बजेटमा समेटिएनन् सुरुङमार्ग निर्माणका योजना
सुर्खेतः कर्णालीमा प्रदेश सरकारले चालु आर्थिक वर्षको अन्तिम तीन महिनाका लागि ल्याएको नीति तथा कार्यक्रममा सुर्खेत–बर्दिया सुरुङमार्ग निर्माणको योजना समावेश गरिएको थियो । सोही नीति तथा कार्यक्रम कार्यान्वयनका लागि ल्याइएको तीनमहिने बजेटमा थप अर्को सुरुङमार्गको योजना समावेश गरियो । जसअन्तर्गत सुर्खेतदेखि बर्दिया जोड्ने सुरुङमार्गसँगै सुर्खेत–कोहलपुर जोड्ने सुरुङमार्गको योजना पनि समावेश गरियो ।
संघीय सरकारले दिएको अनुदानको भरमा छोटो अवधिका लागि ल्याइएको उक्त बजेट कार्यान्वयन नै हुन सकेन । प्रदेश सरकारले बजेट खर्च नै गर्न नसकेपछि सुरुङमार्ग निर्माणको प्रक्रिया मात्र होइन, त्यस्ता अन्य थुप्रै योजना सुरु हुन सकेनन् । नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा समेत उल्लेख गरिएको महŒवाकांक्षी सुरुङमार्ग निर्माणको सम्भाव्यता अध्ययनको प्रक्रिया नै अघि बढ्न सकेन । सुरुङमार्ग निर्माणको सरकारी योजनालाई अहिलेका लागि अति महŒवाकांक्षी भएको भन्दै आलोचना पनि भइरहेको छ ।
संसद्मा सत्ता पक्षकै आलोचना भोगेको सरकारले आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रममा पनि थप चार वटा सुरुङमार्गको योजना अघि सा¥यो । केही दिनअघि सार्वजनिक नीति तथा कार्यक्रममा महŒवाकांक्षी सुरुङमार्ग योजना अघि सारेको सरकारले भने बजेटबाट ती योजनालाई स्थान दिएको छैन । आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रममा थप चार योजना समावेश गरेपछि कर्णालीमा निर्माण गर्ने भनिएका सुरुङमार्गको संख्या ६ वटा पुग्यो । प्रदेश प्रमुख दुर्गाकेशर खनालले गत जेठ २६ गते संसद्मा पेस गरेपछि पारित भएको उक्त नीति तथा कार्यक्रममा बाँकेको जमुनाहदेखि हुम्लाको हिल्सा, सुर्खेतको रानीघाटदेखि बर्दियाको भुरीगाउँसम्म, जाजरकोटको मुल्सामदेखि जुम्लाको टोप्लासम्म र दैलेखको भामसैनदेखि कालिकोटको दिल्लीकोटसम्म सुरुङमार्ग निर्माणको योजना छन् ।
यस्तै मुगुको वामदेखि हुम्लाको दार्मसम्म र मटेलादेखि जुम्लासम्म सुरुङमार्ग निर्माणका लागि सम्भाव्यता अध्ययन गर्ने योजना सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा समेटिएका छन् । यसअघि सुर्खेत–बर्दिया नाम दिइएको सुरुङमार्गलाई रानीघाट–बर्दिया भुरीगाउँ नाम दिइएको छ भने सुर्खेत–कोहलपुर योजना भने हटाइएको छ । यसरी एकपछि अर्को गर्दै सुरुङमार्ग निर्माणको सम्भाव्यता अध्ययनलाई नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा समावेश गरेको कर्णाली प्रदेश सरकारले आगामी वर्षको बजेटबाट भने हटाएको छ । नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख गरिएका पाँच सुरुङमार्ग निर्माणका योजना आगामी आवका लागि ल्याइएको बजेटबाट हटाएको हो । नीति तथा कार्यक्रममा ६ वटा सुरुङमार्ग निर्माणका लागि सम्भाव्यता अध्ययनको योजना राखेको सरकारले आगामी आव ०७५÷७६ का लागि ल्याएको २८ अर्ब २८ करोड २८ लाख २८ हजार रुपैयाँ बराबरको बजेटबाट भने एउटा मात्र समावेश गरेको छ ।
अन्य पाँच सुरुङमार्गका योजना ‘आउट’ गरिएका छन् । आगामी बजेटमा प्रदेश सरकारले संघीय सरकारसँगको समन्वयमा रानीघाट–भुरीगाउँ बर्दिया सुरुङमार्गको सम्भाव्यता अध्ययन गरी निर्माण कार्य अघि बढाइने योजना मात्र समावेश गरेको छ । प्रदेश सरकारका आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री प्रकाश ज्वालाले सुरुमा एउटालाई अघि बढाइने र आगामी दिनमा अरू सुरुङमार्गका योजना पनि प्राथमिकतामा पर्ने बताए । अहिलेको बजेटको अवस्थाअनुसार नीति तथा कार्यक्रममा समावेश ६ मध्ये एउटा योजनालाई मात्रै बजेटमा समावेश गरिएको उनले बताए । नीति तथा कार्यक्रममा समावेश गरिएका योजना नै बजेटबाट आउट हुनु दुखद् भएको सांसदहरूको भनाइ छ । प्रदेश सरकारले ल्याएको बजेट महŒवाकांक्षी भए पनि प्रदेशको आवश्यकताअनुसार अन्य थुप्रै योजना समेट्न नसकेको उनीहरूले प्रतिक्रिया दिएका छन् ।