निःशुल्क खाजामा विद्यार्थी आकर्षित
सेपुखोला (जाजरकोट) : पढ्नको लागि स्कुल जान मन नगर्ने सक्ला सेपुखोलाकी जयन्ता विश्वकर्मालाई अचेल घरभन्दा विद्यालय प्यारो लाग्न थालेको छ । गत वैशाखमा विश्व आधारभूत विद्यालय सेपुखोलामा बालकक्षामा भर्ना भएकी उनलाई दिउँसो हापछुट्टीको समयमा दिवा खाजा खान पाइने भएपछि घरभन्दा विद्यालय प्यारो लागेको हो ।
सोही विद्यालयमा ४ कक्षामा अध्ययनरत सरस्वती नेपाली पनि विद्यालयमा हलुवा खान पाएर मक्ख छिन् । उनी गत वर्ष अर्को विद्यालयमा अध्ययनरत थिइन् जहाँ यो दिवा खाजा कार्यक्रम लागू भएको थिए । त्यहाँ सरस्वतीले राम्रोसँग नपढेपछि अभिभावकले विश्व आधारभूत विद्यालयमा भर्ना गरिदिएका हुन् । अहिले उनी नियमित विद्यालय बस्न थालेकी छन् । भन्छिन्, 'दिउँसो खाजा नपाउँदा कस्तो भोक लाग्थ्यो । आफूसँग पैसा पनि हुँदैनथ्यो । विद्यालयमा बस्नै मन लाग्दैन्यो तर अहिले हापछुट्टीको बेला स्कुलमा हलुवा खान पाइन्छ । अचेल भोकका कारण स्कुल छोड्नु पर्दैन ।'
विद्यालयमा पढाइका साथै अन्य रमाइला क्रियाकलाप हुने र हलुवा पनि खान पाइने भएकोले जयन्ता र सरस्वतीजस्तै धेरै विद्यार्थी नियमित विद्यालय आउन थालेका छन् । १ नबज्दै भाग्ने (कक्षा छोड्ने) विद्यार्थी पनि दिवा खाजाको व्यवस्था भएपछि पूरै समय विद्यालयमै बस्ने गरेको प्रधानाध्यापक धनबहादुर शाही बताउँछन् । 'विद्यार्थीलाई दिवा खाजाको व्यवस्था भए पनि विद्यालयमा उपस्थिति दर बढेको र कक्षा छोड्ने दरमा निकै कमी आएको छ' प्रधानाध्यापक शाहीले भने 'यो कार्यक्रमले कुपोषण घटाउन र पढाइप्रति आकर्षण बनाउन निकै टेवा पुगेको छ ।'
बाल कक्षादेखि ८ कक्षासम्म सञ्चालनमा रहेका सो विद्यालयमा करिब दुई सय विद्यार्थी अध्ययनरत छन् । दिउँसो नास्ता खाने समयमा पौष्टिक आहार (दिवा खाजा) दिने गरिएको छ । 'खाजा कार्यक्रमले भोककै कारण विद्यालय छोड्नुपर्ने बाध्यता विद्यार्थीलाई हटेको छ भने खाजा खाने पैसासमेत बचत भएको छ' स्थानीय अभिभावक अमर सिंहले भने, 'यो कार्यक्रम गरिबीले गर्दा कुपोषित हुन थालेका दुर्गमका विद्यार्थीको लागि निकै प्रभावकारी भएको छ ।'
खाजा कार्यक्रमले भोककै कारण विद्यालय छोड्नुपर्ने बाध्यता विद्यार्थीलाई हटेको छ । खाजा खाने पैसासमेत बचत भएको छ । यो कार्यक्रम गरिबीले गर्दा कुपोषित भएका दुर्गमका विद्यार्थीको लागि निकै प्रभावकारी भएको छ ।
शिक्षाका लागि खाद्य कार्यक्रमका अनुसार जाजरकोटका त्रिवेणी नलगाड नगरपालिका रग्दा, भगवती, लहँ, र डाँडागाउँ, बारेकोट गाउँपालिकाका सक्ला, रामीडाँडा, रोकायगाउँ र नायकवाडा कुशे गाउँपालिकाका पैक, अर्छानी, टालेगाउँ र पजारु तथा जुनीचाँदे गाउँपालिकाका गर्खाकोट, मजकोट, दह र कोर्ताङका दुई सय ३१ विद्यालयमा शिक्षाका यस्तो कार्यक्रम लागू गरिएको छ ।
प्रतिविद्यार्थी प्रतिदिन ९० ग्राम पिठो, १० ग्राम चिनी र १० ग्राम तेल दिने गरिएको छ । यो कार्यक्रमबाट जाजरकोटका ३४ हजार विद्यार्थी लाभान्वित छन् । २०५७ सालदेखि मध्य तथा सुदूरपश्चिमका विभिन्न जिल्ला सञ्चालनमा ल्याइएको यो कार्यक्रम हाल जाजरकोट, रुकुम, दैलेख, दार्चुला, बैतडी, अछाम, डँडेलधुरा, बझाङ, बाजुरा र डोटी जिल्लामा लागू गरिएको छ ।
खाद्यान्न अभाव र शिक्षाको पहुँचमा अति न्यून देखिएका जिल्लाका विद्यार्थीलाई आधारभूत शिक्षाको पहुँचमा वृद्धि गर्ने र विद्यार्थी पोषण र स्वास्थ्य स्थितिमा सुधार ल्याउने यो कार्यक्रमको दीर्घकालीन लक्ष्य छ । विद्यार्थीको भर्ना दरमा वृद्धि गर्ने, विद्यालयमा विद्यार्थीको उपस्थिति दर बढाउने, कक्षा छोड्ने दर घटाउने, अध्ययन क्षमतामा वृद्धि गर्ने, लैंगिक समानता कायम गर्ने अपेक्षा रहेको जिल्ला शिक्षा अधिकारी ललितविक्रम सिंहले बताए ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
