सरकारी सिटामोलले काम गरेन
जाजरकोट : त्रिवेणीनलगाड-५ मुलीकी पवित्र सिंहलाई एक साताअघि ज्वरोले निकै सतायो । उनीसहित परिवारका तीनजना बिरामी परे । उनी तीन घन्टा टाढा लहँस्थित स्वास्थ्य चौकी गइन् । त्यहाँको सिटामोलले काम गरेन । निःशुल्क औषधिले काम नगरेपछि उनी निजी मेडिकल गइन् । त्यहाँको औषधिले भने उनलाई बिसेक भएको छ ।
दुई छोराछोरी अझै बिरामी छन् । ‘सामान्य औषधिले कामै गर्दैन, फर्की-फर्की ज्वरोले सताउँछ', पवित्रले भनिन्, ‘ज्वरोले साह्रै गलायो ।'
धेरैजसो गाउँले ज्वरोले थलिएका छन् । बिरामीजति निजी मेडिकलमा गएर औषधि किन्न बाध्य छन् । ‘सरकारले निःशुल्क दिने भनेको औषधि पनि किन्नुपर्छ', उनले गुनासो गर्दै भनिन्, ‘तीनजनाको उपचार गर्न चार हजार खर्च भइसक्यो । मसँग पैसा थिएन, सापटी लिएर औषधि किनें ।'
रग्दा ध्यारगाँउका नरबहादुर नेपालीको पीडा पनि उस्तै छ । उनी एक सातादेखि ज्वरोले थलिएका छन् । नजिकमा स्वास्थ्य संस्था नहुँदा उनी समस्यामा परेका छन् । ‘बोकेर स्वास्थ्य संस्थासम्म लगिदिने मानिससमेत पाइँदैन, कसरी उपचार गरूँ ? ', उनले भने, ‘चौखामा रहेको स्वास्थ्य चौकीमा औषधि छैन रे ! त्यहाँ निजी मेडिकलमा उपचार त हुन्छ तर कसरी जाऊँ ? , पैसा कहाँबाट जुटाऊँ ? ' चौखा पुग्न चार घन्टा पैदल हिँड्नुपर्छ ।
पवित्र र नरबहादुरजस्तै जिल्लाका डाँडागाउँ, लहाँ, रग्दा, भगवती, नायकवाडा रोकायगाउँ, दसेरा, सक्ला, पजारु, झाप्रालगायत ठाउँमा ज्वरोको संक्रमण बढेको छ । सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा सिटामोलबाहेक अरू औषधि पाइन्न । एन्टिबायोटिक औषधि नचलाउँदासम्म बिरामीलाई सञ्चो हुँदैन । यस्तै कारण बिरामीहरू निजी मेडिकल जान बाध्य छन् । निजी मेडिकलमा बिरामीको चाप बढेको रग्दा चौखाका किशोर मल्लले बताए ।
स्वास्थ्यकर्मी डिल्लीबहादुर पुनले कतिपय त पटक-पटक बिरामी हुने गरेको जानकारी दिए । ‘कडा खालको एन्टिबायोटिक इन्जेक्सन नै लगाउनुपर्ने देखिएको छ,' उनले भने, ‘मौसम परिवर्तन र दूषित पानी प्रयोगकाका कारण भाइरल ज्वरो तथा मौसमी रुघाखोकी फैलिएको हो ।' स्वास्थ्य चौकीमा निःशुल्क औषधि अभाव र भए पनि कामै नगर्दा आफ्नो मेडिकलमा दैनिक ५० भन्दा बढी ज्वरोका बिरामी आउने गरेको थलह बजारका अर्जुन अधिकारीले बताए । निजी तथा सरकारी दुवै स्वास्थ्य संस्थामा ल्याब नहुँदा लक्षणका अधारमा उपचार गर्नुपरेको उनले सुनाए ।
बिरामीमा घाँटी, टाउको दुख्ने, सिँगान बग्ने, पसिना आउने, ज्वरो आउने, खान मन नलाग्ने, खोकी लाग्नेलगायत लक्षण देखिएको स्थानीयको भनाइ छ । यस्ता लक्षण देखापर्नासाथ नजिकको स्वास्थ्य संस्थामा जान, उमालेको पानी पिउन अनि आराम गर्न चिकित्सकको सुझाव छ । भाइरलका बिरामी विगतभन्दा २५ प्रतिशतले बढेको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले जनाएको छ ।
स्वास्थ्य कार्यालयका महामारी फोकल पर्सन कृष्णबहादुर खत्रीले भाइरल ज्वरोका बिरामी बढेको तर प्रकोपको रूप लिइनसकेको बताए । मौसमी रोग भएकाले बिस्तारै ठीक हुने उनको भनाइ छ । उनका अनुसार भाइरल ज्वरो बढी देखिएको त्रिवेणीनलगाडको मुली, रावतगाउँ, ध्यारगाउँलगायत ठाउँमा घुम्ती स्वास्थ्य टोली परिचालन गरिएको छ । टोलीले चार दिनमा आठ सयभन्दा बढीको उपचार गरेका छन् ।