६ जीवन बिमा कम्पनी थपिए

काठमाडौं : नेपालमा ६ वटा नयाँ जीवन बिमा कम्पनी थपिएका छन् । हालै थपिएका ६ कम्पनीसहित अब जीवन बिमा कम्पनीको संख्या १५ पुगेको छ । बिमा समितिले असार र साउनमा दुई अर्ब चुक्ता पुँजी पुर्‍याएका ६ वटा जीवन बिमा कम्पनीलाई सञ्चालन अनुमति दिएको छ । समितिले ज्योति, आईएमई, युनियन, रिलाइन्स, रिलायबल र सन नेपाल लाइफ इन्सुरेन्सलाई व्यवसाय सञ्चालन अनुमति दिएको हो ।

असार २० र साउन १८ गते गरी दुईपटक जीवन बिमा सञ्चालन अनुमति दिएको बिमा समिति नियमन विभाग प्रमुख शाम्बराज लामिछानेले जानकारी दिए । समितिबाट अनुमति पाएका आईएमई र युनियन लाइफ इन्सुरेन्स भने तत्कालै सञ्चालनमा आउने भएका छन् भने अन्यले व्यवसाय सञ्चालनका लागि आवश्यक पूर्वाधार तयार गरिरहेको उनले बताए । इजाजतप्राप्त गरिसकेका कम्पनी अब भौतिक संरचना निर्माण र जनशक्ति व्यवस्थापनमा जुटेका छन् ।

‘समितिमा करिब एक दशकअघि १२ वटा जीवन बिमा कम्पनीको सञ्चालनका लागि आवेदन परेको थियो', उनले भने, ‘त्यसमध्ये १० वटालाई अर्थ मन्त्रालयले बिमा व्यवसाय सञ्चालन गर्न सहमति दिएको छ । हामीले तिनै १० जीवन बिमा कम्पनीमध्ये समितिले तोकेको मापदण्ड पुर्‍याउने ६ वटा कम्पनीलाई नौबुँदे सर्तसहित व्यवसाय अनुमति दिएका छौं ।' दुई अर्ब चुक्ता पुँजी पुर्‍याउने कम्पनीले केही सर्त पूरा गरेर बिमा व्यवसाय सञ्चालन गर्न सक्ने उनले बताए । स्ट्यान्डर्ड लाइफ र युनिलाइफले भने बिमा व्यवसाय सञ्चालनका लागि समितिले तोकेको मापदण्ड पूरा गर्न नसक्दा अनुमति इजाजत पाएका छैनन् ।

समितिबाट व्यवसाय सञ्चालनका लागि इजाजत पाएका कम्पनीले बढीमा ६ महिनाभित्र व्यवसाय सञ्चालन गर्न आवश्यक पूर्वाधार, कर्मचारी व्यवस्थापनसहित बिमकको मुख्य कार्यालय रहने स्थान तथा सम्पूर्ण भौतिक संरचना भएको विवरण समितिमा पेस गर्नुपर्नेछ । व्यवसाय सञ्चालन गर्न समितिले तोकेका योग्यता पूरा गरेका व्यक्तिबाट कम्तीमा जोखिमांक विभाग, पुनर्बिमा विभाग र दाबी विभाग प्रमुखको नियुक्त गरेको समितिलाई जानकारी दिनुपर्नेछ ।

व्यवसाय सञ्चालन गर्न बिमकको व्यावसायिक नीति खुल्ने गरी जोखिमांकन, ग्राहक सेवा, बजार प्रवद्र्धन र पुनर्बिमासम्बन्धी दिग्दर्शन समितिमा पेस गर्नुपर्नेछ । यसका साथै सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंककारी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानी निवारण नीति, प्रक्रिया तथा कार्यक्रम बनाई समितिमा पेस गर्नुपर्नेछ ।

अनुमति पाउन बाँकी ४ कम्पनीमा सानिमा लाइफ, स्टार लाइफ, सिटिजन लाइफ र महालक्ष्मी लाइफ इन्सुरेन्स छन् । यी कम्पनीमा प्रवद्र्धक धेरै छन् । ‘यसकारण उनीहरू पुँजी जुटाउन लागिपरेका छन्', लामिछानेले भने, ‘ समितिले दिएको समय सीमाभित्र बाँकी कम्पनीले पनि अनुमति पाउनेछन् ।' बिमा समितिले जेठ २ मा सूचना जारी गरेर ९० दिनभित्र कम्पनी सञ्चालन गर्न योजना बुझाउन निर्देश गरेको थियो ।

हालै लाइसेन्स पाएकासमेत गरी नेपालमा जीवन बिमा कम्पनीको संख्या १५ पुगेको छ । हाल नौवटा जीवन बिमा कम्पनी सञ्चालनमा छन् । यसअघिका नौ जीवन बिमा कम्पनीमध्ये राष्ट्रिय बिमा संस्थानबाहेक अन्य कम्पनीको सेयर नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा सूचीकृत छ । सेयर बजारमा बिमा कम्पनीको प्रतिसेयर मूल्य अन्य वित्तीय संस्थाको तुलनामा उच्च छ ।

