काठ नहुँदा सम्पदा पुनर्निर्माण रोकियो

भक्तपुर: बजारमा साल (अग्राख) को काठ नपाइँदा भूकम्पमा भत्केका भक्तपुरका सम्पदाको पुनर्निर्माण प्रभावित भएको छ । अग्राख नपाइँदा पुनर्निर्माण भइरहेका सम्पदाको काम रोक्नुपरेको भक्तपुर नगरपालिकाका प्रमुख सुनिल प्रजापतिले जानकारी दिए ।
अग्राखका लागि अग्रिम रकम दिँदा पनि नेपाल टिम्बर कर्पोरेसन (टीसीएन) बाट काठ उपलब्ध हुन नसकेको उनको गुनासो थियो । उनका अनुसार अघिल्लो वर्ष नै कर्पोरेसनलाई काठका लागि ३५ लाख रुपैयाँ अग्रिम उपलब्ध गराइएको थियो ।
‘अग्राख नहुँदा सम्पदा पुनर्निर्माण नै रोक्नुपरेको छ', प्रमुख प्रजापतिले भने, ‘सम्पदामा आवश्यक पर्ने ठूला साइजका अग्राख त झनै पाउन सकिएको छैन ।'
उनले नगरपालिकाले आवश्यक बजेट व्यवस्थापन गर्दा पनि अग्राख, ढुंगालगायत निर्माण सामग्री अभावले सम्पदा पुनर्निर्माण चुनौतीपूर्ण बनेको सुनाए ।
अग्राख उपलब्ध नहुँदा अहिले भक्तपुर दरबार क्षेत्रस्थित करिब आधा दर्जन सम्पदाको पुनर्निर्माण रोकिएको छ । भक्तपुर नगरपालिकाले स्थानीय उपभोक्ता समितिमार्फत वत्सला मन्दिर र केदारनाथ मन्दिरको पुनर्निर्माण गरिरहेको छ ।
पुरातŒव विभागअन्तर्गत रहेको स्मारक संरक्षण तथा दरबार हेरचाह कार्यालय मातहत तवः सत्तल (लामो पाटी), फसीदेग, सिद्धिलक्ष्मी मन्दिर र राष्ट्रिय कला संग्रहालय रहेको सिंहध्वाका दरबारको उत्तर पश्चिमस्थित एक भागको पुनर्निर्माण भइरहेको छ । दरबार हेरचाह कार्यालयले ठेक्कामा सम्पदा पुनर्निर्माण गरिरहेको हो । तर अग्राख अभावले यी सम्पूर्ण सम्पदा पुनर्निर्माण अहिले प्रभावित भएको कार्यालयले जनाएको छ ।
भक्तपुर नगरपालिका सम्पदा शाखाका प्रमुख इन्जिनियर रामगोविन्द श्रेष्ठले अग्राखका लागि सम्भव भएसम्म सबै बजार धाउँदा पनि उपलब्ध हुन नसकेको जानकारी दिए ।
‘अग्राखका लागि कैलालीको धनगढीसम्म पुग्दा पनि पाउन सकिएन', उनले भने, ‘अग्राख नहुँदा भक्तपुर तलेजुको पूर्वीलङ जीर्णोद्धार नै रोक्नुपरेको छ ।'
निजी ठेकेदारहरूले जति मूल्य भने पनि तिर्ने गरेकाले नगरपालिकाले अग्राख पाउन कठिन भएको उनी बताउँछन् । नगरपालिकाले सरकारी मूल्यमा टीसीएनसँग काठ किन्ने गर्छ, जुन बजार मूल्यभन्दा थोरै हुन्छ । इन्जिनियर श्रेष्ठले बजार मूल्यभन्दा कममा काठ उपलब्ध गराउनुपर्ने भएकाले पनि निजी व्यापारीले समेत नगरपालिकालाई अग्राख उपलब्ध नगराएको बताए ।
अहिले भक्तपुरमा ठूलासाना गरी करिब दुई दर्जनभन्दा बढी भूकम्पमा क्षतिग्रस्त सम्पदाहरूको पुनर्निर्माण भइरहको छ । २०७२ साल वैशाख १२ र त्यसपछिका पराकम्पले भक्तपुर नगरभित्रका मात्रै एक सय ३६ सम्पदामा क्षति पुगेको थियो । तीमध्ये ७४ सम्पदा पूर्ण र ६२ वटामा आंशिक क्षति पुगेको थियो ।