कपडा व्यापारको आवरणमा सुन तस्करी
काठमाडौं : तिब्बतबाट आफ्नै कन्टेनरमा लुगाफाटा ल्याउने, सानै उमेरमा राम्रो व्यापार गरेझैं लाग्ने पेम्बा दोर्जे शेर्पाको फरक रूप प्रकट भएको छ, एक सक्रिय सुन तस्करका रूपमा । प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले बुधबार राति शेर्पाको ‘र्याकेट’ तोडी १५ किलो सुन बरामद गरेको छ । उनको धन्दामा संलग्न अन्य ६ अभियुक्तसमेत पक्राउ परेका छन् ।
करिब करोड मूल्य पर्ने फक्सवागन गाडी चढ्ने विलासी जीवनशैलीका शेर्पाको सामाखुसी, बानियाँटारस्थित भाडाको अपार्टमेन्टमा छापा मार्दा १४ किलो सुन फेला परेको हो । उनले आफ्ना बिक्रेताको साथमा पठाएको थप एक किलो सुन जनकपुरमा बरामद भएको छ ।
जानकारका अनुसार नेपाली बजारमा दैनिक १५ देखि २० किलो सुन राष्ट्र बैंकबाटै वितरण भई वैध ढंगले बिक्री हुन्छ । उत्तिकै परिमाणमा अवैध च्यानलको सुन पनि हरेक दिन यहीं खपत हुन्छ । तस्करीको सुन प्राय: खाडी मुलुक यूएई या चीनबाट भित्रिन्छ । त्यस्तो सुन अधिकांश नेपाली बजारमै खपत हुन्छ । केही अंश तेस्रो मुलुकका साथै भारतसमेत जान्छ । यो धन्दासँग हुन्डी र विदेशी मुद्राको अवैध कारोबार पनि जोडिन्छ । सुन तस्करीमा प्रतिकिलो ३ देखि ४ लाख रुपैयाँसम्म नाफा हुनु कारोबारीका लागि ठूलो आकर्षण हो ।
सीआईबीले नै केही महिनाअघि यूएईको दुबईबाट हवाईमार्ग हुँदै भित्रिएको ३३ किलो सुन बरामद गरेको थियो । त्यसमा तस्करी सञ्जालका २० सहित नेपाल प्रहरीका एसएसपीसमेत तानिए । उक्त मुद्दामा मुछिएका एसएसपी श्यामबहादुर खत्रीलाई अदालतले २ लाख धरौटीसहित सामान्य तारेखमा छाडेको छ ।
बरामद परिमाण, आरोपितहरूको किसिम र नेपाल प्रहरीले दिएको महत्वका कारण उक्त प्रकरणले चर्चा पायो । यद्यपि, त्यससम्बन्धी मुद्दा अदालतमा विचाराधीन छ । पाँचजना अभियुक्त पुर्पक्षका लागि थुनामा छन् र केही फरार ।
सीआईबीले केही महिनाभित्रै गरेको दोस्रो अप्रेसनले सुन तस्करीको व्यापकतालाई संकेत गरेको छ । ‘यो त टिप अफ द आइसबर्ग (सानो अंश) मात्र हो’, सीआईबी प्रमुख नायव प्रहरी महानिरीक्षक (डीआईजी) पुष्कर कार्कीले भने ।
कार्कीका अनुसार यो अप्रेसनको पृष्ठभूमिमा सुन तस्करीमा देखिएको नयाँ परिपाटीको आकलन गर्न सकिन्छ । ‘तस्करीको सुनलाई भारत पुर्याउने, त्यसका लागि नेपालमा व्यापारिक पृष्ठभूमिका मान्छेले ठूलो स्टक राख्नेजस्तो टे«न्ड देखियो । हामी हेर्दै छौं’, उनले भने ।