बिमा समितिले आगामी असार मसान्तसम्म जीवन बिमा कम्पनीका लागि दुई अर्ब र निर्जीवन बिमा कम्पनीका लागि एक अर्ब चुक्ता पुँजी पु‍र्‍याउन निर्देशन दिएको छ । नयाँ आउने कम्पनीले पनि समितिको निर्देशनअनुसार चुक्ता पुँजी पुर्‍याउनुपर्नेछ । नयाँ कम्पनीले तोकिएबमोजिम चुक्ता पुँजी पुर्‍याएपछि समितिले सञ्चालन अनुमति प्रदान गरेको हो । सञ्चालनमा रहेका कम्पनीमध्ये नेपाल लाइफ इन्सुरेन्सले मात्र समितिले तोकेबमोजिमको चुक्ता पुँजी पुर्‍याएको छ भने अन्यले बोनस, हकप्रद र मर्जर प्रक्रियाबाट पुँजी वृद्धि गर्ने कार्ययोजना समितिमा पेस गरेका छन् । सिटिजन्स लाइफ इन्सुरेन्स र स्टारलाइफ इन्सुरेन्सले भने समितिले सञ्चालन योजना पेस गरिसकेका छन् । योजना पेस गर्न भदौ पहिलोसातासम्मको समय दिइएको छ ।

नयाँ व्यवसाय, पुरानै व्यवसायी नेपाली व्यावसायिक क्षेत्रमा स्थापित व्यवसायीले नै नयाँ व्यवसायका रूपमा बिमा क्षेत्र रोजेका छन् । नयाँ बिमा कम्पनीमा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका पूर्वअध्यक्षदेखि बैंकर्स, विभिन्न क्षेत्रका उद्यमी व्यवसायी प्रवद्र्धक छन् ।

यस्ता छन् प्रवद्र्धक

-ज्योति लाइफ इन्सुरेन्स कम्पनी बोधप्रसाद त्रिपाठी, रमेश चोखानी, सुरज अधिकारी, सर्मिला श्रेष्ठ-आईएमई लाइफ इन्सुरेन्स चन्द्रप्रसाद ढकाल, ग्लोबल बैंक, ईश्वरप्रकाश जोशी, पवनकुमार अग्रवाल, ज्ञानबहादुर जीसी, विष्णुप्रसाद उपाध्याय, जीवनबाबु श्रेष्ठ-रिलायबल लाइफ इन्सुरेन्स राधेश्याम अग्रवाल, मोहन उपाध्याय लोहनी, पुरुषोत्तम पौड्याल, रिलायबल इन्भेस्टमेन्ट, राजनसिंह भण्डारी -रिलाइन्स लाइफ इन्सुरेन्स पवनकुमार अग्रवाल, मनोजकुमार अग्रवाल, जगदीशकुमार अग्रवाल, अशोककुमार तोदी, सिद्धार्थ बैंक र तारा चन्द्र केडिया -युनियन लाइफ इन्सुरेन्स सुलभ अग्रवाल, शेखर गोल्छा, सन्दीपकुमार अग्रवाल, सावंर मल अग्रवाल -सन नेपाल लाइफ इन्सुरेन्स राजेन्द्र शाक्य, सत्यनारायण कयाल, पवनकुमार वंशल, सुशीलकुमार धुरका, प्रमोद अग्रवाल, पुष्करभक्त शर्मा, निता शर्मा

अनुमति पाउने क्रममा रहेका बिमा कम्पनी

-सिटिजन लाइफ इन्सुरेन्स ः प्रदीपजंग पाण्डे, वीरेन्द्रबहादुर बस्नेत, कैलाशप्रसाद सिरोहिया, विकास जबरा, आङछिरिङ शेर्पा, पृथ्वीराज पाण्डे, सुधीरबाबु खत्री, ताराचन्द्र खेतान, पशुपति मुरारका, रामेश्वर थापा
-स्टार लाइफ इन्सुरेन्स ः नेपाल सेयर मार्केट्स एन्ड फाइनान्स, भवानीभक्त जोशी, नरेशबहादुर मल्ल, शेरबहादुर पाण्डे, भाइकाजी श्रेष्ठ, सुदर्शनराज पाण्डे
-सानिमा लाइफ इन्सुरेन्स
ः बद्रीप्रसाद ओझा, अरुणकुमार ओझा, गोपालप्रसाद श्रेष्ठ, जीवनाथ लामिछाने, वीरेन्द्रप्रसाद महतो
-महालक्ष्मी लाइफ इन्सुरेन्स ः मनोरञ्जन रमण शर्मा, मोहनराज जोशी, दीपकराज काफ्ले, रमेशकुमार भट्टराई, उमेशलाल श्रेष्ठ, रविकुमार टिवडेवाला, ताराचन्द्र खेतान
स्रोत : बिमा समिति