भूकम्पबाट चैन खोसिएका ११६ वस्तीका २३६१ घरपरिवार अझै जोखिममा
काठमाडौ :विनाशकारी भूकम्पबाट चैन खोसिएका र सपना गुमाएका एक सय १६ वस्तीका दुई हजार तीन सय ६१ घरपरिवार अहिले पनि जोखिममा छन् । भूकम्प गएको २९ महिनाको अवधिमा तीन बर्षात र दुई हिउँद जोखिमयुक्त वस्तीमा विताएका उनीहरुले अर्को हिउँद पनि चैनसँग बस्न पाउने अवस्था देखिएको छैन । करीव नौ हजार जनाको ज्यान लिने गरी गएको भुकम्पपछि सुशील कोइराला,केपी शर्मा ओली,पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र शेरबहादुर देउवा गरी चार जना प्रधानमन्त्री भए तर जोखिमयुक्त वस्तीमा रहेका पीडितहरुको जीवनस्तर जहाँको त्यहि छ । कागजी प्रक्रियामा अल्झिएको राष्ट्रिय पुननिर्माण प्राधिकरण पनि राजनीतिक रुपमा भागवण्डाको शिकार भएको छ ।
राष्ट्रिय पुननिर्माण प्राधिकरणका प्रवक्ता यमलाल भुसालले भुकम्प गएको २९ महिनापछि जोखिमयुक्त बस्तीका बासिन्दालाई जतिसक्दो छिटो सुरक्षित ठाँउमा स्थानान्तरण गर्ने पहल स्वरुप तत्कालका लागि १७ घरपरिवारलाई लाभग्राही सूचिमा समावेश गरिएको बताए । लाभग्राही सूचीमा सूचीकृत भएपछि जग्गा खरिदका लागि दुई लाख र नीजि आवास पुनर्निर्माणका लागि थप तीन लाख रुपैया अनुदान उपलब्ध गराउने व्यवस्था छ ।
प्राधिकरणले हालसम्म एक सय ३६ वस्ती स्थानान्तरण गर्नु पर्ने निष्कर्ष निकालेको छ । ती मध्ये ६० वटा वस्ती पुर्ण रुपमा र ७६ वटा वस्ती आंशिक रुपमा सार्नुपर्ने देखिएको प्राधिकरणले जनाएको छ । प्राधिकरणका अनुसार एक सय १६ बस्तीमा दुई हजार तीन सय ६१ घरधूरीलाई स्थानान्तरण गर्नु पर्ने देखिएको छ ।
प्राधिकरणले पहिलो चरणमा पाँच जिल्लाका पाँच जोखियुक्त वस्तीलाई सुरक्षित ठाँउमा स्थानान्तरण गरी नमुना एकीकृत वस्ती निर्माण गर्ने प्रक्रिया पनि अघि बढाएको छ । त्यसमा गोरखाको केरौजा, सिन्धुपाल्चोकको सेलाङ, रसुवाको खाल्टे, नुवाकोटको उर्लेनी र दोलखाको बोसिम्पा छन् ।
जोखिमयुक्त वस्ती स्थानान्तरण प्रक्रियालाई सहजीकरण गरी तीव्रता दिन प्राधिकरणले परामर्शदातालाई समेत जिल्लामा परिचालन गरिसकेको छ । उनीहरुले पहिलो चरणमा नक्साको बिस्तृत खाका बनाएर प्राधिकरणसमक्ष प्रस्तुत गरिसकेका छन् ।
प्राधिकरण कार्यकारी समितिको पछिल्लो बैठकले धादिङको गंगाजमुना गाउँपालिकाका १७ घरधनीलाई लाभग्राही सूचीमा राखेको हो । धादिङको गंगाजमुना गाउँपालिका वडा नम्बर १ रि गाउँका ल्बेक लामा तामाङ, नेम बहादुर तामाङ, सुतमान तामाङ, बल बहादुर तामाङ र चम बहादुर तामाङलाई प्राधिकरणले लाभग्राही सूचीमा राखेको घोषणा गरेको छ ।
यसैगरी सोही गाउँपालिकाकाको २ नम्बर वडाका रामबहादुर तामाङ, शिर्वा तामाङ, गंग बहादुर तामाङ, फर्वा लामा तामाङ, दाइ बहादुर तामाङलाई पनि लाभग्राहीमा प्राधिकरणले सुचीकृत गरेको छ । त्यसैगरी रक्से लामा तामाङ, मनोज तामाङ, जल बहादुर तामाङ, डेमे लामा तामाङ, सुन बहादुर तामाङ, अमृत तामाङ र खम्बा लामा तामाङ पनि लाभग्राहीको सुचीमा परेका छन् ।
यस्ता जोखिमयुक्त वस्तीबाट स्वच्छिक रुपमा सुरक्षित स्थानमा सर्न चाहने लाभग्राहीलाई प्राधिकरणको सिफारिसमा सरकारले घडेरी खरिद गर्न दुई लाख रुपैया दिन्छ । बाँकीलाई उपयुक्त जग्गा व्यवस्थापनका लागि पहल गर्न प्राधिकरणले सम्बन्धित जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई निर्देशन दिइसकेको छ ।