मुख्य बजार नैकटानको चपेटामा

बेनी : म्याग्दीका मुख्य बजार क्षेत्र नै नदी कटानको चपेटामा पर्दै आएका छन् । जिल्ला सदरमुकामसमेत रहेको बेनीबजार, मालिका गाउँपालिकाको केन्द्र तथा दोस्रो व्यापारिक केन्द्र दरबाङ, मंगला गाउँपालिकाको केन्द्र बाबियाचौर र प्राकृतिक अस्पतालको उपमा पाएको सिंगा तातोपानी कालीगण्डकी र म्याग्दी नदीको कटानको चपेटामा पर्दै आएका हुन् । बेनी नगरपालिकाको केन्द्रसमेत रहेको बेनीबजार दुवै नदीको दोभानमा अवस्थित छ ।

दुवैतर्फ बर्सेनि कटानको जोखिम बढ्दो छ । देशका जोखिमपूर्ण जिल्ला सदरमुकाममध्ये तेस्रो स्थानमा पर्ने बेनीबजार संरक्षणका लागि बेनीबजार संरक्षण उपभोक्ता समितिले काम गर्दै आएको छ । तीन वर्षदेखि कालीगण्डकी क्षेत्रमा पक्की पर्खाल लगाउने काम निरन्तर रहे पनि म्याग्दी नदीतर्फ पर्ने मंगलाघाट क्षेत्रमा कुनै काम हुन सकेको छैन ।

वर्षामा कालीगण्डकी र म्याग्दी नदीको बहाब उच्च हुने हुँदा यस क्षेत्रका सर्वसाधारण त्रासमा समय कटाउन बाध्य छन् । तातोपानी, बाबियाचौर र दरबाङ क्षेत्र नदी कटानबाट जोगाउन तटबन्ध गर्ने काम गरिए पनि प्रभावकारी बन्न नसकेको स्थानीयको गुनासो छ । एक हप्ताअघि म्याग्दी नदीमा आएको बाढीले दरबाङ र बाबियचौर बजार उच्च जोखिममा परेको छ भने दरबाङको जनप्रिय माविको भवन र खेलमैदान कटानले भत्किएको छ । बाबियाचौरका केही घर भत्किने अवस्थामा पुगेका छन् । बेनी नगरपालिकाका प्रमुख हरिकुमार श्रेष्ठले बेनी बजारलाई नदी कटानबाट जोगाउन जलउत्पन्न प्रकोप नियन्त्रण कार्यालयबाट केही वर्षदेखि क्रमागत योजनाअनुसार काम भइरहेको बताए ।

बेनीबजार, दरबाङ, बाबियाचौर र प्राकृतिक अस्पतालको उपमा पाएको सिंगा तातोपानी कालीगण्डकी र म्याग्दी नदीको कटानको चपेटामा पर्दै आएका हुन् ।

‘नगरपालिकाले पनि काम गर्न यसवर्ष बजेट विनियोजन गरेको छ, त्यसमाथि जलउत्पन्नले नै काम गर्ने भएकाले केन्द्रीय बजेट ल्याउन पहल गरिरहेका छौँ', उनले भने ।

गत आर्थिक वर्षमा समेत गरी कालीगण्डकीमा कालीपुलदेखि होटेल शिखरसम्म पक्की तटबन्ध लगाउने काम सकिएको छ । यसलाई चालु आवमा पनि निरन्तरता दिइनेछ । ‘हामीसँग आर्थिक स्रोत नहुँदा केन्द्रीय बजेटमै निर्भर हुनुपरेको छ', उनले भने । केही वर्षयता मंगला गाउँपालिका-५ अर्मनको हाँडीभीरतर्फ बढेको म्याग्दी नदीको कटानले गाउँपालिकाकै केन्द्र रहेको बाबियाचौरलाई समेत जोखिममा पारेको छ । म्याग्दी नदीको कटान हाँडीभीरतर्फ बढेमा त्यसले बाबियाचौर बजारलाई समेत असर पुर्‍याउने भएकाले अहिले भइरहेको नदी कटान नियन्त्रण गर्नुपर्ने देखिएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष सतप्रसाद रोकाले जानकारी दिए ।

‘यसवर्ष बजार संरक्षणका लागि केही बजेट विनियोजन गरेका छौँ, तर यस्तै रहने हो भने ठूलो बजेट आवश्यक पर्ने देखिएको छ', उनले भने, ‘हामीले सम्बन्धित निकायमा कुरा गर्ने योजना बनाएका छौँ ।' नदी कटानका कारण मुख्य बजारका साथै गलेश्वर, चमेरे, घुमाउनेताल, तिप्याङ हुँदै अन्नपूर्ण गाउँपालिकाको केन्द्र रहेको पोखरेबगरसमेत जोखिममा परेका छन् । गहिरो नदी, कमजोर भू-बनोट र अधिक वर्षाजस्ता कारणले म्याग्दी प्राकृतिक रूपमै बाढी, पहिरो र भूक्षयबाट जोखिमयुक्त क्षेत्रमा पर्ने जिल्ला भू-संरक्षण अधिकृत दिवाकर पौडेलले बताए । ‘त्यसमाथि अवैज्ञानिक तरिकाले खनिएका सडकले यी नदीमा बाढी आउने सम्भावना बढी छ, यसमा समयमै ध्यान दिइएन भने भोलि समस्या विकराल बन्नसक्छ', उनले भने ।