टेम्स किनारमा सेक्सपियर

‘टोक्योमा पनि रहेछ नि ग्लोब थेटर, योभन्दा पनि पुरानो हो रे । लास्ट क्रिसमसमा म उतै थिएँ, तैपनि किन थाहा नपाएको होला है मैले ।’ हँसिली जापानी केटीले उसको गोरे साथीसित फुस्फुसाएको चाहेर हो वा नचाहेर मेरो कानमा घरिघरि घर्षण भइरहन्छ । कारण, ऊ ठीक मेरो अघिल्तिर उभिएकी छे । कुराकानीले बुझिन्छ, उनीहरू लन्डनबाहिरको कुनै विश्वविद्यालयका सहपाठी हुन् । उनीहरू साथीमात्रै हुन् सायद मायालु जोडी भएका भए हामीलाई सजिलोसित नाटक हेर्न कहाँ दिन्थे र ! होची केटीका ओठभन्दा पहिला आँखा बोल्छन् । तर, गोरे केटो अत्यन्त कम बोल्छ ।

सेक्सपियर ग्लोबमा छु । टेम्स नदीको दक्षिणी किनार साउथ¥याकमा अवस्थित यो थिएटर । महान् नाटककार सेक्सपियर र उनका साथीहरूबाट सोह्रौं शताब्दीमा निर्मित ग्लोब थिएटरको ढाँचा र स्वरूपको झल्को दिने गरी निर्माण गरिएको छ । सेक्सपियरियन ग्लोबको वास्तविक अवस्थितिभन्दा करिब दुई सय मिटरमात्रै टाढाको दूरीमा रहेको यो थिएटरमा मेरो छैटौं प्रवेश थियो । संयोगले सेक्सपियरकै नाटक परेछ, ‘ट्विएल्भ्थ नाइट्स’ । तर यो नाटकको दर्शन अघिल्लाभन्दा फरक किन थियो भने एलिजाबेथियन ‘न्यून आयका दर्शकहरू’ले जस्तै म पनि आँगनमा उभिएर नाटक हेरिरहेको थिएँ ।

उभिएर नाटक हेर्नुको मज्जा यो पनि हुँदो रहेछ— आफूसँग उभिएका अरू दर्शकसित पनि आत्मीयता गासिँदो रहेछ । एकअर्काको सुविधाको ख्याल गर्ने, हलुका र छोटा विचारहरू बीचबीचमा आदानप्रदान गर्ने त्यति नभए पनि बेलाबेलामा आपसमा मुस्कान छरिरहने । दाहिनेतिरका एक जोडी वृद्धवृद्धा, अगाडिपट्टिका ती अंग्रेज युवक र जापानी युवतीको जोडीका बीच छरछिमेकीको सम्बन्ध कायम भइसकेको छ । मेरो अर्कोपट्टि बगलमै तीनवटी किशोरी छन् । तीमध्ये कृष्णवर्णीचाहिँ अत्यन्तै चकचके छे । जब ऊ नाटकमा माल्भोलियोको भूमिका गर्ने खिरिलो ज्यानको सानो कलाकार मञ्चमा देखा पर्छ, ऊ बेपत्तासित हाँस्छे । केही क्षणअघि मैले सेल्फी खिच्दा मेरो पछिल्तिर आएर ऊ पो पोज दिइरहेकी थिई । हँसिलो अनुहारकी बूढी आमैचाहिँ नाटकका महŒवपूर्ण संवादमा आफैंले पनि बोली मिलाइरहेकी छन् । उनी मात्रै किन धेरै दर्शकले कलाकार सँगसँगै संवाद दोहो¥याइरहेको पनि देखेँ— केटाकेटीमा हामीले फिल्मका डायलग कलाकारसँगै बोलेजस्तो । तिनमा किशोरकिशोरीको संख्या पनि ठूलो थियो । यति लामालामा संवाद पनि कसरी सम्झिरहेका होलान् जस्तो हैरानी पनि लाग्ने ।
त्यसो त सेक्सपियरका नाटक विद्यालय तहदेखि नै पढिँदै, मञ्चन गरिँदै आएका छन् पुस्तौंदेखि । हुन पनि बेलायती पाठ्यक्रममा सेक्सपियर मात्रै एउटा यस्ता लेखक हुन्, जसलाई अनिवार्य शिक्षामा पढ्नैपर्छ । सेक्सपियरको बारेमा लामो अध्ययन गरेका जोनाथन बेटको विश्वास छ, ‘विलियम सेक्सपियर यी दुई शब्द र उत्कृष्ट साहित्यका पर्यायवाची शब्द हुन् ।’ बेलायती जनजीवनमा सेक्सपियर हरेक क्षेत्रमा घुलिएर आएको मैले आफैं पनि महसुस गरेको छु । तर हरेकपटक म बिल्कुलै भिन्नभिन्न अनुभूति गरेको थिएँ । पहिलो नाटक ‘किङ लियर’ हेर्दा मलाई यो रंगमञ्चको वास्तविक कालीगढी र संरचना सेक्सपियरकै पालाको हो भन्ने भ्रमले गजक्क पर्दैमा समय बितेको थियो । उसमाथि सेक्सपियरको जन्मस्थल स्टार्डफोर्ड अपन एभनको रोयल सेक्सपियर कम्पनी थिएटरमा नाटक हेरेलगत्तै यता पस्दा त हो न हो अब सेक्सपियरको बारेमा त विद्वतै हासिल गरिसकेँजस्तो अनुभूतिले फुलेर नाटकको केही मज्जै भएन । पछिपछि पनि सिटको असजिलो बसाइले नाटकमा भन्दा आफ्नो असुविधामा ध्यान जाने गथ्र्यो । हुन पनि एलिजावेथियन झल्को दिन काठका असजिला बेन्चीहरूका कारण दर्शकले आलोचना पनि गर्छन् । त्यसो त ओछ्याउनका लागि एक पाउन्ड तिरेर चकटी लिन पनि नपाइने होइन । तर, अरू सुविधाजनक थिएटर जाने बानी लागेकालाई सायद यो हैरानीको कुरा पनि हुन सक्छ । तर, सस्तो टिकटमा उत्कृष्ट नाटक हेर्न पाइने र नाटकको सिंगो इतिहासलाई संकेत गर्ने भएकाले यो मेरानिम्ति भने सर्वाधिक प्रिय ठाउँ भइरह्यो ।

