'कतिपय निकाय पैसा र पावरमा बिक्छन्'

 

ललितपुर : ललितपुर ३ की प्रतिनिधिसभा सदस्य पम्फा भुसालले नेपालमा कतिपय निकाय ‘रकम र पावर चलखेलअनुसार काम गर्ने’ आरोप लगाएकी छन् ।ललितपुरको सामुदायिक केन्द्र तथा सामुदायिक प्रहरी सेवा केन्द्र ललितपुर महानगरपालिका-१४ द्वारा आयोजित ‘उपत्यकामा अपराधको स्थिति र चुनौती, प्रहरी नागरिक समाजबीच सहकार्यको आवश्यकता’ गोष्ठीमा उनले यस्तो आरोप लगाएकी हुन्।

गोष्ठीकी प्रमुख अतिथि भुसालले त्यस्ता निकाय ‘रकम र पावरमा बिक्दा’ सर्वसाधारणको दुःखकष्ट झेल्नुपर्ने बताइन् । उनले दुई महिनाअघि ललितपुरमा भएको बलात्कारको घटना सम्झाउँदै भनिन्, ‘प्रहरीले उचित ढंगले अनुसन्धान गरेको थियो तर न्यायालयबाट अपराधीले उन्मुक्ती पाएको छ ।’ उनले यस्तै यस्तै कारणले देशको कुनै एउटा निकाय मात्र सक्षम र निष्पक्ष भएर नहुने धारणा राखिन् । कुनै निकायका कर्मचारी अपराधी मात्र नभएर महाअपराधी भएको उनको टिप्पणी थियो ।

प्रहरीको प्रशंसा गर्दै भुसालले ९९ प्रतिशत काम राम्रा गरे पनि एक प्रतिशत काम नराम्रा भएको भन्दै दरबारमार्गमा भएको सामूहिक बलात्कारको मुद्दा उठाइन् । ‘मुद्दा दर्ता गर्न नमान्नु प्रहरीको कमजोरी हो’, उनले भनिन्, ‘यस्ता घटना गोप्य कोठाभित्र गुपचुप मिलाउनु जघन्य अपराध हो ।’ प्रहरीले आवश्यक स्रोतसाधन अभावमा पनि उत्कृष्ट काम गरिरहेको उनले बताइन् । अपराध नियन्त्रण गर्न राज्यले प्रहरीलाई एउटा गाडी मात्र दिएको तर आवश्यक बजेट नदिएको गुनासो गरिन् । ‘पेट्रोलिङमा हिँडेका प्रहरी देख्दा माया लाग्छ’, उनले भनिन्, ‘तैपनि सराहनीय काम गरेको छ ।’

प्रहरी जनताको सम्बन्ध माछापानीको भएकाले सामुदायिक विकास केन्द्र र सामुदायिक प्रहरी केन्द्रको अवधारणा नेपालमा ढिलै भए पनि सुरु भएकोमा खुसी व्यक्त गर्दै ललितपुरलाई लागुऔषधमुक्त क्षेत्रका रूपमा चिनाउन प्रतिबद्धता जनाइन् ।

प्रहरी पार्टीमुखी हुनु हुँदैन : एआईजी चन्द

कार्यक्रमका विशेष अतिथि प्रहरीका एआईजी जयबहादुर चन्दसँग सहभागीहरूले अनेकौं प्रश्न सोधेका थिए । प्रहरीको व्यवहारप्रति चित्त नबुझेको भन्ने प्रश्नमा उनले अहिले प्रहरीको व्यवहार परिवर्तन भएको बताए । उनले प्रहरी संगठनमा राजनीतीकरण गरिएको बताए । आफू सामन्ती संस्कृतिमा हुर्किएको भए पनि त्यसमा परिवर्तन गर्न लागिपरेको र परिवर्तन देखिएको उनले बताए । प्रहरीका सबै निकाय जनमैत्री हुनुपर्ने, कमजोर, गरिब, निमुखाका लागि प्रहरी हुनुपर्ने अभिव्यक्ती दिए ।

कतिपय प्रहरी कर्तव्यप्रति जिम्मेवार नभएको उनको भनाइ थियो । उनले भने, ‘प्रहरी जनताका सेवक हुन् ।’ मालपोतजस्ता सरकारी कार्यालयमा कर्मचारीको व्यवहार राजा वा मालिकको जस्तो भए पनि प्रहरी सुध्रिएको बताए । उनले आईजीपी प्रकरणमा क्याबिनेटले निर्णय गर्ने भएकाले राजनीतीकरण हुनु स्वाभाविक भएको बताए । उनले भने, ‘राज्यले जसलाई विश्वास गर्छ उसैलाई नियुक्त गर्छ । भारतमा दुई वर्ष जुनियरलाई आर्मी चीफ बनाएको प्रसंग कोट्याउँदै उनले भने, ‘नम्बरले कुनै फरक पार्दैन । प्रहरी भनेको जनतामुखी हुनुपर्छ, पार्टीमुखी हैन।’

वडा १४ का अध्यक्ष तथा प्रहरी एआईजी डा गोविन्दबहादुर थापा क्षेत्रीले ‘पब्लिक पुलिस’ अवधारणा प्रष्ट्याउँदै सर्वसाधारणसँग आत्मीय सम्बन्ध हुनुपर्ने बताए । उनले सबैखाले अपराध बढेको तथ्यांक सार्वजनिक गरेका थिए । प्रहरीमाथि अपराधको चाप बढिरहेको भए पनि झन्झटिलो कानुनी प्रक्रियाले ४४ प्रतिशत मुद्दा प्रहरीले सफल बनाउन नसकेको जानकारी दिए । जिल्ला, पुनरावेदन हुँदै सर्वोच्च अदालत पुग्दा केवल ५६ प्रतिशत जनतालाई मात्रै प्रहरीले सफल सेवा दिनसकेको उनले बताए ।

ललितपुर महानगरपालिका-१४ मा झगडा, लागुऔषध, ग्याङ फाइट धेरै बढेपछि नियन्त्रण गर्न २०५६ सालमा सामुदायिक प्रहरी सेवा केन्द्र स्थापना भएको थियो । स्थापनाकालमा यहाँ मासिक करिब दुई सय अपराधिक घटना दर्ता हुने गरेको प्रहरीले जानकारी दियो ।