खानेपानीका लागि ‘न्वाला’ संरक्षण अभियान
डडेल्धुरा : हिउँद नसकिँदै पानीका स्रोत सुक्दै जान थालेपछि जनप्रतिनिधिहरू खानेपानीको जोहो गर्न न्वौला (कुवा) संरक्षण अभियानमा जुटेका छन् । जिल्लामा खानेपानी व्यवस्थापनका लागि प्राचीन, धार्मिक तथा ऐतिहासिक कुवा प्रचलनमा थिए । अजयमेरु गाउँपालिका–४ चिपुर र ५, ६ देवलका विभिन्न गाउँमा रहेका कुवा संरक्षण गरिएको चिपुरका दिनेश भाटले जानकारी दिए ।
पानीका अन्य मूल सुक्न थालेपछि गाउँमा पानीको समस्या आउन नदिन परापूर्वकालमा निर्माण भएका यस्ता कुवा सरक्षण गरी धार्मिक महŒवसमेत जोगाउन गाउँपालिका लागिपरेको अजयमेरु गाउँपालिकाका कार्यकारी अधिकृत खेमराज पौडेलले बताए । धेरै लगानी पनि लगाउनु नपर्ने र वर्षभरि पानी खान पनि हुने भएकाले कुवा संरक्षणमा लागेको अधिकृत पौडेलले जानकारी दिए ।
जिल्लाका पुराना कला र शैलीमा निर्मित कुवाहरूमा मौसमअनुकूल पानी आउने र तिनीहरूको संरक्षण मर्मत गर्न सके दूरदराजका गाउँमा पानीको हाहाकार नहुने नवदुर्गा गाउँपालिकका उपाध्यक्ष डम्बरी ओलीले जानकारी गराइन् । हिउँदमा तातो र गर्मीमा चिसो पानी पाइने भएकाले स्थानीयले सधैं कुवाको पानी प्रयोग गर्ने गरेको अजयमेरु–१ का वडाध्यक्ष दत्तिसिंह भण्डारीले बताए ।
वडा तथा गाउँपालिकाको थोरै बजेटले पनि कुवा मर्मत गर्न सकिने भएकाले जिल्लामा रहेका यस्ता कुवा जर्गेना गरिनुपर्ने स्थानीयको भनाइ छ । खानेपानीका योजना लागू हुनुअघि सबैले कुवाकै पानी प्रयोग गर्दै आए पनि गाउँमा खानेपानीको योजना आएसँगै कुवा जीर्ण बन्दै गएका थिए ।
अजयमेरु गाउँपालिकाका कतिपय स्थानका कुवा हराएका भए पनि जीर्ण अवस्थामा रहेका र सरक्षंण कार्य सुरु गरिएको गाउँपालिका अध्यक्ष उमेश भट्टले बताए ।
गाउँमा पानीको समस्या आउन नदिन र यसको धार्मिक महŒवसमेत प्रस्ट्याउन कुवा संरक्षण गर्न लागिएको हो ।
भागेश्वर गाउँपालिकाको रूपाल भागेश्वर र बगरकोटका गाउँहरूमा रहेका कुवा पनि संरक्षणमा स्थानीयस्तरबाट लागिपरेको गाउँपालिका अध्यक्ष कौशिला भट्टको भनाइ छ । अहिले पनि स्थानीय कुवाकै पानी प्रयोग गरिरहेकाले कुवा संरक्षणमा लाग्नुपर्ने अध्यक्ष भट्टले बताइन् ।
डडेल्धुराका रूपाल, भागेश्वर, समैजी, अजयमेरु, कोटेली, नवदुर्गा, देवल, भद्रपुर र अमरगढी नगरपालिकाभित्र वर्षौंअघि निर्मित कुवा छन् ।
नवदुर्गा गाउँपालिका–१ कोटेलीमा कुवामा पानी भर्दै बालिका । वन्दना बम