काठका असजिला कुर्सीमा कक्रक्क परेर परबाट नाटक हेर्नुभन्दा यसरी स्टेजमै टाँसिएर नाटक हेर्नुको अर्कै मज्जा हुँदा ेरहेछ । टिकट पनि असाध्यै सस्तो । कलाकारकै अगाडि उभिएर तीसित गाँसिएर अभिनय गरिरहेछु जस्तो महसुस हुने । बेलाबेलामा जोडजोडले चिच्याउने कलाकारका मुखबाट उछिट्टिएको अमृत बिन्दु दर्शकका शरीरलाई स्पर्श गर्न पनि आइपुग्ने ! उसमाथि कुनै कुनै चरित्रले सन्दर्भ मिलाएर दर्शकसितै कुरा गर्नसमेत भ्याउने । थाहा छैन मलाई, नाटकमा यो स्वतन्त्रता हुन्छ कि हुँदैन । तर, उभिएर नाटक हेर्ने मजस्ता सयौं दर्शकलाई यो उभिनेहरूले पाएको बोनस वा उपहारजस्तो लागिरहेथ्यो मलाई । म आज अगाडिका कष्टकर बसाइ सम्झिरहेथेँ । नाटक हेर्नुको मज्जाभन्दा बढी ध्यानचाहिँ असजिलो बसाइमा जाने ! उसमाथि उभिनुभन्दा सातआठ गुना महँगो टिकट । त्यो पनि साता दिन अगाडिदेखिको बुकिङ । थिएटरको आधिकारिक जानकारीमा यहाँ आठ सय ५७ सिट छन् र बीचको आँगनमा सात सय जनासम्म उभिन सक्छन् । जहिले जहिले म आएको छु, सिटहरू त भरिभराउ हुन्छन् नै; सँगसँगै उभिनेको पनि घुइँचो हुन्छ ।

