चिया बगानमा डेढ करोड लगानी
बागलुुङ : जिल्लाको ताराखोला गाउँपालिकाको अमरभूमिमा चिया खेतीका लागि एक करोड रुपैयाँभन्दा बढी लगानी गरिएको छ । चिया बगानसँगै चियाको नर्सरी सञ्चालन गर्ने क्रममा एक करोडभन्दा बढी लगानी पुुगेको गोल्डेन टी—स्टेट नामक कम्पनीले जनाएको छ ।
चिया खेतीमा पूर्व ऊर्जाराज्यमन्त्री रामजीप्रसाद शर्मा, प्रदेश सांसद इन्द्रलाल सापकोटालगायत १३ जनाको संयुुक्त लगानी छ । अमरभूमिमा चिया खेतीका लागि ७५ लाख रुपैयाँभन्दा बढी खर्चेर पाँच सय रोपनी जग्गा किनिएको कम्पनीका निर्देशक निर्मल घिमिरेले बताए । ‘चियाको बगान र चियाको नर्सरी स्थापनासमेत गरेका छौं’, निर्देशक घिमिरेले भने, ‘सबै हरहिसाब गर्दा एक करोड रुपैयाँभन्दा बढीको लगानी पुुगिसकेको छ ।’
चियाको नर्सरीका लागि भने छुुट्टै एक सय २० रोपनी जग्गा भाडामा लिएको उनले बताए । चिया बगानसम्म मोटरबाटो पुु¥याउँदामात्रै ५० लाख खर्च भएको कम्पनीले जनाएको छ । ‘हामीले जहाँ चियाखेती गर्न त थाल्यौं त्यहाँ मोटरबाटो थिएन, हामीले ५० लाख खर्चेर करिब पाँच किलोमिटर मोटरबाटो खनेका छौं’, उनले थपे ।
ओसिलो र १२ देखि २९ डिग्रीसम्म तामक्रम हुुने ठाउँमा चिया खेती र नर्सरी लगाउन सकिन्छ । सकभर उत्तर फर्केको जमिन छ भने चियाका लागि उत्तम हुुने निर्देशक घिमिरेले बताए । चिया बगानमा गत वर्ष ३५ हजार बिरुवा लगाइएको र यो वर्ष २० हजार बिरुवा रोप्ने योजना छ । गत वर्ष एक लाख बिरुवाको नर्सरी गरिएकोमा यस वर्ष पाँच लाख गर्ने कम्पनीको लक्ष्य छ । ‘अघिल्लो वर्ष बाहिरबाट विरुवा ल्याएर लगाएका थियौं’, घिमिरेले, ‘यो वर्ष केही बिरुवा हामीकहाँ हुुर्केका छन् । धेरै चाहिँ बाहिरबाट ल्याउने तयारीमा छौं ।’ नर्सरीमा एउटा बिरुवा तयार हुुन ३२ महिना लाग्ने र एकैपटक दुई देखि तीन लाख बिरुवा तयार गर्ने गरी नर्सरी लगाइएको उनले बताए । चिया बगान र नर्सरीमा कामका सिजनमा एकैपटक ५०÷६० जनाले रोजगारी पाउने गरेका छन् । ‘अहिले नै अरु काम सुुरु भएको छैन, नर्सरी लगाउने, झार उखेल्ने काम हुुन् । काम हुुँदा चार दर्जनभन्दा बढीले एक साथ रोजागरी पाउने पूर्व ऊर्जाराज्यमन्त्रीसमेत रहेका कम्पनीका सञ्चालक रामजीप्रसाद शर्माले बताए । कम्पनीका निर्देशकसहित दुई जना स्थायी कर्मचारी छन् ।
ललितपुुरमा घुुम्न गएको बेला चिया बगान देखेपछि आफूलाई यहाँ पनि चिया खेती गर्ने सोच पलाएको प्रदेश सभा सदस्य रहेका अर्का सञ्चालक ईन्द्रलाल सापकोटाले बताए । ‘हामीले बाख्रापालन गर्ने भनेर अमरभूमिमा केही जमिन लिएका थियौं तर बाख्रा व्यवस्थापन राम्रो गर्न सकिएन’, सापकोटाले भने, ‘अब जग्गा के गर्ने त भन्ने समस्या भएको थियो, ललितपुुरमा घुुम्न गएको बेला चियाखेती गरेको देखेर यहाँ पनि त्यो खेती हुुनसक्छ जस्तो लाग्यो र अध्ययन सुुरु ग¥यौं ।’
राजनीति गर्ने व्यक्तिहरु अब उत्पादनसँग जोडिन जरुरी ठानेर चिया खेतीमा लागेको सापकोटा बताउँछन् । ‘हामी राजनीति गर्नेहरू नै जनताको अगुुवा हौं’, उनले भने, ‘हामीले सुुरुवात गरे अरु सर्वसाधारणले पनि सिको गर्लान् भन्ने हेतुुले नै यहाँ चियाको नर्सरी र बगान स्थापना गरेका हौं ।’ धौलागिरिको म्याग्दी, पर्वतमा पनि चिया खेती गर्न सकिने भएकाले त्यहाँ पनि विस्तार गरेर चियाको पकेट क्षेत्र स्थापनाका लागि पहल गर्ने उनले बताए ।
अमरभूमिको मेलेमा स्थापना भएको चिया नर्सरीलाई कृषि विकास मन्त्रालयको कृषि सेवा विभागले एक लाख रुपैयाँ बराबरको सामग्री सहयोग गरेको जिल्ला कृषि विकास कार्यालय बागलुुङका कृषि प्रसार अधिकृत विप्लव अधिकारीले बताए । ‘नर्सरीका लागि आवश्यक पर्ने पोलिब्यागलगायत सामग्रीहरू विभागले सहयोग गरेको छ’, अधिकारीले भने, ‘जिल्लामा चिया खेतीको यो पहिलो अनुुभव हो । अरु सबै काम उहाँहरूले आफ्नै लगानीमा गर्नुुभएको छ ।’ बागलुुङको सिगाना बौडेचौर, धम्जा, भीमापोखरामा पनि चिया उत्पादनका लागि उपयुुक्त भएको कृषि प्राविधिकले बताएका छन् ।