भारीका भरमा महिला
कालिकोट : कालिकोट जिल्लाको नरहरिनाथ गाउँपालिकाका अधिकांश महिला भारी बोकेर घर चलाउने गर्छन् । जीविकोपार्जन गर्ने वैकल्पिक पेसाको अभावमा उनीहरू भारी बोकेरै भए पनि आफ्नो गुजारा गर्न बाध्य छन् । नरहरिनाथ गाउँपालिका ९ स्थित खुलालु बजारका पसलसम्म भारी पु¥याएबापतको कमाइले महिलाहरूले घरखर्चदेखि छोराछोरीको पढाइलगायत अन्य खर्च धान्दै आएका छन् ।
खुलालुमा भारी बोकी जीविकोपार्जन गर्ने नरहरिनाथ १ की जैकला विकले खुलालु र जिते बजारमा भारी बोकेरै घर खर्च चलाइरहेको बताइन् । करिब १५ जनाभन्दा बढी भारी बोक्ने महिलाकी अगुवासमेत रहेकी जैकलाले हरेक दिन भारी बोकेर मासिक १५ हजारभन्दा बढी बचत हुने बताइन् । उनले भनिन्, ‘घरमा चार छोरा र दुई छोरी छन्, सबै खर्च भारी बोकेरै जोहो गर्दै आइरहेकी छु, श्रीमान् अशक्त भएकाले घरको सबै जिम्मेवारी आफ्नै थाप्लोमा आएको छ ।’
उनी मात्र होइनन् उनीसँगै भारी बोक्ने सबै महिलाको पीडा उस्तै छ । दैनिक प्रतिकिलो दुई रुपैयाँका दरले व्यपारीले सामान बोकाउने गरेपछि दिनमा १ हजारदेखि १ हजार पाँच सयसम्म कमाउने गरेका छन् । अर्की भरिया बिन्दा विकले आफूले पनि वर्षौंदेखि जैकलासँगै भारी बोक्दै आएको बताइन् । उनले व्यापारीहरूले काले खोलाबाट आफ्नो पसलसम्म समान ओसारेपछि प्रति किलो किलोको २ रुपैया दिन्छन् । दिनमा ६ सय किलोभन्दा बढी सामान बोक्न सकिने भएकाले भारी बोकेरै जीविकोपार्जन गरेको सुनाइन् ।
जीविकोपार्जन गर्ने वैकल्पिक पेसाको अभावमा उनीहरू भारी बोक्न बाध्य छन् ।
२४ वर्षीया पविता एकल महिला हुन् । काम गर्ने सिलसिलामा उनी र उनका उनका श्रीमान् भारत गएका थिए । तर, वर्ष दिनअघि उनको श्रीमान्को भारतमा मृत्यु भयो । त्यसपछि पविता बालबच्चाको लालनपालनका लागि भए पनि नेपाल फर्किइन् । र, अहिले भारीकै सहारा लिँदै आएकी छिन् । उनले भनिन्, ‘भारतबाट कालिकोट आएपछि जीविकोपार्जनका लागि उपयुक्त पेसा भारी बोक्ने नै लाग्यो, त्यसैले अहिले भारी बोकेर छोराछोरीको पढाइ खर्च र अन्य पारिवारिक खर्च चलाइरहेको छु ।’ उनले आँसु झादै भनिन्, ‘दलित परियो, रोजगारी केही छैन । बुढा सासू ससुरा र छोराछोरी पाल्न भारी बोक्नुपर्ने बाध्यता छ । जग्गा पनि धेरै छैन । जग्गामा लगाएको अन्नबालीले ६ महिना खान मात्र पुग्छ । अरू दिन त भारी बोकेरै परिवार पाल्ने गरेको उनले आँसु झार्दै पीडा पोखिन् । उनले रुँदै भनिन्, ‘जन्मिँदै भारीको सहारामा बाँच्नू भनेर भावीले नै निधारमा लेखिदिएको रहेछ ।’