दुनोट आकारको थिएटरको बीचमा खुला छानो छ । सिट र स्टेजलाई छानोले छहारी दिए पनि आँगनमा उभिएकाहरू भने बिल्कुलै खुला आकाशमुनि छौं । पूरै प्राकृतिक— ओपन एअर थिएटरजस्तो । गाउँले थिएटरहरू सम्झन्छु । सानो बेलामा दाज पुस्ताले दसैंतिहारमा देखाउने गरेका नाटकहरू सम्झन्छु । त्रिपाल टाँगिएर खाट र बेन्चीहरूमाथि उभिएको रंगमञ्च, दुईतिर मेन्टोल झुन्ड्याइएको, बीचमा रंगीचंगी कपडाको पर्दा । चिसो चौरमा बसेर उत्साहपूर्वक नाटक हेर्ने सयौं दर्शकका भीडमा कतै कोचिएका हामी साना भुराभुरी । अनि अलिक ठूला भएपछि दाजुहरूलाई विस्थापित गरेर उक्लिएको हाम्रो पुस्ता । वातावरण उस्तै, खालि मेन्टोलको ठाउँमा बिजुलीको चिमबाहेक । त्यो मीठो विगतलाई सम्झिएर मुस्कुराएछु ।

काठका असजिला कुर्सीमा कक्रक्क परेर परबाट नाटक हेर्नुभन्दा यसरी उभिएर, स्टेजमै टाँसिएर नाटक हेर्नुको अर्कै मज्जा हुँदो रहेछ । टिकट पनि असाध्यै सस्तो ! कलाकारकै अगाडि उभिएर तीसित गाँसिएर अभिनय गरिरहेछु जस्तो महसुस हुने ।

हरेक सोच, विचार र सोखका मानिसहरूका तिर्खालाई तुष्टि दिनसक्ने विविधता हुनु नै लन्डन सहरको विशेषता लाग्छ मलाई । यहाँको बजारशास्त्रीय विशेषतालाई अलग्याएर हेर्दा मलाई यो थिएटरको सहरजस्तो लाग्छ । लन्डन पस्दाका सुरुआती दिनमा मलाई सबैभन्दा बढी आकर्षण गर्ने कुरा यही थियो । यहाँका मानिसहरूको थिएटर संस्कृति देख्दा र सुन्दा मनै उचालिन्थ्यो । नेपालमा आफू हुन्जेल एउटै गुरुकुल थियो, जहाँ सम्भवतः अत्यन्तै न्यून संख्यामा मात्रै नाटक छुटाइयो होला । गुरुकुलले नाटकको आदत बसाइदिएको थियो । त्यो आदत यहाँ आएपछि झनै जग्मगाएको थियो । तर, यस सवालमा पनि उत्साही हुनेभन्दा खिस्रिक्क पर्ने ठाउँ धेरै निस्किए । राम्रा थिएटरका टिकट यति महँगा हुने कि (मेरो कमाइको सापेक्षतामा) आँट नै नआउने । उसमाथि राम्रा नाटकको बुकिङ त महिनौंअघि भइसक्ने । सुरुसुरुमा सस्ता टिकट खोजेर बेक्कारका नाटक पनि हेरियो । भद्दा र वाक्कलाग्दा सेक्स कमेडी र क्लासिक्स उपन्यासलाई नाटकीकरण गरिएका यस्ता प्रदर्शनले नाटक आस्वादनको मेरो तृष्णा पूरा भइरहेको थिएन । तर, राम्रा नाटकका प्रदर्शनीसम्म पुग्न धेरै कुराले बाधा दिइरहन्थे । कहिलेकाहीँ त लाग्थ्यो ‘थिएटर एलिटहरूको सोखको विषय हो ।’ त्यसो त बेलायतमा थिएटर धनीमानी, आफूलाई सुसंस्कृत मान्ने गोरा मानिसहरूको मात्रै पहुँचको विषय बनेको कुरालाई लिएर यहाँ बेलाबेलामा बहस भएको पढेको र सुनेको पनि थिएँ । आफैंले भोगेपछि त यो पक्का पनि लाग्यो, पहुँचको कारणमात्रै होइन, अक्सर क्लासिक्समा रमाउने यिनीहरूको रंगमञ्च देख्दा यो विश्वास अझै प्रबल छ ।

मलाई यसको सैद्धान्तिक यथार्थ अथवा बजार वा समाजशास्त्रीय अवस्थासित सरोकार भएर पनि सरोकार थिएन । मतलब यो मेरो पहुँचभन्दा बिल्कुलै बाहिरको कुरा भयो । म त एउटा नाटक हेर्न रहर गर्ने मान्छेमात्र थिएँ र त्यही रहर पूरा गर्न कल्पिरहन्थेँ । र, यही खोजीले मलाई सेक्सपियर्स ग्लोबसम्म ल्याइदिएको थियो । यो थिएटरले मेरो रहरलाई केही हदसम्म पूरा गरिदिएको पनि थियो ।

