७० बालबालिकामा क्षयरोग
बुटवल : रुपन्देहीका ७० जना वालवालिकामा क्षयरोग देखिएको छ । प्राय ः वयस्क व्यक्तिलाई क्षयरोग हुने भए पनि रुपन्देहीका बिरामीमध्ये पाँच प्रतिशत १४ वर्षमुनिका वालवालिका छन् ।
क्षयरोगबाट संक्रमित वालवालिकाहरुले नियमित रुपमा औषधि सेवन गर्दै आइरहेको जिल्ला जनस्वाथ्य कार्यालयले जनाएको छ । यी वालवालिकामा घरपरिवारकै सदस्यबाट क्षयरोग सरेको हो । संक्रमित वालवालिकामध्ये सबैभन्दा बढी बुटवल उपमहानगरपालिकाका छन् ।
‘कुपोषण लागेका वा कमजोर वालवालिका र बृद्धबृद्धामा क्षयरोग छिटो सर्छ, जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका निरीक्षक टिकाराम अधिकारीले भने । जिल्लाको बुटवल, तिलोत्तमा, कञ्चन गाउपालिकामा बढी क्षयरोगी भेटिएका छन् ।
हाल रुपन्देहीका १ हजार ३ सय २८ क्षयरोगका बिरामीले नियमित औषधि खाईरहेका छन् । तीमध्ये ७६ प्रतिशत फोक्सोका बिरामी हुन । यी बिरामीबाट रोग सर्ने सम्भावना अत्याधिक हुन्छ । तीमध्ये करिव डेढ सय विरामी जटिल प्रकृतिका क्षयरोगी छन् ।
नियमित खानुपर्ने औषधि बिचैमा छोड्दा क्षयरोगको जिवाणु अझै सक्रिय हुदै गएको चिकित्सकहरुको भनाई छ । ‘औैषधि एक÷दुई महिनामात्रै खाएर छाड्दा यो रोग झन जटिल बन्यो, लुम्बिनी अञ्चल अस्पतालका प्रमुख कन्सल्टेन्ट फिजिसियन डा. विष्णु पौैडेल भन्छन–‘पहिला खान छाडेको औषधिले फेरि काम गर्दैन । अर्काे २० महिनासम्म औषधि खानुपपर्छ ।’
पूर्व बिरामीहरुले नियमित औषधि सेवन ग¥यो भने सामान्य रोगजस्तै क्षयरोग पनि निको हुने अनुभव सुनाउछन् । जटिल प्रकृतिको क्षयरोगबाट निको भएका अर्घाखाचीका गिरबहादुर नेपालीले औैषधि सेवनमा ध्यान दिन नया विरामीलाई सुझाव दिन्छन । ‘मैले भारतमा सजिलो उपचार पाइन, नेपालमा फर्किएर २० महिना औषधि खाएपछि निको भएको छ, उनले भने । जटिल क्षयरोगबाट निको भएका उनी क्षयरोगीको सेवामा काम गर्दै आएका छन् ।
क्षयरोग निवारणका लागि रोग लुकाउन नहुने चिकित्सकहरुको सुझाव छ । रुपन्देहीमा क्षयरोगीको निको हुने दर ९२ प्रतिशत रहेको छ । क्षयरोग न्युनिकरणका लागि बुटवलको लुम्बिनी अञ्चल अस्पतालमा अत्याधुनिक ल्याब सेवा सहित डिआरटिवी उपचार केन्द्र रहेको छ । जुन ल्याबबाट प्रति एमएल खकारमा ३१ वटा जिवाणु रहेको समेत पत्ता लगाउन सक्छ ।
जिल्लामा ८८ वटा क्षयरोग उपचार केन्द्र रहेको जनस्वास्थ्य कार्यालयको तथ्यांक छ । रुपन्देहीले मुलुकभर रहेका ३१ हजार ७ सय ६४ बिरामीमध्ये चार दशमलव दुई प्रतिशतले यी सेवाकेन्द्रबाट सेवा लिएका छन् ।