गुञ्जिए ३६ मातृभाषी कवि

काठमाडौं : विभिन्न आदिवासी, भाषाभाषीका महिला पुरुष आआफ्ना परम्परागत पोसाकमा सजिएका छन्, झाँकीको रौनक उस्तै गुञ्जायमान छ। लाग्थ्यो, नेपालका सबै जातजाति एकै ठाउँमा भेला भएका छन्।

बुधबार नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको डबलीमा यस्तै जमघट देखिन्थ्यो। हुन पनि ३६ भाषाका ४४ कवि आआफ्नो भाषाको कविता लिएर सुनाउन तम्तयार थिए। प्रसंग थियो, अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस २०१८ को उपलक्ष्यमा प्रतिष्ठानले आयोजना गरेको राष्ट्रिय मातृभाषा कविता महोत्सव २०७४ को।

कवितावाचन शृंखलाअघि कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि प्रा.डा.नोबलकिशोर राईले धेरैले मातृभाषा भन्नेबित्तिकै जातीय भाषामात्र बुझ्ने गरेकोमा दुःख व्यक्त गरे। ‘मातृभाषामा नेपाली भाषा पनि पर्छ, जन्मेदेखि सात आठ वर्षसम्मको उमेरसम्म जुन भाषा सबैभन्दा पहिले बोलिन्छ, सिकिन्छ, त्यो नै मातृभाषा हो,’ उनले भने।

प्रज्ञा प्रतिष्ठान काव्य विभाग प्रमुख डा. अमर गिरीले राष्ट्रको भाषा संस्कृति जोगाउने काम राज्यको मात्र नभएको बताउँदै यसमा समुदाय आफैंले पनि आफ्नो भाषा र संस्कृतिलाई जोगाइराख्न सक्नुपर्छ। ‘भाषा संस्कृति जोगाउन त्यही समुदायका मानिस नलागे चाहेर पनि राज्यले जोगाउन सक्दैन। पहिचानको माध्यम भाषा हो। यो भएन भने राष्ट्रको पहिचान समाप्त हुन्छ,’ उनले भने।

कार्यक्रममा विभिन्न जातजाति एवं मातृभाषी समूहको पहिचानसहितको भेषभूषा एवं सांस्कृतिक विशेषता झल्कने बाजागाजासहितको प्रभातफेरी प्रज्ञा भवन कमलादीबाट घन्टाघर, बागबजार, पुतलीसडक हुँदै प्रज्ञा भवन फर्किएको थियो। कार्यक्रममा गुरुङ, राई, बान्तवा, मगर, धिमाल, थारू, तामाङलगायतका १० सांस्कृतिक झाँकी प्रस्तुत गरिएको थियो।

साहित्य विभागका प्रमुख श्रवण मुकारुङले राज्यले मातृभाषाको संरक्षण गर्नुपर्ने बताए। मातृभाषामा शिक्षा लिनेलाई सरकारले देशमै जागिरको ग्यारेन्टी गर्न सके मात्र यसको संरक्षण हुन्छ, उनले बताए। ३६ भाषाका १०७ वटा कविताहरू आएकोमा त्यसबाट छनोट भएर ४४ कवितावाचन गरिएको कविता महोत्सवका संयोजक पदम राईले बताए।

यसैगरी आदिवासी जनजाति राष्ट्रिय उत्थान राष्टिय प्रतिष्ठानले पनि बुधबार अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषाको अवसरमा मातृभाषामा कलम चलाइरहेका स्रष्टालाई सम्मान गरेको छ। कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष चन्द्रबहादुर गुरुङले भाषामा कलम चलाउने कविहरूलाई सम्मान गरे। जसमा मगर भाषाबाट हेमा आले, बान्तवा भाषाबाट नीराजन राई, ताजपुरिया भाषाबाट तेजेन्द्र ताजपुरिया र चाम्लिङ भाषाबाट तिलक चाम्लिङलाई नगद ३० हजार र प्रमाणपत्रले सम्मान गरियो।