तर, मैले लामो समयसम्म नाटककोे ‘इन्जोय’ गर्न सकिरहेको थिइनँ । एउटा त भाषा र ज्ञानगत कारण थियो । नाटकमा प्रयोग भएका धेरैै किसिमका ‘ह्युमर’ अथवा कतिपय सामाजिक सांस्कृतिक एवं इतिहासगत सन्दर्भ समझमा नआउने एउटा समस्या थियो । अर्को मेरो लघुताभाष हो यो, या नोस्टालजिया अरू केही नाम छन्— म आफ्नै अनौठो समस्याले ग्रसित थिएँ ।

सुरुसुरुमा म नाटकका पात्रहरूमा नेपाली कलाकारहरू आरोपित गरेर हेर्थेँ, आफूले हेरेका वा मन पराएका कलाकारहरू । नेपालमा छँदा सचेत रूपमा गुरुकुलबाहेक कहीँ नाटक हेर्न पाइएन । प्रज्ञाप्रतिष्ठानमा बेलाबखत हेरिएका नाटकमा मनले कहिल्यै अपनत्व महसुस गरेन । आरोहणको ‘आरुका फूलका सपना’को विशेष प्रदर्शनी पहिलेको राष्ट्रिय नाचघरमा छापामार शैलीमा हेरेको थिएँ, त्यसको आफ्नै रमाइलो कथा छ । त्यसैले मैले गुरुकुल र त्यससित जोडिएका भन्दा बाहिरका कलाकारका नाटकहरू मुस्किलले हेरेको छु । जब यहाँ नाटक हेर्छु, मेरा आँखामा गुरुकुल र तिनका कलाकारहरूका हाउभाउ, भागभंगी नाच्न थाल्छन् । सबैभन्दा पहिला सुनिल पोखरेल नै आउँछन् । अनुप बराल पनि सम्झिरहन्छु । घिमिरे युवराज सूत्रधार भएर आउँछन् । कहिलेकाहीँ त यस्तो हुन्थ्यो, रंगमञ्चमा म हाम्रा निशा शर्मा, सरिता गिरी, सौगात मल्ल, अरुणा कार्की, सुरेश चन्द, भोला सापकोटा, राजन खतिवडा आदिलाई पो देख्थेँ । सुरुसुरुका नाटकहरू मेरो समय यही तन्द्रामै बित्थ्यो । धेरै समय लाग्यो मलाई यो ह्याङबाट बाहिर निस्कन ।
मेरो विचारमा नाटकको दर्शक हुनु आफैंमा कलाकार हुनु हो । मञ्चमा कलाकारको प्रस्तुति र संवादमा गाँसिएर दर्शक पनि उनीहरू सँगसँगै नाटक गरिरहेको हुन्छ । नाटक हेर्दा रंगमञ्चबाट आउने सानाभन्दा साना आवाज र क्रियाले मेरा इन्द्रियलाई बाँधेर राख्छन् । मलाई कलाकारका हातगोडाभन्दा तिनका आँखा र ओठका चालले बढी आकर्षित गर्छन् । तिनलाई तिनका अभिनयमा नजिकबाट नियाल्दा मेरा रोम रोम पर्यन्तमा एउटा यस्तो तरंग फिँजारिन्छ कि त्यसले अनौठो आनन्दको अनुभूति दिएर जान्छ । र, त्यो अनुभूति घरसम्मै आइपुग्छ । कलाकार र दर्शक बीचको बोलचालबिनाकै एउटा सांकेतिक आत्मीयता हुन्छ । दर्शकका आँखा कलाकारमा र कलाकारका आँखा दर्शकमा एकाकार भएका हुन्छन् । कलाकारले आफ्नो भूमिकामार्फत पोख्नुपर्ने संवेगलाई छरिरहेका हुन्छन् र तिनलाई टिपेर दर्शकले प्रत्युत्तर त्यही भाव र संवेगमा दिइरहेका हुन्छन् । मलाई नाटकको सबैभन्दा सुन्दरतम पक्ष यो लाग्छ ।

