कसले लिने अभिभाकत्व ?
वीरगन्ज : पर्साको सखुवा प्रसौनी गाउँपालिका महुवनस्थित नेपाल राष्ट्रिय माविको स्रोतकक्षामा अध्ययनरत सुस्त मनस्थितिका दुई बालक अलपत्र अवस्थामा छन् ।
१६ वर्षीय बनारसी र १३ वर्षीय श्यामलाई जिल्ला बाल कल्याण समितिले वीरगन्जको बजारबाट उद्धार गरी २०६९ साल जेठ १ गते स्रोतकक्षामा पुनःस्थापित गरेको थियो । यी बालकका लागि समितिले सहयोग रकम उपलब्ध नगराएका कारण समस्या भएको विद्यालयले जनाएको छ । स्रोतकक्षामा अध्ययनरत बालबालिकाका लागि समितिले शिक्षा कार्यालयमार्फत जनही ४ हजार रुपैयाँका दरले १० महिनाको रकम उपलब्ध गराउँदै आएको छ । बाँकी दुई महिना (वर्षे बिदा, दसंै, तिहार, छठ र फागु पर्वको बिदाको समय) भने अभिभावकले नै बालबालिकालाई लिएर जाने गरेका छन् ।
विद्यालयमा साउन १० गते बिदा भएपछि नौ जनालाई अभिभावकले घर लगेका छन् । बनारसी र श्यामलाई भने सडकबाट उद्धार गरिएका कारण अभिभावक नभएपछि बिचल्ली भएको हो । उनीहरूलाई स्रोतकक्षामा कार्यरत लक्ष्मीमाया क्षेत्रीले एकडरवा गाउँमा रहेको आफ्नो घरमा लगेर राखेकी छन् । ‘स्कुल बिदा भएपछि अरू नौ जना बच्चालाई अभिभावकले घर लिएर गए’, उनले भनिन्, ‘यी दुई बच्चा लिने कोही भएनन् । म घर हिँड्न खोज्दा उनीहरूले मेरो साडीको फेरो समातेर रुन थाले । छाडेर आउन मेरो मनले मानेन ।’
तर, आफ्नो परिवारको आर्थिक अवस्था कमजोर रहेको उनले सुनाइन् । ‘हामी आफैंलाई गुजारा गर्न सकस छ, त्यसमा यी दुई बच्चा थपिएका छन्’, उनले भनिन्, ‘छुट्टै ठाउँ नहुँदा मैले आफ्नै ओछ्यानमा सुताउँदै आएकी छु । अहिले खानपानमा पनि समस्या भएको छ, यिनीहरूको दिसापिसाब पनि सोहोर्नुपर्दा दिक्क भइसकेकी छु ।’
स्रोत शिक्षक रमनरेश यादवका अनुसार बनारसी र श्यामको खानपान, लत्ताकपडा, औषधोपचारबापत समितिले गत आवदेखि रकम उपलब्ध नगराएका कारण उनीहरू बिचल्लीमा परेका हुन् । स्रोतकक्षाका बालबालिका १६ वर्षको भएपछि अभिभावकको जिम्मा लगाएर पठाइने गरेको छ । बनारसीको उमेर १६ वर्ष नाघिसकेकाले उनलाई कहाँ लगेर पुनःस्थापित गर्ने भन्ने समस्या रहेको यादवले बताए ।
सडकबाट उद्धार गरी स्रोतकक्षामा राखिएका दुई बालक अलपत्र अवस्थामा ।
‘१६ वर्ष उमेर कटेपछि स्रोतकक्षामा राख्ने नियम छैन’, उनले भने, ‘ बनारसीको उमेर १६ वर्ष कटिसक्यो, उसलाई अब स्रोतकक्षामा राख्नै मिल्दैन ।’ प्रमुख जिल्ला अधिकारी लोकनाथ पौडेलले यो समस्या सुन्न नचाहेको उनले बताए । उनका अनुसार २०६९ साल वैशाख २२ गते तत्कालीन प्रमुख जिल्ला अधिकारी शम्भु कोइरालाको अध्यक्षतामा बसेको समितिको बैठकले बनारसी र श्यामलाई बिदाको समयमा पनि स्रोतकक्षामै राख्ने निर्णय गरेको थियो । त्यसबापत लाग्ने दुई महिनाको अतिरक्त खर्च जनही ८ हजारका दरले १६ हजार रुपैयाँ समितिले नै उपलब्ध गराउने निर्णय भएको उनले सुनाए ।
पर्साका निमित्त प्रमुख जिल्ला अधिकारी नेत्र शर्माले भने यस्ता बालकको जिम्मा समितिले नै लिनुपर्ने बताए । ‘दुवै बालकलाई अलपत्र पर्न दिनु हुँदैन’, उनले भने, ‘हामी यो समस्याको समाधान निकाल्छौं ।