मुस्ताङका सांसदको प्राथमिकतामा कोरला नाका

पोखरा : मुस्ताङबाट चुनाव जितेका प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभा सदस्यले उत्तर छिमेकी चीन तिब्बतको कोरला नाकासम्म स्तरीय सडक पुर्‍याउने र नाका खोल्ने योजनालाई प्राथमिकतामा राखेका छन् । त्यसपछि उनीहरू सबैको प्राथमिकता पर्यटन र सञ्चार, विद्युत र उपल्लो मुस्ताङको संस्कृति संरक्षण छ ।

एउटा मात्र प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्र भएको मुस्ताङबाट एमालेका प्रेम तुलाचनले जितेका छन् । १ र २ नं प्रदेशसभामा पनि एमालेकै क्रमशः इन्द्रधारा विष्ट र महेन्द्र थकाली विजयी भएका छन् । यी तीनैजनाको पहिलो एजेन्डा नै कोरला नाका छ ।

प्रतिनिधिसभा सदस्य तुलाचन कोरलासम्म जोड्ने सडक हिउँदबर्खा दुवै समय गाडी चल्ने बनाउन उपल्लो र तल्लो मुस्ताङ जोड्ने गरी चैलेमा पुल निर्माण जरुरी भएको बताउँछन् । ‘पुल बन्न पनि लागेको हो, तर २ वर्षदेखि अलपत्र छ’, उनले भने, ‘पुलका लागि तटबन्ध लगाउँदा छुसाङ गाउँमा कालीगण्डकी पस्ने डर भएर काम रोकिएको छ ।’

स्थानीयले नदी गाउँ पस्ने डरका कारण विरोध जनाएको हुँदा विकल्प खोजेर पुल निर्माणका लागि पहल गर्ने तुलाचन बताउँछन् । ‘विकल्प पनि छ, काम गर्न सकिन्छ, पुल बन्छ’, उनले भने, ‘अब कोरला नाका जाने सडक डबल लेनको हुँदै छ, पुल पनि डबल लेनको बनाउनुपर्छ ।’ ७ अर्ब रुपैयाँको बजेट परेको अवस्थामा ५ करोड रुपैयाँको पुल मात्रै अलपत्र पर्नु दुःखद भएको तुलाचनको भनाइ छ । सांसद तुलाचनले बेनीबाट जोमजोससम्मको सडक पनि दुई वर्षभित्र पिच गरिनुपर्नेमा जोड दिए ।

प्रदेश १ बाट निर्वाचित विष्ट कोरलासम्म जाने सडक स्तरोन्नतिले आफू निर्वाचित उपल्लो मुस्ताङ क्षेत्रको विकासमा टेवा पुग्ने देख्छन् । ‘कोरला नाका खोल्ने हो भने उपल्लो मुस्ताङमात्रै होइन, प्रदेश ४ र देशकै विकासमा पनि योगदान पुग्छ’, उनले भने । केपी ओली प्रधानमन्त्री हुँदादेखि नै त्यसका लागि पहल भएको हुँदा फेरि ओलीको अर्काे कार्यकालमा यो योजना पूरा गरिने विष्टले बताए।

प्रदेश २ बाट निर्वाचित महेन्द्र थकाली पनि कोरलासम्मको सडक स्तरोन्नतिसहित विद्युत् र सञ्चारमा फोकस गरिने सुनाउँछन् । ‘मुस्ताङका धेरै ठाउँमा अझै बिजुली पुगेको छैन, बिजुली पुर्‍याउनु छ’, उनले भने, ‘सबै ठाउँमा सञ्चार सुविधा पनि छैन, त्यो पनि पुर्‍याउने हो ।’ आफूलाई जिताउने मतदातालाई धन्यवाद दिन शनिबार थकाली र तुलाचन चिमाङ गाउँ पुगेका थिए । विष्ट भने गाउँमा धन्यवाद दिई पोखरा झरेर पत्रकार सम्मेलनमार्फत फेरि आभार प्रकट गर्दै आफ्ना योजना सुनाउँदै थिए ।

उनीहरू उपल्लो मुस्ताङमा बढी शुल्क तिरेर जाने पर्यटकबाट उठेको रकमको केही हिस्सा स्थानीयका लागि आउनुपर्ने प्रावधान कार्यान्वयनका लागि पनि पहल गर्ने सुरमा छन् । एक साताका लागि पाँच सय अमेरिकी डलर तिरेर मात्रै विदेशीहरू उपल्लो मुस्ताङ घुम्न जान पाउँछन् । त्यसरी संकलित रकम स्थानीय विकासका लागि आउनुपर्ने व्यवस्था कार्यान्वयनका लागि पहल गर्ने यसबारे वर्षाैंदेखि लागिपरेका विष्टको लक्ष्य छ । प्रदेश र संघीय संसदमा वाम गठबन्धनकै सरकार बन्ने हुँदा आफूहरूका योजना कार्यान्वयन गर्न सजिलो हुने उनीहरूको विश्वास पनि छ ।

 धार्मिक राजालाई गद्दी आरोहण गराइने

स्थानीय चुनावमा लोमन्थाङ गाउँपालिकाको अध्यक्षमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिँदा इन्द्रधारा विष्टले सांस्कृतिक मुस्ताङी राजाको एजेन्डा पनि उठाएका थिए । तर उनी कांग्रेसका जिल्ला सभापति सुवर्ण विष्टभन्दा एक सय आठ मत कम ल्याएर पराजित भए । तीन महिनाअघि एमाले प्रवेश गरेका तिनै विष्ट अहिले मुस्ताङको प्रदेशसभा १ बाट विजयी भएका छन् । प्रदेश सांसद भइसकेका उनी अब माथिल्लो मुस्ताङमा धार्मिक र सांस्कृतिक परम्पराअनुसारका राजाको त्यो एजेन्डा कार्यान्वयन गर्ने योजनामा छन् ।

गणतन्त्र आउनुअघिसम्म पनि माथिल्लो मुस्ताङका जिग्मे परवल विष्टलाई राजाको कानुनी मान्यता थियो । रजौटा सराबर मान्यता पाएका ती राजाको गएको वर्ष निधन भइसकेको छ । एकवर्षे जुठो अम्किएपछि तिनै राजाका भतिजालाई स्थानीयहरूले राजा बनाउने योजनामा छन् । ‘अब आउने जेठमा उपल्लो मुस्ताङको ठूलो पर्व तिजी हुन्छ, त्यही बेला युवराजलाई राजाको गद्दी आरोहण गराउने हो’, विष्टले भने । स्थानीयको चाहनाअनुसार धार्मिक र सांस्कृतिक राजा राख्नेबारे छलफल भइरहेको प्रतिनिधिसभा सदस्य प्रेम तुलाचनले जानकारी दिए । कानुनी मान्यता नभए पनि जनताको चाहनाअनुसार धार्मिक राजाका पक्षमा आफू पनि सहमत रहेको उनले बताए ।

२५ पुस्तासम्म चलेको विश्वकै दुर्लभ राजसंस्थाको लोमन्थाङ दरबार अहिले मर्मत भइरहेको छ । विदेशीको सहयोगमा मर्मत भइरहेकोमा नेपाल सरकारको बजेट पनि पारेर जीर्णोद्धार गरिने र संग्रहालयका रूपमा विकास गरिने सांसद तुलाचनले बताए ।