बिरिर्र पानी पर्छ । यहाँको मौसम अघिसम्म त उज्यालो थियो । सिटमा बस्नेहरू त सुरक्षित छन् । हामी उभिनेको बिजोग हुन्छ कि क्या हो, जानु कि बस्नु । मैले छट्पटाएर हेरेँ । तर, कोही हलचल गर्ने मुडमा थिएन । टोपी भएका जम्पर ज्याकेट लगाउनेहरूले टाउको ढाके । कसैले झोला टाउकोमाथि पनि राखेको देखियो । मसितै उभिएकी आमैले आफ्नो रेनकोटको फस्नर बन्द गरिन् र टाउको छोपिन् । अनि मतिर फर्किन् र आफ्नो रोनकोटको बाहुला देखाएर इसारा गर्दै मलाई इख्याएझैं ठट्टैमा मुस्कुराइन् । मैले ‘प्राक्टिकल’ भन्दै टाउको हल्लाइदिएँ । ‘चिन्ता नगर, यो त नाटककै एउटा दृश्य हो । एकैछिनमा अर्को दृश्य सुरु भइहाल्छ ।’

‘बाउ, कति मज्जाको कुरा ।’ संयोग पनि त्यस्तै नाटकमा ओरसिनोको प्रेम सन्देश लिएर ओलिवियाकहाँ पुगेर फर्किरहेको सेजारियोको दुःखद अनुभूति छ । मानौं त्यसलाई अझै दुःखद बनाउन प्रकृतिले पनि साथ दिएजस्तो । कसरी एकाकार हुँदारहेछन् मानिसहरू नाटकसँग । मैले यसका परिकल्पनाकारलाई धन्यवाद दिएँ मनमनै । सिटमा बसेको भए यो किसिमको अलग्गै अनुभूति मिल्थ्यो त ?

सोह्रौं शताब्दीको एलिजाबेथियन समयको झल्को दिने गरी थिएटरको छानो छ्वालीले छाइएको छ । यसमा काठ र कंक्रिटमात्रै प्रयोग गरिएको छ । स्टिलसमेत प्रयोग गरिएको छैन । उतिबेलाका जस्तै फरकफरक लेबलहरू छन् भने यो उभिएर नाटक हेर्न मिल्ने संरचना पनि उही समयकै उपज हो रे । मतलब सेक्सपियरको समयमा कम पैसा हुनेहरू यसैगरी उभिएर नाटक हेर्ने गर्थे भन्ने पनि बुझियो । जे होस्, १६औं शताब्दीका एलिजाबेथियन थिएटरहरूकै आभास लिन सकिँदो रहेछ उभिएर नाटक हेर्दा । अझ सबैभन्दा रमाइलो कुरा अर्धखुला आकाशमुनि संवेदना र मुस्कानको मि श्रणले पैदा गर्ने अर्कै किसिमको गुञ्जन दर्शकदीर्घामा प्रत्यक्ष महसुस गरिने रहेछ । झन् उभिँदा त एकअर्काको श्वासको गति एवं संवेगको तीव्रता दुवैको महसुस हुनुले नाटकको वास्तविक अर्थलाई बल्ल बुझाइरहेको थियो मलाई ।