यसअघि तस्करीमा कसैले अप्रत्यक्ष लगानी गर्ने तर स्टकचाहिँ नराख्ने एवं बजारमा वितरण र सीमा वारपारका लागि निश्चित समूहले काम गर्ने ‘टे«न्ड’ देखिन्थ्यो । शेर्पाको नेतृत्वमा चलेको तस्करीमा चाहिँ उनीमातहत दुई तहका व्यक्ति संलग्न देखिए । भक्तपुर सूर्यविनायकका ३८ वर्षीय दीपेन्द्र थापा र काठमाडौं बानेश्वरका ३९ वर्षीय सरोज थापाले उनीसँग सुन लिने र वाहक (क्यारियर)को जिम्मा लगाउने गरेको देखिएको छ ।
उनीहरूलाई पिछा गर्दै सीआईबीले अप्रेसन सफल पारेको हो । प्रहरीले एक÷एक किलो सुन बोकेर जनकपुर जाँदै गरेको सूचना पाएर बाहकत्रय काभ्रे पाँचखालका ३८ वर्षीय विष्णु गौतम, सूर्यविनायकका ३४ वर्षीय राजेन्द्र खत्री र ३४ वर्षीय रविन खत्रीलाई जनकपुरमै पक्राउ गरेको हो । गौतम र खत्रीद्वयले जनकपुरका ३८ वर्षीय दीपककुमार शाहलाई दुई किलो सुन बुझाएर भारत पठाएको बयान दिएका छन् । बाँकी एक किलोचाहिँ बरामद भएको छ । शाह पनि प्रहरी नियन्त्रणमा छन् ।
अप्रेसनको नेतृत्व गरेकी सीआईबीकी प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) मीरा चौधरीका अनुसार यो गिरोह सुन तस्करीमा अनुभवी देखिन्छ र नेपाली बजारमै दख्खल हुनुपर्छ । गिरोहका नाइके शेर्पाको अपार्टमेन्टमा बैंक डिपोजिट भौचर, अन्य कागजपत्र थुप्रै भेटिएका छन् ।
सीआईबीलाई २२ किलो सुन भन्ने प्रारम्भिक सूचना आएको थियो । अप्रेसनलगत्तै अनुसन्धानबाट पाँच किलो काठमाडांैभित्र खपत भएको र दुई किलो भारत पठाइसकेको खुलासा भएको छ ।
डीआईजी कार्कीले अनुसन्धानलाई सुन तस्करीसँग जोडिने अन्य अवैध क्रियाकलापसम्म पुर्याउने बताए । सुन तस्करीसँग जोडिने हुन्डी धन्दामाथिको कारबाहीका क्रममा हालै मात्र राजस्व अनुसन्धान विभागले एक समूहविरुद्ध चार अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको बिगोदाबीसहित मुद्दा दायर गरेको छ ।
प्रहरीले शेर्पा समूहमाथिको अप्रेसनसँग जोडेर काठमाडौंकै केही सुन व्यापारी घरानालाई छानबिनमा तान्ने सम्भावना देखिएको छ । यसअघि ३३ किलो सुन बरामद घटनामा आरके ज्वेलर्स न्युरोडका प्रबन्ध सञ्चालक राजेन्द्रकुमार शाक्य तानिएका थिए । उनी १ लाख ५० हजार रुपैयाँ धरौटीमा छुटेका थिए।
विदेशी ‘कनेक्सन’लाई स्थापित गरी पछ्याउन सक्नु ठूलो चुनौती देखिएको अनुसन्धानमा संलग्न अधिकृतहरू बताउँछन् । ३३ किलो सुन प्रकरणका मुख्य अभियुक्त राजनप्रसाद पन्थलाई इन्टरपोलको सहयोगमा दुबईबाट डिपोर्ट गराई नेपाल ल्याइएको थियो ।
नेपाली बजारमा दैनिक १५ देखि २० किलो सुन राष्ट्र बैंकबाटै वितरण भई वैध ढंगले बिक्री हुन्छ । उत्तिकै परिमाणमा अवैध च्यानलको सुन पनि हरेक दिन खपत हुन्छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
