कांग्रेसमा हस्तक्षेपको माग

काठमाडौं : यसपटक कुनै आधारक्षेत्र सुरक्षित रहेन, कांग्रेसको । हिमालदेखि पहाड हुँदै तराई मधेस सबैलाई जोड्ने गरी ‘सबै अट्ने देश, सबैलाई जोड्ने कांग्रेस’ को नारा दिएको कांग्रेस न हिमाल-पहाडमा राम्रो नतिजा ल्यायो न त तराई-मधेसमै ! प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनको सोमबार अबेरसम्म आएको नतिजामा प्रत्यक्षतर्फ कांग्रेस २१ सिटमा सीमित छ । प्रदेशसभातर्फ पनि कांग्रेसको उपस्थिति झिनो छ ।

वाम गठबन्धनले प्रत्यक्षतर्फ दुई तिहाइको मत जोडिरहँदा देशकै जेठो पार्टी कांग्रेस कसरी अघि बढ्ला भन्ने विषय चासोसाथ हेरिएको छ ।कांग्रेसलाई नजिकबाट नियालिरहेका विश्लेषक जुगल भुर्तेल भन्छन्, ‘कांग्रेसभित्र क्रान्तिकारी युवा जमातको हस्तक्षेप आवश्यक छ।’

भुर्तेलको बुझाइमा कांग्रेसले समग्र जनता र विशेष गरी युवा जमातलाई अपिल गर्न पछि परिरहेको छ । आफंैले गरेको कामको बारेमा समेत कांग्रेसले जनतामा पुर्‍याएको छैन । यस्तो अवस्थामा पार्टीको नेतृत्व तहमै व्यापक परिवर्तन आवश्यक हुन्छ ।’
भुर्तेल भन्छन्, ‘निर्वाचनमा नेतृत्वमा हाबी हुने प्रभावशाली नेताहरू नै पराजय हुनुले उनीहरूको विकल्प खोजेको देखिन्छ ।’

संघ-प्रदेशसभा निर्वाचनमा कांग्रेसका प्रभावशाली नेताहरू गृह क्षेत्रमा पराजित भएका छन् । वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल, कृष्णप्रसाद सिटौला, विमलेन्द्र निधि, शेखर कोइराला, अर्जुननरसिंह केसी, डा. रामशरण महत, नवीन्द्रराज जोशीलगायत दर्जनांै नेताले पराजय भोगेका छन् ।

वाम गठबन्धन बनेपछि कमजोर बनेको आकलन भइरहँदा पनि परिणाम आफ्नो पक्षमा पार्ने अड्कल गरिएका कांग्रेसका वरिष्ठ नेताहरू स्वयं पराजय भोग्न विवश भएका छन् ।

२ नम्बर प्रदेशसहित तराई-मधेसमा राम्रो गर्ने अनुमान गरिए पनि यी क्षेत्र कांग्रेसका लागि फलिफाप भएन । २ नम्बर प्रदेशमा पनि मधेसी दलकै बाहुल्य देखियो । अन्यको तुलनामा आशा गरिएको ७ नं प्रदेशको परिणाम पनि कांग्रेसको पक्षमा आएन ।

कैलाली, कञ्चनपुरमा कांग्रेस शून्यप्रायः बनेको छ भने कांग्रेस राजनीतिको विरासत नै मानिएको मोरङमा एक सिटमा सीमित रह्यो ।

वाम गठबन्धन घोषणापछि निर्वाचन लक्षित लोकतान्त्रिक गठबन्धनको कसरत भए पनि त्यो प्रभावकारी बन्न नसक्दा कांग्रेसको पक्षमा निर्वाचन परिणाम नआएको हो ।

दुई ठूला वाम दल तालमेल गरी चुनावमा होमिएका बेला कांग्रेसले मतदातालाई आकर्षण र भरोसा जगाउने कुरा गर्न सकेन ।
निर्वाचनमा कांग्रेस कमजोर दखिनुमा पार्टी बाहिरभन्दा भित्रै बढी कमजोर भएको स्विकार्छन् कांग्रेस नेता डा.नारायण खड्का ।
उनी भन्छन्, ‘कांग्रेसले काम नगरेको होइन तर हामीले जनतामा आशा उत्पन्न गराउन सकेनांै । जनताले गरिरहेको अपेक्षा र पार्टी नेतृत्वबीच तालमेल देखिएन ।’

खड्का भन्छन्, ‘अब ढिलो नगरी पार्टीभित्र यसको बहस सुरु हुनुपर्छ ।’ निर्वाचन परिणाम आएसँगै कांग्रेसभित्र नेतृत्व हस्तान्तरणको बहस बाक्लिँदै गएको छ । केन्द्रीय तहका नेताहरू पराजित भएका कारण नेतृत्व हस्तान्तरणको दौडमा युवा अग्रपंक्तिमा उभिएका छन् ।नेता खड्का भन्छन्, ‘अब चाँडै पार्टीको केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठक डाकेर निर्वाचनको समीक्षा गर्नुपर्छ । महासमिति बैठक डाकेर आवश्यक निर्णय लिइनुपर्छ ।’

विश्लेषक भुर्तेल भने कांग्रेस नेतृत्वदेखि क्रियाशील सदस्य बनाउने परम्परामै व्यापक सुधारको खाँचो औंल्याउँछन् । उनी भन्छन्, ‘कांग्रेसभित्र प्रवेश गर्ने परिपाटीमै पहिला सुधार हुनुपर्छ ।’निर्वाचन नतिजामाथि कांग्रेस नेता प्रदीप गिरीले टिप्पणी गर्दै भनेका छन्, ‘रूखको पात मात्रै झरेको हो । वसन्तमा फेरि पलाउँछ ।’

सिरहाबाट प्रतिनिधिसभामा निर्वाचित गिरीले रूखको पात झरेको कुरालाई निर्वाचनमा देखिएको कमजोर अवस्थासँग तुलना गरेका छन् । विश्लेषक भुर्तेल गिरीको विश्लेषणलाई रिफरेन्स गर्दै अन्नपूर्णसँग भने, ‘कांग्रेसले वसन्तमा आफैं पात पलाउँछ भनेर पर्खनुभन्दा त्यसमा राम्रोसँग मलजल गर्न आवश्यक छ ।’

कांग्रेसभित्र हरेक निर्वाचनमा अन्तर्घातको प्रश्न उठ्ने गर्छ । वाम गठबन्धनका कारण यो निर्वाचनमा कांग्रेसभित्र खासै असन्तुष्टि देखिएन । ०१५ सालबाट सुरु भएको कांग्रेसभित्रको अन्तर्घातको शृंखलालाई ०५१ सालको उपनिर्वाचनले संस्थागत गरेको मानिन्छ ।