सेक्सपियरको ग्लोब थिएटरसँगको किस्सा पनि बडो रमाइलो छ । एभन नदीको किनारमा उभिएको सानो सहरबाट उदाएका तन्नेरी सेक्सपियरको प्रतिभाले फराकिलो आकाश खोज्यो । उनी लन्डन आइपुगे । विभिन्न थिएटर ग्रुपसित मिलेर काम गरे । मुख्य रूपमा उनी त्यति बेलाका उदाउँदा लेखक थिए र आवश्यक परेको खण्डमा कहिलेकाहीँ सानातिना भूमिकाहरूमा पनि देखा पर्थे । उनी ‘कर्टन थिएटर’सँग जोडिए । तर, पछि त्यहाँ केही समस्या आयो । क्रिसमसको मौका पारेर सेक्सपियर र उनका साथीहरूले थिएटर बेचिदिए र त्यहाँका काठपात निकाले । हिउँदमा टेम्स नदीमा यति ठाँटो जम्थ्यो कि मानिसहरू आफ्ना जुत्ताका तलुवामा जनावरका हड्डी टाँसेर त्यसमाथि हिँड्थे । काठपात पार गराउन सेक्सपियरहरूले नदीको बहावलाई कुर्नै पथ्र्याे । जब नदी सफा हुँदै गयो, उनीहरूले पानीमार्फत त्यसलाई टेम्सको दक्षिणी किनार अर्थात् अहिलेको साउथवकमा सारे र टेम्सको यही किनारमा सात महिना लगाएर हजारौं दर्शक अट्ने गरेर थिएटरको निर्माण गरे, जसलाई ग्लोब थिएटर नाम दिइयो । पछि हेनरी सातौंको प्रदर्शनीका क्रममा आगलागी भएर ध्वस्त भयो । तर, एक वर्षभित्र यसको पुनर्निर्माण भएपछि सेक्सपियरको जीवनकालभरि यो सुचारु नै थियो । सेक्सपियरको मृत्यु भएको २६ वर्षपछि १६४० मा अरू थिएटरहरूजस्तै यो पनि ‘प्युरिटन’हरूको सिकार भयो । भनिन्छ, यसलाई भत्काउन दुई घन्टा समय पनि लागेको थिएन । यसपछि लामो समयसम्म यसले फेरि उभिने सम्भावना नै रहेन । यसको ठ्याक्कै तीन सय वर्षपछि त्यति बेलाका चर्चित अमेरिकी रंगमञ्चकर्मी साम वानमेकर जब लन्डन आए र महान् नाटककारको नाममा एउटा स्मृति प्लेटमात्रै देखेपछि उनले फेरि टेम्सको किनारा सेक्सपियरको ग्लोब उभ्याउने निर्णय गरे । त्यही अठोटको उपजस्वरूप झन्डै पचास वर्षपछि यसको निर्माण कार्य सुरु भएको थियो ।

लगभग सबै प्रतिभालाई आफ्नो समयले नचिन्न सक्छ । प्रतिभाको नाम, सम्मान अथवा उसको सिर्जनाको अर्थ शासकको मुड र स्वार्थमा पनि भर पर्ने रहेछ । ‘प्युरिटन’ हरूको सिकार भएको सेक्सपियरको ग्लोब तीन शताब्दीसम्म गुमनाम हुनु यसैको उदाहरण हो । अझ गज्जबको कुरा त विश्व साहित्यका पर्याय बनिसकेका सेक्सपियरलाई लन्डनले पछिसम्म पनि सम्झनु आवश्यक ठानेन । देशबाहिरका कुनै अर्कै रंगमञ्चकर्मीले यता आएर सम्झाइदिनुप¥यो— ल है, तिमीहरूले गर्व गर्ने गरेका सेक्सपियरको नाममा थिएटर यहाँ फेरि ठड्याउनुप¥यो । तर, त्यो प्रक्रिया पनि कहाँ सहज थियो र, त्यसका निम्ति वानमेकरको परि श्रमको आफ्नै गाथा छ । करिब आधा शताब्दीको अनवरत प्रयासपछि यसले अहिलेको स्वरूप ग्रहण गरेको थियो ।

छिमेकी जापानी केटीले टोकियोको जिकिर गर्दा मैले उदास भएर हाम्रा सुनिल पोखरेललाई सम्झिएँ । हाम्रा लागि त सुनिल पोखरेल वानमेकरभन्दा ठूला हुन् नि ! व्यक्तिगत रूपमा मैले सुनिल पोखरेलसित आजसम्म दोहोरो कुरा गरेको छैन । तर, ती मेरा निम्ति सबैभन्दा प्रिय नाटककर्मी हुन् । ‘नाटक’ भन्यो कि मेरो दिमागमा सुनिल पोखरेल नाउँको त्यो कलाकारको छवि उभिन्छ, जो वर्षौंदेखि एउटा नाटकघरको सपना देखिरहेछ । त्यसो त नेपालमा अहिले केही नाटकघर नियमित सञ्चालनमा छन् । तैपनि खै किन हो, त्यो जापानी केटीले आफ्नो साथीलाई टोक्योमा पनि ग्लोब थिएटर छ नि भन्दा स्वैरकल्पना नै सही, काठमाडौंमा पनि ‘खत्रा’ नाटकघर छ नि भनेर यही आँगनमा कसैलाई धक्कु लगाइरहेको कल्पना गरिरहेथेँ म ।