही घटनापछि भारतले क्षेत्रीय वातावरण उपयुक्त नरहेको भन्दै भारतले सार्क शिखर सम्मेलन तत्काल गर्न नसकिने बताएको छ । त्यस्तै, सार्क शिखर सम्मेलनको नयाँ मिति घोषणा गर्न नेपाललगायत सार्क सदस्य देशसँग भारतले असहमति जनाएको छ ।