राष्ट्रियसभा सदस्यको पदावधिका लागि आज गोलाप्रथा
काठमाडौं : गोलाप्रथामार्फत सोमबार राष्ट्रियसभा सदस्यको पदावधि निर्धारण गरिने भएको छ । राष्ट्रियसभाका ५९ सदस्यको कार्यकालको टुंगो लगाउन संघीय संसद् सचिवालयले महासचिवको संयोजकत्वमा गोलाप्रथा सञ्चालन मूल समिति नै गठन गरेको छ ।
राष्ट्रियसभा सदस्यको पदावधि २, ४ र ६ वर्षको हुने संवैधानिक व्यवस्थाअनुसार गोलाप्रथा हुन लागेको आइतबार संसद् सचिवालयले पत्रकार सम्मेलनमार्फत जानकारी दिएको छ । गोलाप्रथामा राष्ट्रियसभा सदस्य आफैं उपस्थित हुनुपर्ने राष्ट्रियसभाका सचिव राजेन्द्र फुयाँलले बताए । ‘राष्ट्रियसभा सदस्य उपस्थित हुन नसके अख्तियारीप्राप्त व्यक्ति वा त्यसो पनि हुन नसके महासचिवले तोकेको व्यक्तिले अनुपस्थित सदस्यका तर्फबाट गोला थुत्नेछन्’, उनले भन ।
गोलाप्रथालाई विश्वसनीय एवं पारदर्शी बनाउन कार्यविधि बनाइएको संसद सचिवालयको भनाइ छ । गोलाप्रथाबाट सांसदको निर्वाचन हुँदा निर्वाचन आयोग र कानुन मन्त्रालयका प्रतिनिधि पनि रहने र प्रत्यक्ष प्रसारणमार्फत हेर्ने व्यवस्था पनि मिलाइएको छ । ‘पारदर्शी बट्टामा गोला राखिनेछ । गोला राख्नुअघि बाकस खाली गरेर देखाइनेछ’, सचिव फुयाँलले भने, ‘त्यसपछि खोल्न मिल्ने गोलाकार बलमा २ वर्ष, ४ वर्ष, ६ वर्ष लेखिएका चिठ्ठा कागज पट्याएर राखिनेछ । सेतो कागजमा रातो अक्षरमा दुई, चार र छ वर्ष लेखेर तयार पारिएको छ ।’
गोलाप्रथा गर्ने क्रममा पाँच समूहमा राष्ट्रियसभाका सदस्यलाई विभाजन गरिनेछ । पहिलो समूहमा सातै प्रदेशका तीन–तीन गरी गरी २१ महिला सदस्यले गोला तानेर आफ्नो कार्यकालको टुंगो लगाउनेछन् । त्यसपछि सातै प्रदेशका एकएक गरी सात दलित सदस्य, सात अपांगता भएका वा अल्पसंख्यक समूहका सदस्यले गोलाप्रथामा भाग लिनेछन् ।
अन्तिममा सातै प्रदेशका तीन–तीन गरी २१ खुला सदस्य र राष्ट्रपतिद्वारा मनोनीत तीन सदस्यले गोलामार्फत आफ्नो कार्यकालको आफैले फैसला गर्नेछन् । यसअनुसार २० जनाको ६, २० जनाको ४ र १९ जनाको पदावधि २ वर्ष हुने गोलाप्रथा सञ्चालन मूल समितिका सदस्य सचिव दशरथ धमलाले बताए ।